O której godzinie powinna rozpocząć się wigilia paschalna?

Liturgia wigilii paschalnej jest najważniejszą celebracją w całym roku liturgicznym. Przeżywamy centralne wydarzenie naszej wiary – zmartwychwstanie Chrystusa.

W Wielką Sobotę późnym wieczorem rozpoczynamy świętowanie Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Aby przeżyć ten czas świadomie i głęboko, przypominamy kilka najważniejszych informacji dotyczących celebrowania wigilii paschalnej.

Cztery części

Wigilia paschalna składa się z czterech części. Żadnej z nich nie można pominąć ani zastąpić. Każdy symbol ma swoje teologiczne i historyczne uzasadnienie. Warto się temu dokładnie przyjrzeć, aby odczytać i zrozumieć wymowę tego, w czym uczestniczymy.

„Wigilia tej nocy ma następujący układ: po krótkim obrzędzie światła (jest to pierwsza część Wigilii) Kościół święty rozważa wielkie dzieła, jakich Pan Bóg dokonał od początku dla swego ludu, oraz wyraża ufność w słowo i obietnice Boże (część druga, czyli liturgia słowa); następnie, gdy zbliża się dzień Zmartwychwstania, Kościół wraz ze swymi nowymi członkami, odrodzonymi w chrzcie (część trzecia), zostaje zaproszony do stołu, który Pan przygotował swojemu ludowi przez swoją śmierć i zmartwychwstanie (część czwarta)” – czytamy w mszale rzymskim.

>>> Przewodnik po Triduum: wigilia paschalna

W nocy

Celebracja liturgii wigilii paschalnej rozpoczyna się w sobotę w nocy. Rozpoczęcie jej o godzinie 17 lub 19 jest poważnym nadużyciem liturgicznym i brakiem zastosowania jasnych wytycznych wprost wyartykułowanych w mszale:

„Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli”.

Ognisko

Wigilia paschalna rozpoczyna się liturgią światła. Pierwszym elementem przygotowania do tej części liturgii jest rozpalenie ogniska. Mszał stanowi jednak, że można posłużyć się także zniczem, jeśli nie ma możliwości przygotowania paleniska na zewnątrz kościoła.

„W odpowiednim miejscu poza kościołem rozpala się ognisko. Gdy lud się zgromadzi, przychodzi kapłan z posługującymi, z których jeden niesie paschał. (…) Jeśli ze względu na okoliczności nie można rozpalić ogniska, należy odpowiednio zmienić obrzęd poświęcenia ognia, np. można poświęcić płonący znicz. Lud gromadzi się w kościele, a kapłan z posługującymi, którzy niosą paschał, udaje się do drzwi kościoła. O ile to możliwe, lud zwraca się w stronę kapłana”.

Procesja rezurekcyjna

Wigilia paschalna może zakończyć się procesją rezurekcyjną. Jest to zwyczaj znany raczej tylko w Polsce i na Litwie. Ważne jest jednak podkreślenie, że procesja rezurekcyjna rano wydaje się mało sensowna z punktu widzenia dynamiki liturgii. Chrystus zmartwychwstał w nocy i to właśnie wtedy dopełnia się nasz rytuał. Jezus nie zmartwychwstaje dwa razy, ani tym bardziej na raty. Mszał dopuszcza jednak możliwość odbycia procesji przed pierwszą mszą św. w niedzielę.

„Zależnie od tradycji i warunków miejscowych procesję rezurekcyjną można odprawić po Wigilii Paschalnej albo rano przed pierwszą Mszą św. Kapłani, którzy koncelebrują Mszę św., są ubrani w ornaty. Inni mogą włożyć białe kapy. Diakoni mogą włożyć białe dalmatyki”.

>>> Procesja rezurekcyjna. Krótki przewodnik

Mamy jednak wyraźnie wskazówki, jak nie dopuścić do zacierania się symboli zmartwychwstania w naszym przeżywaniu liturgii:

„Jeżeli procesja rezurekcyjna odbywa się rano, po Wigilii Paschalnej można wystawić Najświętszy Sakrament na całą noc albo na kilka godzin wieczornych i porannych przed procesją. Po Wigilii Paschalnej Najświętszy Sakrament wystawia się w monstrancji nie okrytej welonem. W czasie adoracji nie należy już śpiewać pieśni ku czci Męki Pańskiej. Można adorować w ciszy albo śpiewać pieśni wielkanocne i eucharystyczne. Można również odmawiać chwalebną część różańca”.

W liturgii wigilii paschalnej wyraża się wszystko, co najważniejsze w naszej wierze. Liturgia słowa, gesty, symbole, modlitwy – wszystkie te elementy wyrażają w sposób pełny kluczowe duchowe i teologiczne przesłanie Kościoła. Kto w skupieniu przeżyje tę liturgię, ten z pewnością odkryje, jak wielkie bogactwo formy i treści się za nią kryje.

Zobacz także