Jarosław: kontrreformacja tematem festiwalu muzycznego

Kontrreformacja będzie tematem przewodnim tegorocznego Festiwalu Muzyki Dawnej „Pieśń Naszych Korzeni”, którego 25. edycja rozpocznie się w niedzielny wieczór w Jarosławiu (Podkarpackie). Jest to jeden z największych tego typu festiwali w Europie.

Dyrektor artystyczny festiwalu Maciej Kaziński poinformował, że zamiarem tegorocznej edycji jest przyjrzenie się kulturowym, a zwłaszcza muzycznym skutkom rozłamu w Kościele zachodnim, do którego doszło 500 lat temu. Wykształciły się wówczas różne dla obu odłamów formy muzyczne, literackie, a także edukacyjne i propagandowe, w których ważną rolę odgrywała muzyka. „Formy te często eksponowały ideowe różnice, jak np. stosunek do języków narodowych, funkcję zgromadzenia, ludu, czy udział i sposób użycia instrumentów, ze szczególną rolą organów. Muzyka stanowiła często oręż w wyznaniowych sporach – przenosiła treści wiary, dostarczała teologicznej egzegezy, wspierając sporne kwestie, ukazywała triumfalistyczny splendor, wyrażała też ludową pobożność. Formy muzyczne wypływały z odziedziczonej po średniowieczu tradycji, stanowiąc jednocześnie odpowiedź na zapotrzebowanie ideowe” – wyjaśnił Kaziński.

W ramach festiwalu, który odbywa się zawsze w ostatnim pełnym tygodniu sierpnia, publiczność wysłucha łącznie siedmiu koncertów. Odbywać się one będą wieczorami w świątyniach Jarosławia, w tym także w cerkwi greckokatolickiej. Festiwal zainauguruje w niedzielę estoński zespół Linnamuusikud pod dyr. założyciela Taivo Niitvaegiego. W programie wieczornego koncertu znajdą się estońskie hymny reformacyjne, tradycyjne pieśni religijne z różnych stron Estonii oparte na tekstach chorałów luterańskich i melodiach katolickiego okresu przedreformacyjnego. W kolejnych wieczorach festiwalu, który potrwa do następnej niedzieli, 27 sierpnia, wystąpią jeszcze Michael Pospisil z Czech wraz z kobiecymi zespołami Ritornello i Fraucimor, którzy zaprezentują cykl mistycznych pieśni katolickich „Trutznachtigal” niemieckiego jezuity Friedricha Spee. Pieśni te zostały przełożone w 1665 r. na język czeski przez jezuitę Feliksa Kadlinskiego. Będzie można usłyszeć też Nieszpory Maryjne hiszpańskiego kompozytora i teoretyka Diego Ortiza z 1565 roku, w wykonaniu artystów z Czech, Niemiec i Polski. W programie koncertów znajdą się też dwie msze. Pierwszą z nich będzie rekonstrukcja mszy wykonanej w Dreźnie w 1617 roku na stulecie Reformacji, którą wykonają Musica Fiata oraz La Capella Ducale z Niemiec, pod dyrekcją Rolanda Wilsona. Drugą – msza „O Gloriosa Domina” z 1660 r., na którą złożą się utwory Marcina Mielczewskiego, Adama Michny i Albericha Mazaka. Mszę wykonają czescy i niemieccy artyści. W czasie festiwalowych wieczorów zabrzmią jeszcze polskie, litewskie i niemieckie pieśni czasu reformacji, a w ostatnim koncercie publiczność wysłucha bizantyjskiego oficjum według hymnu autorstwa wspólnego dla prawosławia i katolicyzmu świętego Romana Sładkopiewca (Melodosa). Będzie to Kontakion o Nawróconej, wykonany przez Scholę Teatru Węgajty w formie nabożeństwa pokutnego.

 

Festiwal zakończy w niedzielę rano uroczysta msza święta gregoriańska, a o oprawę muzyczną zadba Chór Festiwalowy, którego uczestnicy przez cały czas jego trwania będą się uczyć śpiewu chorałów luterańskich. Chór poprowadzi Marcin Armański – organista i organmistrz, rekonstruktor historycznych instrumentów klawiszowych. W czasie festiwalu odbywać się będą warsztaty, w tym śpiewu bizantyjsko-słowiańskiego, które poprowadzi Andrij Szkrabiuk, znawca tradycji śpiewu ukraińsko-słowiańskiego i grecko-bizantyjskiego oraz warsztaty „Wojna piosenkowa z Marcinem Lutrem”, które poprowadzi czeski muzykolog i znawca śląskich kancjonałów – Jan Kvapil wspólnie z Michaelem Pospisilem. Nie zabraknie też seminariów i wieczornych potańcówek, na których zagrają m.in. Kapela Brodów, Kapela Niwińskich, Marcin Lorenc i Mateusz Kowalski. Jarosławski Festiwal Muzyki Dawnej odbywa się od 1993 r.

Jest jednym z nielicznych tego typu imprez w Europie. Odbywa się zawsze w sierpniu. Specjalnie opracowane programy koncertowe wykonywane są w zabytkowych kościołach Jarosławia, które – jak podkreślają organizatorzy – są świadectwem dawnego splendoru i historycznej wagi miasta, jak również jego wieloetniczności, różnorodności wyznań i obrządków. Natomiast sam festiwal nawiązuje do tradycji XVI i XVII-wiecznych jarmarków kupieckich i wielokulturowości miasta. Głównym organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie „Muzyka Dawna”, które powstało w Jarosławiu w 1995 r. Tworzą je przede wszystkim uczniowie szkół średnich i studenci. Stowarzyszenie koncentruje się głównie na prowadzeniu całorocznych warsztatów muzyki dawnej, kursów i koncertów oraz na organizowaniu corocznego festiwalu.

Fot. E. Niczyporuk / facebook

Zobacz także