Czym się różni kościół od kaplicy?

Pewnie zetknęliście się kiedyś z tym problemem: jaka jest różnica między jednym a drugim? A co, jeśli na dodatek rodzajów kościoła jest wiele? Rozwiewamy Wasze wątpliwości.

Kiedy w miejscowości, w której kiedyś często bywałem, rozpoczęto budowę malutkiego kościoła, byłem nieco zdezorientowany. Kilka kilometrów dalej stała już duża (dużo większa od nowopowstającego kościoła) kaplica. Zacząłem się wtedy zastanawiać: jaka właściwie jest różnica? Co ma jeden kościół, czego nie ma drugi?

Kaplica

Kaplica zasadniczo jest po prostu miejscem modlitwy i sprawowania kultu Bożego. Wzięła nazwę od krótkiej kapy (cappa brevior, zdrobniale capella) św. Marcina Turoneńskiego, którą Merowingowie trzymali w prywatnej kaplicy jako relikwię. Kaplice mogą być różne, najczęściej chyba spotykane są te wewnątrz kościołów, tworzące z nim jedną całość i korzystające z jego przywilejów. Poświęcone są często jakiemuś patronowi lub stanowią specjalne miejsce modlitwy różnych bractw. Poza tym spotkać można również kaplice publiczne lub kaplice prywatne. Obie przeznaczone są dla grup wiernych i tym się różnią od kościołów, które z założenia są dla wszystkich.

Kościół

Rodzajów kościołów jest wiele, może się od tego czasem zakręcić w głowie – usystematyzujmy zatem. Najświetniejszymi kościołami są bazyliki, a wśród nich bazyliki większe, które są cztery i wszystkie w Rzymie. Znacznie częściej spotkać możemy bazyliki mniejsze – obecnie jest ich w Polsce dziewięćdziesiąt. Tytuł bazyliki otrzymują kościoły wyróżniające się na tle innych i spełniające szereg trudnych do spełnienia warunków, takich jak: wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu, całodzienna spowiedź, łaski płynące za sprawą patrona, otwarcie kościoła przez cały dzień itd.

Tytuł bazyliki to wyróżnienie, istnieje jednak również określona hierarchia kościołów, czyli katedry, kolegiaty, parafie, rektoraty, filie.

Katedra to kościół biskupa, w którym w większe uroczystości odprawia mszę św., święci oleje, bierzmuje i wyświęca duchownych. Katedra jest centrum liturgicznego życia diecezji. Niegdyś biskup wraz z kanonikami śpiewał w niej oficjum, czyli brewiarz. Mówi się, że na taki kościół patrzymy w diecezji jak na matkę.

Dalej w hierarchii stoją kolegiaty, czyli kościoły, w których istnieje kapituła kanoników. Dziś to głównie tytuł honorowy, kiedyś jednak zadaniem kanoników było wspólne śpiewanie oficjum brewiarzowego i spełnianie innych czynności liturgicznych.

Kościoły parafialne są tym dla parafii czym katedry dla diecezji. Do kościoła parafialnego przynależy po prostu część diecezji i wiernych, a zadanie opieki duszpasterskiej powierza się proboszczowi. W Polsce nazywany czasem farą (niem. Pfarre od wł. Parochia), dziś jednak tym określeniem nazywamy po prostu najstarszy kościół w mieście.

Nad niektórymi kościołami biskup powierza opiekę rektorowi, nazywane są wtedy kościołami rektorskimi lub rektoralnymi. Są to często sanktuaria, czyli kościoły w miejscach uznawanych za święte, do których przybywają pielgrzymi i które wymagają szczególnej opieki.

Najniżej w hierarchii są kościoły filialne, zależne są od parafii. Buduje się je najczęściej wtedy, gdy parafia jest duża i służą do pomocy w udzielaniu posług, by parafianie z odległych miejsc nie musieli się daleko przemieszczać. Spotkać je można jeszcze dość często na terenach wiejskich.

Zobacz także