Co może dać dziecku nauka religii?

Nauka religii w szkole odbywa się na zasadach wypracowanych przez państwo i instytucje kościelne. W naszym kraju mówiąc o religii jako przedmiocie szkolnym, najczęściej mamy na myśli religię Kościoła rzymskokatolickiego. Przyjrzyjmy się zatem celom, jaki się przed nią stawia i spróbujmy odpowiedzieć na pytanie: co może dać dziecku nauka religii?

Nauczanie religii – podstawa programowa i programy nauczania

Prawdopodobnie nie wszyscy zdają sobie sprawę, że religia w szkole, choć jest przedmiotem fakultatywnym, podobnie jak przedmioty obowiązkowe, posiada swoją podstawę programową. Różnica polega na tym, że podstawa dla przedmiotów takich jak język polski, historia, fizyka czy matematyka tworzona jest przez władze państwowe (a konkretnie – przez ministerstwo edukacji). W przypadku religii jej przygotowaniem zajmuje się Konferencji Episkopatu Polski, czyli zrzeszenie biskupów zarządzających poszczególnymi polskimi diecezjami. Obecnie obowiązująca podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce została zatwierdzona zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. Na tej podstawie przygotowane są konkretne programy nauczania religii dla poszczególnych klas (w obiegu są jeszcze podręczniki do nauczania religii przygotowane na bazie wcześniejszych podstaw programowych, są one jednak stopniowo wycofywane).

Warto zauważyć, że Kościół przygotował podstawę programową katechezy, a nie religii. Nie jest to przypadek. Katecheza to bowiem pojęcie szersze niż religia traktowana jako przedmiot szkolny. W podstawie programowej katechezy religia w szkole jest przewidziana jako ważny, ale nie jedyny element katechezy.

Jakie cele są stawiane przed katechezą i religią w szkole?

W podstawie programowej katechezy zapisane są efekty kształcenia, jakie powinny zostać osiągnięte na poszczególnych etapach nauczania religii w szkole. I tak – w przypadku dzieci przedszkolnych nauczanie ma obejmować treści będące wprowadzeniem w życie religijne. Nauka religii w klasach I-IV skupia się na przygotowaniu dzieci do sakramentu Komunii oraz na wdrożeniu ich w praktykę częstego przyjmowania Komunii. Cele nauczania religii w kolejnych klasach podstawówki (V-VIII) powiązane są z kolei z przygotowywaniem do kolejnego sakramentu, czyli bierzmowania, które nazywane jest sakramentem dojrzałości religijnej. Tematy poruszane na tych lekcjach obejmują więc zagadnienia z zakresu tzw. mistagogii („wtajemniczenia” w chrześcijaństwo).

Szkoła ponadpodstawowa to z kolei wychowanie do dorosłości chrześcijańskiej, pogłębienie znajomości Biblii oraz innych dokumentów kościoła. Jak czytamy opisach, na tym etapie edukacji przygotowuje się również młodzież do apologii wiary – czyli m.in. do bycia „apostołem we współczesnym świecie”.

Nauka religii a postawy rodziców i opiekunów

Wszystkie opisane wyżej cele i zakres zadań stawianych przez katechezą i lekcjami religii sformułowane są oczywiście na sporym poziomie ogólności (aczkolwiek dzięki jej lekturze można już nabrać pewnego wyobrażenia na temat tego, co lekcje religii naszym dzieciom przyniosą). Więcej szczegółów znajduje się we wspomnianych już programach nauczania. Rodzicom stawiającym sobie pytanie o to, co nauka religii da ich dzieciom pewną odpowiedź może przynieść też przejrzenie podręczników do tego przedmiotu. Dla przykładu, jeśli dziecko rozpoczyna właśnie naukę, książka do religii klasa 1 (na rynku istnieje kilka podręczników przeznaczonych do tego etapu edukacji religijnej) pokaże, jaką wiedzę i umiejętności zdobędzie dziecko oraz jakie postawy będą w nim kształtowane.

Oczywiście, bardzo duży wpływ na efekty nauczania religii będzie miała również osoba katechety. Ponadto, rodzice nie mogą zapominać o roli rodziców i opiekunów. Ich podejście do religii, zasad i praktyk religijnych ma niezwykle istotny wpływ na to, co dziecko wynosi z nauki religii. Warto w tym aspekcie zadbać o spójność. Jeśli dziecko dostrzeże jej brak, trudniej mu będzie identyfikować się z treściami przekazywanymi na lekcjach religii w szkole.

Zobacz także