Jedność może nadejść jedynie jako owoc modlitwy [MISYJNE DROGI]

W styczniu obchodzimy Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. Tydzień ten obchodzony jest już od ponad stu lat i stał się cyklicznym świętem ekumenizmu. 

Co roku od 18 do 25 stycznia obchodzimy Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan. Dzień przed jego rozpoczęciem obchodzimy Dzień Judaizmu w Polsce (17 stycznia) – w tym roku był jubileuszowy, bo XXV, a tuż po zakończeniu Tygodnia Ekumenicznego obchodziliśmy Dzień Islamu (w tym roku XXII). Te dwa ostatnie wydarzenia są obchodzone jedynie w kilku krajach świata. Mam nadzieję, że kiedyś każdy dzień w roku będzie celebrowaniem jedności, w różnorodności. 

Jedność może nadejść jedynie jako owoc modlitwy 

Powyższe słowa papież Franciszek skierował do wiernych na początku tegorocznego Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. Tydzień ten obchodzony jest już od ponad stu lat i stał się cyklicznym świętem ekumenizmu. Pierwszy raz o jego organizacji zaczęto rozmawiać już w XIX wieku, w środowisku chrześcijańskich misjo- logów. W obecnej formie odbywa się on od 1908 roku z inicjatywy pioniera ruchu ekumenicznego, ks. Paula Wattsona. Wówczas święto to nazywało się Oktawą Jedności Kościoła, z czasem zaczęto również wydawać materiały poświęcone temu wydarzeniu. W 1964 roku Sobór Watykański II wydał Dekret o ekumenizmie, w którym zachęcał do obchodzenia Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan (wyznaczonego na czas od 18 do 25 stycznia). Co roku święto to ma swój temat przewodni. Tym razem brzmiał on: „Zobaczyliśmy jego gwiazdę na Wschodzie i przyszliśmy oddać Mu pokłon” (MT 2, 2). Materiały i modlitwy na ten czas przygotowała Rada Kościołów Bliskiego Wschodu. Centralne nabożeństwo w tym roku odbyło się w niedzielę 23 stycznia w prawosławnej katedrze pw. św. Marii Magdaleny w Warszawie. 

Słuchajmy się wzajemnie 

17 stycznia jubileuszowo w Kościele katolickim w Polsce obchodzony był XXV Dzień Judaizmu. Został on ustanowiony w 1997 roku przez Konferencję Episkopatu Polski, aby budować więź oraz pogłębiać dialog między chrześcijanami i żydami. Rok wcześniej natomiast powołano Komi- tet Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, który prowadzi działania dążące do propagowania zrozumienia i dialogu ze zróżnicowanymi środowiskami religijnymi. Pierwszy Dzień Judaizmu obchodzono w 1998 roku w Warszawie, a jego pomysłodawcą był abp Stanisław Gądecki. Od tego czasu co roku obchody odbywają się w innym mieście. W tym roku miejscem tym był Poznań, a motto jubileuszowych obchodów brzmiało: „Moje myśli nie są myślami waszymi”. Na uczestników tego wydarzenia, które poprzedzało 10 dni spotkań poświęconych tematyce żydowskiej, czekało wiele atrakcji – m.in. spacer szlakiem dziedzictwa żydowskiego, czytania sceniczne „Listów do mojego palestyńskiego sąsiada”, koncert zespołu klezmerskiego czy też prezentacja prozy Brunona Schulza. Centralnym punktem obchodów była celebracja liturgiczna, w której udział wzięli przedstawiciele obu religii, dzienni- karze oraz władze miasta. 

„Dzień Judaizmu jest dla nas bardzo ważny, ponieważ jest to dzień, kiedy ludzie innej wiary chcą zgłębiać naszą. Raczej nie jest to powszechne. Dlatego też ten dzień pokazuje, jak ważne jest to, by być otwartym na inne religie i kultury i chcieć prowadzić z nimi dialog” – powiedział Michael Schudrich, naczelny rabin Polski. Z kolei bp Rafał Markowski, odpowiedzialny za dialog z judaizmem w Episkopacie, zauważył, że obecnie zatracamy umiejętność prowadzenia dialogu: „Kiedy słucham czasem debat publicznych, to mam wrażenie, że słyszę wykrzyczane własne przekonania ludzi, bez żadnego zwrócenia uwagi na to, co ma do powiedzenia druga strona. A przecież nie o to w dialogu między- religijnym, lecz także dialogu w ogóle chodzi”. Benedykt XVI podkreślał, że główny cel dialogu stanowi wspólne dążenie do prawdy oraz jasne przed- stawienie swoich przekonań, które do niej prowadzą. W związku z tym tak ważne jest słuchanie, o którym wspomniał bp Markowski. Tak istotne jest otwarcie się na argumenty innych oraz odwaga w obronie własnych przekonań. Myśl tę potwierdził abp Grzegorz Ryś mówiąc, że „dialog rozpoczyna się od słuchania”. 

Więź braterstwa i przyjaźni 

Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce (26 stycznia) został ustanowiony w 2001 r. decyzją Konferencji Episkopatu Polski. Od tego momentu jest on organizowany przez Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi. W czasie tego wydarzenia przedstawiciele obu religii czytają fragmenty Biblii i Koranu, które mają związek z mottem spotkania. W tym roku dotyczyło ono nadziei. 

Główne obchody Dnia Islamu, ze względu na pandemię, odbywały się w tym roku, jak i rok wcześniej, w formie online. W Poznaniu wydarzenie zorganizowano 25 stycznia w Domu Misyjnym przy klasztorze misjonarzy oblatów. Udział wzięli w nich m.in. bp dr Szymon Stułkowski, mufti dr Youssef Chadid, o. prof. UKSW Wojciech Kluj OMI, ks. dr Dawid Stelmach oraz Cecylia Mir z zespołu synodalnego archidiecezji poznańskiej. Spotkanie moderował o. dr hab. Marcin Wrzos OMI. Po wystąpieniach wspomnianych osób oraz po zakończeniu modlitw każdy z uczestników mógł podzielić się swoim doświadczeniem dialogu międzyreligijnego. Mufti Chadid powiedział, że w taki dzień czuje więź braterstwa i przyjaźni między chrześcijanami a muzułmanami: 

„Jako imam czuję również, że nasze religie wiąże dużo wartości. Z kolei od innych wyznawców islamu wiem, że ten dzień jest dla nich wyrazem tolerancji, zrozumienia i poszanowania drugiego człowieka”. Mówca zwrócił uwagę na fakt, że muzułmanie bardzo szanują Maryję: „Jest dla nas ważną kobietą, bardzo bogobojną i, jak mówi prorok Mahomet, pierwsza osoba, która wchodzi do raju to właśnie Maryja”. Z kolei Szymon Stułkowski, biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej, w rozmowie z Michałem Jóźwiakiem podkreślił, że Dzień Islamu jest wydarzeniem centralnym przeżywanym w skali Polski oraz diecezji. „Ale trudniej przeżywać je w skali wspólnot parafialnych. Może dlatego, że rzadko mamy żywy kontakt z siostrami i braćmi muzułmanami” – dodał. 

Dzień Islamu sprzyja też dyskusji o różnorodności oraz otwarciu się na dialog z innymi religiami. W tym roku temat szczególnie ważny ze względu na kwestię uchodźców. W związku z tym biskup Stułkowski przypomniał swoje doświadczenie z pobytu w Austrii, gdzie parafie organizowały azyl na miesiąc dla osób, które jeszcze nie miały swojego mieszkania. „Kiedy wróciłem do Polski, to od razu z wielkim entuzjazmem skierowałem się do dyrektora Caritas i zaproponowałem mu, żebyśmy zaprosili osoby prowadzące tego typu miejsca w Austrii, żeby być może utworzyć je również w Polsce. Usłyszałem wówczas, że nam taka sytuacja nie grozi. Gdybyśmy jednak już wtedy – w 2000 roku – zaczęli organizować tego typu działania, wtedy nasza postawa katolicka wobec ludzi szukających lepszego miejsca do życia byłaby inna” – przyznał bp Stułkowski. 

Wspólne inicjatywy

Przykładem prowadzenia dialogu międzyreligijnego i ekumenicznego jest również wydawany w Poznaniu Kalendarz Trzech Religii zawierający najważniejsze święta trzech religii. Wyszczególnia dni ich modlitwy oraz nazwy poszczególnych miesięcy. Zawarte są w nim również uroczystości i święta innych denominacji chrześcijańskich. Natomiast w wakacje Wspólnota Taizé organizuje weekend dla młodych wyznawców tych religii. 

Dialog na co dzień 

Wszechukraińska Rada Kościołów i Organizacji Religijnych poinformowała niedawno, że w piwnicach i schronach przeciwbombowych na terenie całej Ukrainy chrześcijanie, muzułmanie i żydzi wspólnie modlą się o Bożą pomoc i pokój. Chociaż obchody Dni Jedności w Kościele katolickim już za nami, to pamiętajmy o dialogu ekumenicznym, międzykulturowym i międzyreligijnym. O modlitwie o pokój każdego dnia, szczególnie w tych trudnych, wojennych czasach, gdy nasze domy otworzyły się na ludzi bez względu na religię, kulturę, czy przekonania. To także dialog ekumeniczny, międzykulturowy i międzyreligijny w praktyce. 

Zobacz także