Ottawa przed przybyciem oblatów

Zaledwie trzy lata po przybyciu oblatów do Kanady, byli oni poszukiwani w wielu diecezjach. Jedną z próśb było założenie wspólnoty w Bytown (obecnie Ottawa). Eugeniusz zrozumiał jej znaczenie i odpowiedział na nie pozytywnie. Zanim zaczniemy śledzić misję oblacką w tym regionie, poznajmy nieco historii.

Biskup Bourget był zaniepokojony zachodnią częścią swojej rozległej diecezji, którą wizytował w październiku 1840 roku. Obejmowała północną część rzeki Ottawa („Wielka” rzeka była określana przez współczesnych angielską nazwą „Ottawa”. Później nazwano ją po francusku „Rivière des Outaouais”), w Dolnej Kanadzie (później Quebec), natomiast południowy odcinek rzeki w Górnej Kanadzie (później Ontario) podlegał jurysdykcji diecezji Kingston. Istniały między innymi populacje rdzennych mieszkańców rozproszone na szerokości terytorium sięgającego na północ do Témiscamingue i Zatoki Jamesa, które teraz było otwarte na osadnictwo i przemysł leśny.

Już w 1791 r. komisja rządowa zaleciła założenie miasta u zbiegu rzek Ottawa i Rideau, w pobliżu ujścia rzeki Gatineau (zob. L. Brault, Ottawa, Canada’s Capital, from its Origins to the Present. Ottawa, University of Ottawa Publishing, 1942, s. 56-57). W 1800 roku mała grupa leśników ze Stanów Zjednoczonych osiedliła się u stóp wodospadu Chaudière, tworząc przyszłą wioskę Hull. W 1826 roku rząd poprosił pułkownika By o wybudowanie kanału ze śluzami, łączącego rzekę Ottawa z Rzeką Świętego Wawrzyńca oraz o zbadanie terenu pod budowę nowego miasta. Podobno Bytown szybko zyskało złą sławę: „Centrum pracy nad kanałem, miejsce spotkań drwali, to kosmopolityczne środowisko było sceną zaburzeń spowodowanych nienawiścią rasową i religijną, nadużywaniem napojów odurzających, a często przyczyną najsilniejszych było prawo” (Tamże, s. 64).

Od 1827 do 1842 roku to burzliwe środowisko zostało powierzone kilkunastu bardzo niestabilnym księżom rezydentom; następnie, od 1842 roku do przybycia oblatów, ojcu Patrickowi Phelanowi, przyszłemu koadiutorowi z Kingston. Oprócz centralnej parafii było kilkanaście misji rozrzuconych po okolicy. Sukces misyjnej posługi oblatów wokół Montrealu zainspirował biskupa Bourgeta do powierzenia im duszpasterstwa na tym rozległym i rozwijającym się terytorium. Ale ponieważ Bytown znajdowało się obok diecezji Kingston, szybko przekazał swoje poglądy zarówno założycielowi oblatów, jak i biskupowi Phelanowi.

Chodzi o to – pisał do biskupa de Mazenoda 19 października 1843 roku – aby zapewnić im siedzibę w nowym mieście w diecezji Kingston, zwanym Bytown. To miasto znajduje się w centrum wszystkich szlaków komunikacyjnych na Wielkiej Rzece zwanej Ottawa. To tutaj przybywają podróżnicy i ludzie, którzy tysiącami pracują przy wycinaniu ogromnych lasów, które graniczą z tą piękną i wspaniałą rzeką, wszyscy oni są godni gorliwości waszych dzieci. To właśnie stamtąd będą musieli wyruszyć apostołowie, aby ewangelizować te obiekty, które tutaj nazywamy miejscami pracy. Ponadto 60 lub 80 mil od Bytown znajdują się tereny łowieckie Indian. Misjonarze, którzy pracują na rzecz ich nawrócenia, będą musieli mieć centralną placówkę, aby stamtąd robić wypady do tych niewiernych, a następnie wracać do pracy nad zbawieniem białych. Bytown oferuje na razie tę cenną korzyść (Registre des lettres, vol. 3, p. 206-208. Archevêché de Montréal). (Alexandre Taché OMI)

Frank Santucci OMI, tłum. o. Roman Tyczyński OMI