Czy uznawanie rodzicielstwa w całej Unii Europejskiej jest sprzeczne z zasadą pomocniczości?

Parlament Europejski – 366 głosami za, przy 145 przeciw i 23 wstrzymujących się – poparł propozycję uznawania rodzicielstwa w całej Unii Europejskiej, niezależnie od tego, w jaki sposób dziecko zostało poczęte, urodzone lub jaką ma rodzinę. Dotyczy to także przypadków surogacji.

Krytykując tę decyzję Europejska Federacja Stowarzyszeń Rodzin Katolickich (FAFCE) zwraca uwagę, że państwa członkowskie nie są zobowiązane do stosowania się do tej opinii Parlamentu, która „stoi w sprzeczności z zasadą pomocniczości, ignorując wyłączne kompetencje państw członkowskich i własne wyraźne potępienie praktyki surogacji”, wyrażane kilkukrotnie przez Parlament Europejski. 

Europosłowie poparli projekt przepisów, które zapewnią, że gdy rodzicielstwo zostanie ustanowione przez jeden kraj UE, pozostałe państwa członkowskie będą je uznawać. Celem jest zapewnienie dzieciom takich samych praw na mocy prawa krajowego w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej, opieki lub dziedziczenia.

>>> Czy prawo do aborcji ma podstawy w traktatach międzynarodowych?

Jeśli chodzi o ustanowienie rodzicielstwa na poziomie krajowym, państwa członkowskie będą mogły zdecydować, czy np. zaakceptować macierzyństwo zastępcze, ale będą zobowiązane do uznania rodzicielstwa ustanowionego przez inny kraj UE, niezależnie od tego, w jaki sposób dziecko zostało poczęte, urodzone lub jakiego rodzaju rodzinę posiada. Państwa członkowskie będą miały możliwość nieuznania rodzicielstwa, jeśli będzie to w oczywisty sposób niezgodne z ich porządkiem publicznym, choć będzie to możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach. Każdy przypadek będzie musiał być rozpatrywany indywidualnie, aby zapewnić brak dyskryminacji, np. wobec dzieci rodziców tej samej płci.

Posłowie poparli również wprowadzenie europejskiego certyfikatu rodzicielstwa, mającego na celu zmniejszenie biurokracji i ułatwienie uznawania rodzicielstwa w UE. Chociaż nie zastąpi on dokumentów krajowych, będzie mógł być używany zamiast nich i będzie dostępny we wszystkich językach UE oraz w formacie elektronicznym.

„Żadne dziecko nie powinno być dyskryminowane ze względu na rodzinę, do której należy lub sposób, w jaki się urodziło. Obecnie dzieci mogą stracić swoich rodziców, z prawnego punktu widzenia, kiedy wjeżdżają do innego państwa członkowskiego. To niedopuszczalne. Dzięki temu głosowaniu zbliżamy się do celu, jakim jest zapewnienie, że jeśli jesteś rodzicem w jednym państwie członkowskim, jesteś rodzicem we wszystkich państwach członkowskich”, powiedziała  po głosowaniu odpowiedzialna za sprawozdanie projektu Maria-Manuel Leitão-Marques z Portugalii.

Dwa miliony dzieci może obecnie znajdować się w sytuacji, w której rodzicielstwo ich rodziców nie jest uznawane w innym kraju UE. Parlament wezwał do transgranicznego uznawania adopcji w 2017 roku i z zadowoleniem przyjął inicjatywę Komisji w rezolucji z 2022 roku. Po głosowaniu Parlamentu Europejskiego, ostateczna decyzja w sprawie przepisów zostanie podjęta jednogłośnie przez państwa członkowskie, ponieważ prawo rodzinne podlega jurysdykcji krajowej.

Zobacz także