Co Jezus pokazuje ręką? Dlaczego papież błogosławi trzema palcami? 

Pewnie nie raz widzieliście w telewizji (lub na żywo) papieża błogosławiącego ludzi. Charakterystyczne ułożenie dłoni ma bardzo starą tradycję, ale i dość zaskakujący początek. 

Zwiedzając Bazylikę św. Piotra w Watykanie, trudno nie natknąć się na znany posąg tego świętego. Pierwszy papież siedzi na tronie, w lewej dłoni dzierży klucze symbolizujące władzę nad Kościołem, a prawą ma uniesioną w geście błogosławieństwa. Uwagę zwraca charakterystyczne ułożenie palców: trzy uniesione są do góry, zaś serdeczny i mały złożone. Jest to gest papieskiego błogosławieństwa, znany i kultywowany do dzisiaj, nawet przez papieża Franciszka. 

Piękne znaczenie i dziwne powstanie 

Gest ten jest oczywiście głęboko symboliczny, gdyż wraz z błogosławieństwem przekazuje nam prawdy wiary: dwa zgięte palce wskazują na dwie natury Jezusa Chrystusa: boską i ludzką. Trzy wzniesione palce oznaczają z kolei trzy Osoby Boskie: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Gest niesie więc jednocześnie ze sobą Chrystusowe przesłanie. 

Ciekawe jednak, że znak ten (choć dziś piękny i symboliczny) prawdopodobnie narodził się właściwie z przypadku – mówi o tym profesor anatomii Bennett Futterman. Po przeanalizowaniu rzeźb i malowideł przedstawiających papieży, wczesnych źródeł chrześcijańskich takich jak freski w katakumbach oraz żydowskich gestów błogosławieństwa przejętych później przez chrześcijan, prof. Futterman doszedł do wniosku, że charakterystyczne ułożenie dłoni następców św. Piotra wynika z… uszkodzenia nerwu łokciowego pierwszego papieża. Wydaje się nieprawdopodobne? A jednak. 

Żydowscy kapłani błogosławili ludzi gestem podobnym do znanego nam ze Star Treka pozdrowienia Wolkan: otwartą dłonią z palcami środkowym i serdecznym rozłożonymi w kształt litery V. Chrześcijanie, wychowani przecież w kulturze żydowskiej, zaadaptowali ten symbol na swoje potrzeby. Uszkodzenie nerwu łokciowego uniemożliwia jednak wyprostowanie dwóch ostatnich palców. Święty Piotr, nie mogąc odgiąć dwóch palców, błogosławił więc w znany nam dziś sposób. „Naśladownictwo jest doskonałą formą uznania. Z szacunku do św. Piotra inni papieże poszli za tym przykładem” – mówi prof. Futterman. Z czasem odkryto w tym geście przejmujący symbolizm i papieże do dziś się nim posługują. 

Co Jezus pokazuje ręką? 

Na ikonach przedstawiających Chrystusa bardzo często dostrzec możemy inny, wyglądający podobnie gest. Jezus unosi prawą rękę do błogosławieństwa, jego palce zaś układają się w kształt liter. Wyprostowany palec wskazujący tworzy literę I, palec środkowy zgina się w literę C. Skrzyżowany kciuk i palec serdeczny tworzą literę X, a zgięty mały palec ponownie C. Wszystkie razem to pierwsze i ostatnie litery słów IHCOYC XPICTOC, oznaczających Jezusa Chrystusa.

Zobacz także