Czym jest Chanuka? 

„Światła te zapalamy za cuda i za znaki, za wybawienie i za boje, które stoczyłeś dla naszych ojców w tamtych dniach o tej porze, przez swoich świętych kohenów. Przez wszystkie osiem dni Chanuki światła te są święte. Nie wolno nam ich używać. Lecz wyłącznie patrzeć na nie, aby dziękować i wychwalać Twoje wielkie Imię, za Twoje cuda i za Twoje wybawienie i za Twoje znaki”. 

Powyższy tekst należy odmawiać w trakcie zapalania świec chanukowych. Kiedy to już zrobimy, należy odśpiewać hymn „Maoz Cur”. Podzielony jest na sześć zwrotek, tą centralną, mówiącą o Chanuce, jest piąta: 

Grecy zgromadzili się przeciwko mnie wówczas, w czasach Chaszmoneuszy, wyłamali mury moich wież i całą oliwę uczynili nieczystą. Ale z tego, co pozostało w jednym naczyniu, dokonał się cud dla umiłowanych. Te osiem dni mędrcy ustanowili dla pieśni i radosnego śpiewu. 

Zakaz kultu i modlitwy 

Dla osoby, która nie jest Żydem, powyższy tekst może się wydać mało istotny. No bo cóż z tego, że jakaś oliwa stała się nieczysta? Jak z jednego naczynia stał się cud? No i czy Grecy podbili kiedykolwiek Ziemię Świętą? Zatem wyobraźmy sobie, że nagle w naszym kraju – w Polsce – pojawia się potężna armia, która szybko podbija całą naszą ojczyznę. Aby przykład był jeszcze bardziej czytelny, wyobraźmy sobie, że z każdego kościoła robią miejsce czci Lucyfera. Ale to nie wszystko. Wyobraźmy sobie, że okupant zakazuje modlitw w niedziele i wszystkie inne święta począwszy od Wielkanocy. Że od tej pory zakazane są chrzciny, komunia i bierzmowanie. Zakazane jest przyjmowanie Komunii Świętej i spowiadanie się. I wszystko to pod groźbą śmierci. 

>>>Po co żydom przykazania? 

Zryw skazany na porażkę 

Aby w pełni oddać ówczesne położenie żydowskiego narodu, musimy sobie jeszcze do tego wszystkiego wyobrazić, że namiestnicy okupanta mają prawo spędzić noc ze świeżo poślubioną małżonką, dopiero po nich może zrobić to mąż. Cały majątek Kościoła oraz właścicieli ziemskich przechodzi w ręce okupanta. Rozpacz, jaka towarzyszyłaby każdemu polskiemu katolikowi, byłaby nie do opisania. To byłoby zabijanie ducha w narodzie i deptanie wszystkiego co święte dla katolików. Co w takiej sytuacji zrobiliby Polacy? Powstanie! Bunt! Zryw narodowy! Rewoltę! Dokładnie to samo zrobili ówcześni Żydzi. Haszmonaim byli rodem związanym z Kohenami pełniącymi służbę w świątyni. Jeśli Żydzi nie mogli przestrzegać i święcić Szabatu, czytać Tory, wypełniać micwot, a Świątynia została sprofanowana – nie było nad czym się zastanawiać. Trzeba od razu zaznaczyć, że Haszmonaim, dzięki swemu pochodzeniu, byli rodem o bardzo wysokim poziomie uduchowienia. Jak większość polskich zrywów narodowych, tak i powstanie Haszmonaim było skazane na porażkę. Dysproporcja sił między stronami była tak ogromna, że nawet porównanie Rosji i Polski nie jest adekwatne.

Zwycięstwo 

25 dnia miesiąca kislew w roku 165 p.n.e., Haszmonaim ostatecznie pokonują hellenistów, odbijają świątynię i oczyszczają ją z bożków i innych niemiłych Bogu paskudztw. Mędrcy chcą zapalić menorę (której światło było w świątyni światłem stałym). Znaleźli jednak tylko jeden pojemnik z oliwą zdatną do zapalenia. Ilość tej oliwy była tak mizerna, że mogła się palić tylko jeden dzień, a potrzebowano ośmiu by wytłoczyć nową czystą oliwę dla menory. Czy czekali osiem dni? Nie! Mędrcy podjęli decyzję, że menorę należy mimo wszystko zapalić. I ta mała porcja oliwy, ku zdumieniu wszystkich, paliła się nie jeden dzień, nie dwa, ale osiem! 

>>>Czego nie wolno robić żydom?

Skąd nazwa Chanuka? Jak wygląda świecznik chanukowy? 

Mędrcy tamtych wydarzeń, na pamiątkę zwycięstwa nad hellenistami oraz odbicia świątyni, ustanowili dzień 25 kislew dniem rozpoczęcia święta Chanuka, które trwać ma osiem dni. Słowo „chanu” znaczy „odpoczywali”. Zaś litera „kaf” ma wartość liczbową 20, a litera „hej” na wartość 5, co oznacza, że odpoczywali dwudziestego piątego. Chanukija, bo tak nazywamy świecznik chanukowy, ma oczywiście osiem miejsc na świeczki lub oliwę i knoty. Jest jeszcze jedno, dodatkowe miejsce na świeczkę, która nazywa się szames, i to od niej odpalamy właściwe światła. Szames zazwyczaj umieszczony jest wyżej niż pozostałe świece. Zaś właściwe osiem świec musi być na jednym poziomie. Symbolizuje to, że wszyscy w oczach Boga jesteśmy równi.  

Co świat chasydzki powie o Chanuce? 

„Przez trzydzieści sześć godzin Adam cieszył się światłem uczynionym w pierwszym dniu stworzenia” – opowiadał rabbi z Korca. „Światło to zostało później ukryte i zastąpione światłem słonecznym. To właśnie w dniu Chanuki Boskie światło stało się inspiracją zwycięstwa dawnych chasydów i dlatego podczas ośmiu świątecznych dni zapala się trzydzieści sześć świateł. Jest to przypomnieniem trzydziestu sześciu godzin, przez które Adam cieszył się Boskim światłem. Stało się ono swego czasu inspiracją dla trzydziestu sześciu traktatów Talmudu. Tym samym światłem odkupi nas Mesjasz”. 

Zobacz także