Ludowe przysłowia o Wielkim Tygodniu i Wielkanocy

Przekaz wiedzy na temat spraw codziennych w rodzimej, wiejskiej tradycji odbywał się często za pomocą rozmaitych porzekadeł. Dotyczyły one także okresu Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy.

Owe porzekadła uchodzą za mądrość ludu, a odnoszą się zwłaszcza do kalendarza rolniczego. Prawie w ogóle nie mamy w nich do czynienia z sacrum, choć dotyczą one również okresów świątecznych. W polskiej tradycji najbardziej znane są przysłowia na temat pogody, popularnych świętych, łączone z porami roku, miesiącami i świętami kościelnymi oraz związane z pracami na roli. Nie brakuje też w nich pewnej dozy ironii. Przeczytajcie, jakie przysłowia łączą się z Wielkim Tygodniem i Wielkanocą:

Chodzą jak w Wielki Piątek do kościoła. 

Czyś się z choinki wielkanocnej urwał? 

Deszcz na Wielki Piątek napcha każdy kątek. 

Dwór to wór: bab w nim pełno jak na Wielkanoc.  

Gdy na dzwony wielkanocne pada, suchość nam przez całe lato włada. 

Gdy na świętego Marka (25 IV) Wielkanoc przypada, cały świat zawoła: biada. 

Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury. 

I święcone nieraz upadnie [czyli: wszystko może się przydarzyć].  

Jak pada na Wielkanoc, to trzeci kłos na polu ginie, ale jak pada na Zielone Świątki, to naprawi. 

Jak w Wielki Piątek rosa, to dosiewać prosa, a jak mróz, to kamieniem proso przyłóż. 

Jak we Wielki Piątek mróz, to na gołej kępce siana wóz. 

Jeśli w Wielki Piątek deszcz kropi, radujcie się chłopi.  

Jeżeli w wielkanocną niedzielę deszcz, między Wielkanocą i Świątkami więcej słoty niż pogody. 

Kichnął tak potężnie jak moździerz na rezurekcję bijący. 

Kiedy w Wielki Piątek pada, suche lato deszczyk nam ten przepowiada. 

Kto dzień i noc gości, to w Wielką Niedzielę pości. 

Kto w Wielki Piątek sieje, ten się w żniwa śmieje. 

Ktokolwiek jarząbka na Wielkanoc jada, więźniem nie będzie. 

Lepszy by jeden mądry w piątek niżeli błaznów w Wielką Niedzielę dziesiątek. 

Ma szczęście jak śledziowa główka w Wielką Niedzielę. 

Ma więcej do roboty niż piece na Wielkanoc.  

Ma więcej roboty niż piece na Wielkanoc.  

Mocne jak jajo wielkanocne [przysłowie nawiązuje do toczenia po stole malowanych jaj i sprawdzaniu, które z nich ma mocniejszą skorupkę i nie pęknie przy uderzeniu].  

Na rachmańską Wielkanoc zrobić [czyli: nigdy nie uczynić]. 

Na Zmartwychwstanie dziadek przy płocie stanie. 

Nie każdej niedzieli Wielkanoc.  

Nie każdy ma prosię na Wielkanoc. 

Nie śpiewaj alleluja aż po Wielkim Piątku.  

Niewinny jak baranek wielkanocny. 

Obdarzył ksiądz ubogą – na Wielkanoc kurzą nogą. 

Od Wielkiejnocy do Zielonych Świątek może lać i w piątek. 

Pogodny dzień wielkanocny grochowi wielce pomocny. 

Raz w roku około Wielkiejnocy [mowa o czymś, co zdarza się bardzo rzadko]. 

Sprawił im dyngus. 

Strzelają jak na rezurekcją. 

Szołdra na Wielkanoc lepsza niż zwierzyna. 

Tak go pokrajał jak wie1lkanocne prosię. 

U niego jest więcej w Wielki Piątek niż u mnie w Wielką Niedzielę. 

Ubił sprawę jak Judasza w Wielki Piątek [nawiązanie do włóczenia w Wielkim Tygodniu słomianej kukły (symbol Judasza) bitej i poniewieranej aż do momentu jej rozpadnięcia się].  

W piątek przed Wielkanocą, gdy deszczyk przerosi, pospólstwo urodzaje tego roku wnosi.  

W Wielką Niedzielę pogoda, duża w polu uroda. 

W Wielki Piątek boleści Marii początek. 

W Wielki Piątek dobry zasiewu początek. 

W Wielki Piątek gdy deszcz hojnie doliny zleje, że dużo mleka będzie, są pewne nadzieje. 

W Wielki Piątek jasno, to w stodole ciasno. 

W Wielki Piątek mróz, gdzie bądź na wzgórku siana wóz, w Wielki Piątek rosa, na łące nie chyci kosa. 

W Wielki Piątek rób początek, a w sobotę kończ robotę. 

Wdzięczy się jak prosię na Wielkanoc. 

We środę [Wielką Środę] po kołaczach, gdy żaba zakuka, już nas zima mrozami pewnie nie oszuka. 

We Wielki Piątek deszcz, nieurodzaju wieszcz. 

We Wielki Piątek rosadę kapusty siej, a gawiedź się jej nie chyci. 

Zielone Boże Narodzenie, a Wielkanoc biała, w polu uciecha mała.

Zobacz także