Jesień życia. Opieka nad starszymi na świecie [MISYJNE DROGI]

Opieka nad starszymi. W największych religiach świata ludzie starsi otaczani są powszechnym szacunkiem oraz opieką. Są przekazicielami i przewodnikami na drogach wiary.

Religia, dając człowiekowi odpowiedź na podstawowe pytania, pomaga również odkryć sens i wartość starości. Wiara, że życie człowieka nie ogranicza się do tego świata, pozwala dostrzec w starości szansę na pogodzenie się z koniecznością odejścia i pomoc w przygotowaniu się do przejścia w inny wymiar życia. Każda tradycja religijna postrzega długie życie jako znak Bożej łaskawości i przedstawia podeszły wiek jako czas nacechowany szczególną mądrością. W czasach rozwoju nowoczesnych technologii, kiedy osoby starsze często spychane są na margines, religie przypominają, że człowiekowi potrzebne jest bogactwo doświadczenia pokoleń. Przekazywanie wartości kulturowych i wzorów życia to ważna rola, jaką pełnią starsi w społeczeństwie.

Judaizm

„Siwy włos ozdobną koroną: na drodze prawości się znajdzie” – mówi Księga Przysłów, a Księga Kapłańska nakazuje: „Przed siwizną powstań i uszanuj oblicze starca”. Talmud wskazuje, iż wielu znanych rabinów traktowało to przykazanie na tyle dosłownie, że wstawało na widok starszych. Rabbi Meir mówił, że sam fakt zestarzenia się człowieka świadczy o jakichś jego zasługach, dlatego należy mu się szacunek. Czytamy w Talmudzie: „Stary to ten, który zdobył mądrość”. Człowiek, który przeszedł przez życiowe próby i nabył liczne doświadczenia, staje się autorytetem dla młodszych: służy im radą, poucza, napomina, a także jest zdolny do pełnienia wysokich funkcji w społeczeństwie. Przekonanie o mądrości i wyższych kwalifikacjach osób w podeszłym wieku
sprawiło, że tytuł „starszy” odnosił się nie tylko do wieku, ale też do funkcji religijnej czy społecznej. Starszyzna żydowska w czasach biblijnych była organem doradczym króla. Roboam, syn Salomona, przez lekceważenie głosu starszyzny i słuchanie młodzieńców ze swego otoczenia doprowadził do rozłamu w państwie.

Foto: tdjgordon/pix abay.com lic. cc0

Islam

Nakaz czci rodziców jest jednym z najważniejszych przykazań w islamie, a jego zaniechanie wpisuje się na listę najpoważniejszych grzechów. Muzułmanin ma obowiązek szanować rodziców, być im posłusznym oraz troszczyć się o nich, kiedy są starzy i wymagają opieki. Hadisy nakazują szacunek również wszystkim starszym w społeczeństwie i wskazują na Muhammada, który dawał przykład nie tylko słowem, ale i własną postawą. „Nie należy do nas ten, który nie okazuje miłosierdzia naszym dzieciom i nie darzy szacunkiem naszych starców” – stwierdził Prorok. Kiedy zaś jeden z jego towarzyszy przyprowadził do niego swego starego ojca pragnącego przyjąć islam, Muhammad zapytał go, dlaczego nie powiedział mu o tym, bo przecież sam mógłby odwiedzić starca. Hadisy uczą również zasad zachowania wobec starszych, którym należy się zawsze pierwszeństwo: przy powitaniu, w wypowiedzi, przy podawaniu jedzenia itp. Modlitwę ma prowadzić osoba, która najlepiej zna Koran, ale kiedy jest kilka takich osób, funkcję tę pełni najstarsza z nich. Zatem pozycja osób starszych w tradycji muzułmańskiej jest uprzywilejowana.

Buddyzm

Podstawową dla buddyzmu prawdą jest istnienie cierpienia, którego człowiek doświadcza poprzez choroby, starość i śmierć. Według legendy młody książę Siddartha – późniejszy Budda – nieświadomy obecnego w świecie cierpienia, spotkał podczas podróży starca, chorego oraz kondukt pogrzebowy i w ten sposób uświadomił sobie ból i znikomość towarzyszące całemu ludzkiemu życiu. Postanowił znaleźć drogę wyzwolenia z tego stanu i na drodze medytacji odkrył cztery szlachetne prawdy pozwalające osiągnąć oświecenie. Nauki buddyjskie wskazują również na pozytywny aspekt starości. Jest ona dowodem przemijalności doczesnego życia i w ten sposób pomaga w przezwyciężeniu pragnień i przywiązania do świata. W tradycyjnych społecznościach buddyjskich starość i mądrość są ściśle ze sobą powiązane. Seniorzy służą radą swoim dzieciom i wnukom, a także pełnią ważne role społeczne. Dla rozwoju życia duchowego niezwykle ważna jest rola doświadczonego nauczyciela, stąd buddyjscy mistrzowie cieszą się szczególnym szacunkiem. Mistrz jest dla młodego adepta starszym, który zna i przekazuje naukę – dharmę, a także duchowym przyjacielem. Jego kierownictwo nie jest niezbędne, ale pozwala o wiele szybciej wejść na drogę oświecenia.

Foto: suc/pix abay.com lic.cc0

Konfucjanizm

Za sprawą nauk Konfucjusza kluczową zasadą, która ukształtowała wschodnią Azję, jest szacunek dla ludzi starszych. Zasady wyznaczone przez etykę konfucjańską szczegółowo określają obowiązki wobec starszych, właściwy sposób zachowania i zwracania się do nich. Rodzice, dziadkowie, przełożeni oraz nauczyciele są autorytetem dla młodych i mają decydujący głos w życiu rodzinnym czy społecznym. Powinność wobec nich, szacunek i posłuszeństwo stanowią warunek harmonii życia społecznego. Synowskim obowiązkiem wielkiej wagi jest opieka nad starymi rodzicami. Powinnością rodziny jest towarzyszenie seniorom w chwili umierania, a niewywiązanie się z tego obowiązku okrywa dorosłe dzieci hańbą. Szacunek wobec starszych ma kontynuację w czczeniu
ich pamięci po śmierci.

Współcześnie, w dobie kultu młodości, warto pamiętać o słowach, jakie Jan Paweł II skierował do osób starszych i chorych: „Potrzebujemy Waszego doświadczenia, Waszej wiary i Waszego przykładu. Społeczeństwo, które wyrzekłoby się ludzi starych, zaparłoby się nie tylko własnego pochodzenia, ale okradałoby samo siebie z własnej przeszłości”. Nazywając starszych „żywymi bibliotekami mądrości” i „strażnikami bezcennego dziedzictwa ludzkiego i duchowego”, papież przypominał, jak ważne jest ich świadectwo wiary i życiowe doświadczenie. Stwierdził, iż są oni „skarbem Kościoła i błogosławieństwem świata”.

Magdalena Rzym

>>>Tekst pochodzi z „Misyjnych Dróg”. Wykup prenumeratę<<<

Chrześcijanie prześladowani

Pakistan: wrogość religijna uderza w chrześcijan

Aktualności

Indie: trzech księży popełniło samobójstwo

Aktualności

Malaria pomogła nam z koronawirusem [ROZMOWA – MISYJNE DROGI]

Brazylijczycy próbują powstrzymać koronawirusa [GALERIA]

Europa

Zakończyła się tegoroczna Szkoła Animatorów Misyjnych

Indie: dwaj chrześcijanie brutalnie zamordowani przez policję