Pogryzieni przez krokodyla

Wolontariusze, ogrodnik i salowa

Na początku sierpnia gorącym tematem rozmów przy młynie stała się dwójka młodych ludzi z Polski, którzy na kilka miesięcy zamieszkali w Ching’ombe. Początkowo łatwo dało się wyczuć niepewność i dystans. Mimo że pierwsi Europejczycy przyjechali do wioski wiele lat temu, to pojawienie się każdej nowej twarzy wciąż budzi szczere zainteresowanie. Tematów do plotek było wiele ze względu na cel wizyty przybyszów. Agnieszka i Jacek przyjechali do pracy w lokalnym ośrodku zdrowia. Jako wolontariusze Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio mieli pomagać miejscowym medykom. Okazało się, że zazwyczaj musieli ten personel po prostu zastępować. Jak to w Afryce bywa, często kilkudniowy wyjazd miejscowej pielęgniarki przedłużał się do kilku tygodni. A to przez problem z transportem, a to przez ślub kuzynki, a to z kolei przez nieplanowane „szkolenia” w szpitalu wojewódzkim. W efekcie chorzy mogli liczyć na pomoc stałej ekipy w składzie dwóch wolontariuszy, ogrodnika i salowej.

Oczy i dłonie

Przychodnia w Ching’ombe to typowy wiejski ośrodek podstawowej opieki zdrowotnej. W niewielkim gabinecie konsultacyjnym wszechogarniający bałagan tworzą góry dokumentów: rejestry, spisy, zeszyty, tabele i wykresy, których obowiązek tworzenia jest efektem ubocznym reform państwowej służby zdrowia. Wśród stosów papierów mieści się biurko, stolik z lekami i niewielka kozetka. Poza gabinetem są jeszcze dwie sale chorych, sala porodowa, magazyn i laboratorium, które ze względu na braki kadrowe pełni rolę składziku na szczepionki. Ośrodek jest skąpo wyposażony, a główne narzędzia diagnostyczne to oczy i dłonie medyków. Brakuje leków, opatrunków i sprzętu. Nadmiar jest jedynie pacjentów, którzy proszą o pomoc od wczesnego poranka do późnego wieczora, a nierzadko również w nocy. Nikt nie spotyka się z odmową, chociaż praca w tak skromnych warunkach nie jest łatwa. Na szczęście mieszkańcy doliny Luano, w której leży Ching’ombe, to twardzi ludzie, zahartowani przez nieprzewidywalny busz. Ten niewzruszony charakter objawia się od najmłodszych lat.

Dowodem na tę ponadprzeciętną wytrzymałość jest Mary, która już w drugim dniu życia musiała stawić czoła ciężkiemu zapaleniu płuc. W Europie dzieci w podobnym stanie trafiają na odziały intensywnej terapii, gdzie na okrągło monitorowane są przez nowoczesne sprzęty i doglądane przez liczną, doświadczoną kadrę neonatologów: położnych, lekarzy i pielęgniarek. W Ching’ombe mała pacjentka mogła liczyć jedynie na polskich wolontariuszy wyposażonych w podstawowe medykamenty. Trzeba było działać szybko. Poważne problemy z oddychaniem, zaburzenia odruchów, wysoka gorączka wskazywały na to, że każda chwila zwłoki może decydować o przeżyciu. Pierwsza myśl o ewakuacji do najbliższego szpitala szybko okazała się niemożliwa do zrealizowania. Samochody w wiosce są dwa. Pierwszy należy do księdza, ten jednak wyjechał w tym czasie do wojewódzkiego miasta Kabwe, żeby uzupełnić zapasy. Z drugiego pojazdu korzystają siostry zakonne. Tutaj jednak problem jak zwykle stanowił brak paliwa. Przez kilka dni dostęp do szpitala oddalonego o 300 km był niemożliwy, w związku z tym krótka wymiana spostrzeżeń i wspomnienie podobnych sytuacji z dotychczasowych doświadczeń w tropiku musiały wystarczyć do podjęcia decyzji o leczeniupacjentki. Najtrudniejsze były pierwsze godziny. Z nadzieją na sukces kolejne dawki leków trafiały w mięśnie noworodka. W obniżaniu wysokiej temperatury pomagała mama, skrupulatnie zmieniając zimne okłady, które były jedynym sposobem na walkę z gorączką. Wszystko odbywało się w atmosferze napięcia, ale próżno było szukać w tym wszystkim gwałtownych emocji. W Afryce narodziny przyjmowane są jako element codzienności, a przez wysoki wskaźnik śmiertelności okołoporodowej również wszelkie komplikacje są oswajane łatwiej niż w Europie. Ludzie na afrykańskiej prowincji są lepiej przygotowani na śmierć  najmłodszych, chociaż tysiące modlitw nad każdym chorym dzieckiem dają dowód nieustającej nadziei, która jest taka sama niezależnie od szerokości geograficznej. Tym razem udało się nie dopuścić do najgorszego scenariusza. Stan dziewczynki bardzo powoli się poprawiał, chociaż – mimo pozytywnego rozwoju sytuacji – nic nie było pewne. Pierwszej nocy siostra zakonna ochrzciła Mary. Ta noc była  najważniejsza. Na szczęście mała pacjentka wytrzymała do rana. Słaba i wyczerpana walką z chorobą, ale żywa przetrwała także następne doby. Tydzień intensywnej antybiotykoterapii zakończył się sukcesem. Czuwanie w dzień i w nocy opłaciło się.