Dorośli też są głodni wiedzy. Jak wygląda katecheza parafialna?

Kościół nazywa ją najznakomitszą formą katechezy. Zrzesza tych, którzy chcą poznawać naukę katolicką, choć szkołę już dawno skończyli.

Gdy w Polsce toczy się dyskusja nad zasadnością i najlepszą formą lekcji religii w szkole, warto pochylić się nad tym, jak wygląda sprawy katechezy dla dorosłych. Trudno mówić o skuteczności katechezy w życiu chrześcijanina, jeśli zupełnie skończy się ona wraz ze skończeniem szkoły ponadpodstawowej. Dyrektorium ogólne o katechizacji (nr 173) wskazuje, że katecheza dorosłych należy do podstawowych zadań duszpasterstwa katechetycznego. Czy faktycznie nim jest? Jakie działania podejmują w tym celu duszpasterze oraz świeccy?

>>> Religia cieszy się największym zainteresowaniem spośród przedmiotów dodatkowych [ROZMOWA]

Docelowa forma

Adhortacja Jana Pawła II Catechesi Tradendae opowiada „o katechizacji w naszych czasach”. Katechezę dorosłych traktuje jako „najznakomitszą formę katechezy”:

Jest to najznakomitsza forma katechezy, ponieważ zwraca się ona do osób wykonujących największe zadania i w ogóle zdolnych do życia według Orędzia Chrześcijańskiego i to z jego pełni. Wspólnota chrześcijańska nie może prowadzić katechezy stałej z pominięciem bezpośredniego i wypróbowanego udziału dorosłych.

Podobnie odnoszą się do katechizacji dorosłych inne dokumenty Kościoła. Ogólna Instrukcja Katechetyczna informuje wręcz, że jest to docelowa forma katechezy:

Katechizację dorosłych (…) należy uznać za docelową formę katechezy, ku której skierowane są w pewien sposób – zawsze również konieczne – wszystkie pozostałe formy. Wynika z tego, że katecheza innych grup wiekowych powinna mieć ją jako punkt odniesienia.

Dorośli pytają

Rozglądam się po poznańskich parafiach. W wielu z nich organizowane są katechezy przygotowujące dorosłych do chrztu. Ale co z dorosłymi, którzy są ochrzczeni, ale też chcą intelektualnie się dokształcać?

Przy kilku poznańskich parafiach wygospodarowana jest przestrzeń dla ich teologicznego rozwoju. Jedną z nich jest parafia pw. NMP Matki Odkupiciela. Raz w miesiąc spotyka się stała, kilkunastoosobowa grupa, która słucha, pyta, drąży. Katechezę prowadzi ks. Piotr Szymański, który po powrocie ze studiów specjalistycznych z zakresu teologii fundamentalnej, dzieli się swą wiedzą z parafianami, których wiara również „szuka zrozumienia”.

– Spotkania prowadzone są w pewnym cyklu: najpierw omówiliśmy, czym właściwie jest wiara, później – czym Objawienie, a w tym roku możemy przejść do omawiania kolejnych kwestii – tłumaczy wikariusz z parafii pw. NMP Matki Odkupiciela w Poznaniu.

>>> Bp Ważny: powstaje zespół KEP ds. towarzyszenia wiernym na drodze wiary w parafiach [ROZMOWA]

Lekcja religii dla dorosłych?

Każdej katechezie towarzyszy prezentacja, zaś spotkania mają formę wykładów. Jak mówi ks. Piotr Szymański, trudno porównać jednak te katechezy ze szkolną lekcją religii – oprócz formy, choćby fakt, iż wiedza nie jest w żaden sposób sprawdzana ani podsumowywana.

– W związku z brakiem stałego feedbacku, owoce tych katechez są zasadniczo niemierzalne, ale myślę, że jednym z nich może być chęć u katechizowanych pożyczania książek, które rozszerzają tematy poruszone podczas naszych katechez – dodaje prowadzący katechezę parafialną.

>>> Meksyk: dzieci uczą się na katechezach razem z rodzicami [REPORTAŻ]

Zaufać zdolnościom intelektualnym parafian

Często spotkania wiążą się z pytaniami, a nawet dyskusjami: – Słyszę nieraz głosy, że uczestnicy katechezy się cieszą, że traktujemy ich na poważnie, że ufam ich zdolnościom intelektualnym. – mówi ks. Piotr Szymański. Jak dodaje, żywa dyskusja dodatkowo stymuluje do pracy.

Na katechezę dorosłych uczęszczają parafianie podążający zawodowo różnymi drogami: – Na katechezy uczęszczają też m.in. pracownicy naukowi. Często nie tylko zadają oni pytania, ale i nieraz dopowiadają do treści wykładu. Oddaję im głos, by również mogli się podzielić wiedzą, którą mają – np. z zakresu historii Kościoła, która ma ważne znaczenie w kontekście katechezy”.

>>> Spaghetti katechezy dla dorosłych we Francji [MISYJNE DROGI]

Świeccy przejmują zadanie

Katechezę parafialną prowadzą nie tylko księża – czasem są to świeccy teolodzy po ukończonych pięcioletnich studiach, ale bywa też, że zadania tego podejmują się katechiści.

Od 14 lat w archidiecezji poznańskiej działa Szkoła Katechistów, której celem jest przygotowanie świeckich do prowadzenia katechezy dorosłych w parafiach. Jak tłumaczy ks. Jacek Hadryś, dyrektor Szkoły Katechistów: – Zaangażowanie w to dzieło świeckich wynika z tego, że każdy z nas, na mocy chrztu jest powołany do apostolstwa. Dochodzą również względy praktyczne związane z malejącą liczbą księży. Ale też księża nie wszędzie, nie do każdego dotrą – z psychologicznego punktu widzenia. Świeckim, którzy uczęszczają na katechezę parafialną łatwiej często coś przyjąć od osoby, która jest w podobnej sytuacji życiowej jak ona. Nieraz panuje przeświadczenie, że „ksiądz musi tak mówić, bo jest księdzem”, zaś osobom świeckim łatwiej dotrzeć w przekazie.

Jak mówi ks. Jacek Hadryś, aktualnie w archidiecezji poznańskiej 401 osób ma misje kanoniczne, a ponad 30 osób się do tego przygotowuje.

>>> Katecheta: poszedłem na teologię, nie wierząc w Boga [ROZMOWA]

Katecheza dla dorosłych oferuje coś znacznie więcej niż tylko powrót do dziecięcych lekcji religii. To okazja, by spojrzeć na swoją wiarę z perspektywy dorosłego człowieka – z większym doświadczeniem życiowym, głębszymi pytaniami i większą zdolnością do refleksji. Warto zorientować się, czy w parafii nie odbywają się już katechezy, przypominające i porządkujące zapomnianą przez lata wiedzę. A może włączyć się nawet w dzieło jej tworzenia?

Zobacz także