Ksiądz filozof i przyjaciel górali – 24. rocznica śmierci ks. Józefa Tischnera

Dziś przypada 24. rocznica śmierci ks. Józefa Tischnera – filozofa, teologa, publicysty, jednego z najwybitniejszych współczesnych europejskich filozofów chrześcijańskich. Był jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego w drugiej połowie XX wieku.

Wybitny filozof i utalentowany publicysta, ceniony duszpasterz i komentator naszej rzeczywistości, bezlitosny w polemikach, a jednocześnie otwarty na różnorodność opinii i przekonań.

Urodził się w 1931 r. w Starym Sączu. Był dziekanem Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej, wykładowcą filozofii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.

Brał udział w słynnym zjeździe „Solidarności” w gdańskiej hali „Olivii”, gdzie – jako nieoficjalny kapelan związku – odprawiał Msze św. i głosił homilie. Jego książka „Etyka solidarności” stała się niemalże dokumentem programowym tego oddolnego ruchu odrodzenia społecznego.

Msze dla górali

W pierwszą niedzielę miesiąca w sierpniu każdego roku odprawiał dla górali słynne msze św. niedaleko Turbacza. Nabożeństwa te gromadziły tysiące ludzi.

W latach 90. był jednym z pierwszych katolickich autorów w Polsce, którzy zajęli się ideami liberalnej demokracji. Próbował pokazać, że jako podstawa porządku życia państwowego i gospodarczego nie musi kłócić się z chrześcijaństwem.

Był członkiem Komitetu Doradczego Unii Wolności, założycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.

Jako filozof interesował się przede wszystkim problemami istnienia i teorii wartości, ale nie stronił od publicystyki, starając się dotrzeć swoimi przemyśleniami o Polsce, chrześcijaństwie i Kościele do jak najszerszego grona odbiorców. Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Wielką popularnością cieszyły się przeprowadzane przez Jacka Żakowskiego telewizyjne rozmowy pt. „Tischner czyta Katechizm” oraz ich książkowa wersja. Bestsellerem okazała się także jego „Historia filozofii po góralsku”, pełna humoru a także miłości wobec Podhala. Stamtąd się wywodził i tam też – dokładnie w Łopusznej k. Nowego Targu – został pochowany. Zmarł w Krakowie 28 czerwca 2001 r. w wieku 69 lat.

„Filozof i teolog, który był otwarty na człowieka, a równocześnie nigdy nie zapomniał o Bogu” – napisał w telegramie kondolencyjnym jego przyjaciel, Jan Paweł II.

Ksiądz filozof

Z inicjatywy Wydawnictwa Znak i Papieskiej Akademii Teologicznej co roku w maju organizowane są w Krakowie Dni Tischerowskie, cykl dyskusji i imprez artystycznych inspirowanych myślą księdza-filozofa. Środowisko uniwersyteckie stolicy upamiętnia zaś myśl autora „Myślenia według wartości” coroczną Debatą Tischnerowską.

Podczas Dni Tischnerowskich wręczana jest doroczna Nagroda im. Ks. Tischnera, przyznawana w trzech kategoriach: za pisarstwo religijne lub filozoficzne stanowiące kontynuację Tischnerowskiego „myślenia według wartości”; w kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności” oraz w kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu” Kościoła i świata.

Laureatami nagrody byli dotychczas m.in. ks. Wacław Hryniewicz OMI, prof. Mirosława Grabowska i ks. Manfred Deselaers, s. Anna Bałchan, prof. Paweł Śpiewak oraz Stowarzyszenie na rzecz Niepełnosprawnych SPES.

Zobacz także