Post w religiach świata

Tradycja postu stanowi fundamentalny element życia religijnego i znana jest wszystkim religiom.

Zachowywanie wstrzemięźliwości w wyznaczonych okresach i niespożywanie pewnych pokarmów to powszechna praktyka służąca doskonaleniu duchowemu, oczyszczeniu, pokucie i powrotowi do Boga. W czasie, gdy w Kościele katolickim przeżywamy Wielki Post, warto przyjrzeć się, jak inne wyznania chrześcijańskie a także inne religie podchodzą do praktyki postu.

Chrześcijaństwo

W Kościele prawosławnym reguły dotyczące postu są o wiele bardziej surowe niż w Kościele katolickim. W ciągu całego niemal Wielkiego Postu trwającego 50 dni nie spożywa się mięsa, ryb, jajek i nabiału. Oprócz tego w kalendarzu prawosławnym występuje czterdziestodniowy post przed Bożym Narodzeniem, post przed świętem Piotra i Pawła, trwający od jednego do czterech tygodni, czternastodniowy post przed świętem Zaśnięcia Bogarodzicy oraz wiele tzw. postów jednodniowych. Są to: każda środa i piątek (z wyjątkiem kilku tygodni w roku, np. po Wielkanocy, po Pięćdziesiątnicy i po Bożym Narodzeniu), święto Podwyższenia Krzyża Pańskiego, dzień Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela i przeddzień święta Chrztu Pańskiego.

Wierni kościoła ewangelicko-augsburskiego od Środy Popielcowej przeżywają Wielki Post, zwany Czasem Pasyjnym. Jego celem jest przygotowanie do Pamiątki Śmierci Jezusa Chrystusa oraz Zmartwychwstania Pańskiego. Wyznawcy nie mają ścisłych obowiązków zachowywania postu, ale nabożeństwa w tym czasie zdecydowanie różnią się od pozostałych okresów roku kościelnego. W wielu parafiach luterańskich odprawiane są nabożeństwa pasyjne, wprowadzające w historię Męki Pańskiej, będące odpowiednikiem katolickiej drogi krzyżowej.

>>> Wielki Post jest tylko w Polsce? [FELIETON]

Judaizm

Biblia w wielu miejscach wskazuje szczególną rolę postu jako środka służącego odnowie moralnej i zbliżeniu się do Boga. Księgi Estery, Daniela czy Jonasza ukazują, iż publiczny lub indywidualny post połączony z wewnętrzną skruchą ma moc odwrócić karę Bożą i odmienić los jednostek jak i całego narodu. Post stanowi istotny element obchodzonego w judaizmie od czasów biblijnych święta Jom Kippur – Dnia Przebłagania. Jest to czas pojednania z Bogiem, poprzedzony Dziesięcioma Dniami Pokuty, kiedy to wyznawcy starają się pojednać między sobą i naprawić wyrządzone krzywdy. Podczas Jom Kippur wszyscy pobożni Żydzi poszczą i oddają się modlitwie w synagodze. Zaduma, kontemplacja i błogosławieństwa charakteryzują to wielkie święto.

W religii żydowskiej praktykowane są również posty indywidualne. Na przykład przed zawarciem małżeństwa para młoda pości, aby wewnętrznie przygotować się na to ważne wydarzenie.

chasydzi żydzi jews — fot. PAP/Darek Delmanowicz

Islam

Post w islamie należy do pięciu filarów, a więc podstawowych obowiązków muzułmanina. W dziewiątym miesiącu kalendarzowym – ramadanie – muzułmanie całego świata podejmują codziennie ścisły post trwający od świtu do zachodu słońca. Kalendarz muzułmański jest kalendarzem księżycowym i każdy kolejny rok rozpoczyna się około 11 dni wcześniej. Zatem ramadan wypada w różnych porach roku i latem czas postu może trwać nawet 20 godzin. Pobożni muzułmanie wstrzymują się wówczas od pokarmów, napojów i używek. Post powinien być czasem nawrócenia, intensywniejszego ofiarowania siebie Bogu i większej solidarności ze współwyznawcami. Każdego dnia po zachodzie słońca wyznawcy islamu spotykają się na wspólnych kolacjach, podczas których należy zatroszczyć się także o ubogich i bezdomnych. Podczas nieparzystych, ostatnich dziesięciu nocy miesiąca ma miejsce szczególne wydarzenie: jest to Noc Przeznaczenia, kiedy to Bóg udziela szczególnych łask, a modlitwa ma wyjątkową wartość. Wiedza o dokładnym terminie pozostaje tajemnicą, dlatego ostatnie noce ramadanu są czasem intensywnej modlitwy.

>>> Czym właściwie jest dla mnie post? [FELIETON]

Hinduizm

Asceza i umartwienie pełnią w hinduizmie ważną rolę na drodze do wyzwolenia i służą opanowaniu zmysłów. Wędrowni asceci, sadhu, wybierają życie pełne ograniczeń, aby przez wyrzeczenia i ćwiczenia duchowe osiągnąć wyswobodzenie z iluzji, jakimi karmi nas materialistyczny świat.

Okazją postu dla wyznawców hinduizmu są pewne doroczne święta, takie jak Śiwaratri i Dżanamastami. Pierwsze obchodzone jest ku czci Śiwy na pamiątkę odtańczenia przez niego kosmicznego tańca szczęśliwości tandawa. Wierni zachowują ścisły post przez cały dzień a w nocy czuwają. Drugie to święto urodzin Kriszny. Wymaga ono przestrzegania 24-godzinnego postu aż do północy, kiedy Kriszna przyszedł na świat. Pości się także w określone dni świąteczne lub z okazji ważnych wydarzeń w życiu, takich jak narodziny syna. Może to być post zupełny lub ograniczenie do jednego posiłku dziennie albo rezygnacja z niektórych produktów.

Buddyzm

W buddyzmie, podobnie jak w hinduizmie, post jest jedną z podstaw drogi do wyzwolenia. Budda, po osobistych doświadczeniach skrajnej ascezy, za najdoskonalszą uznał Drogę Środka, która powstrzymuje przed przesadą w korzystaniu z przyjemności życia, jak i ekstremalnym umartwieniem ciała. Ideałem jest więc umiarkowanie.

Wspólnota buddyjska na świecie jest różnorodna i panują w niej różne praktyki, także odnośnie postu. Mnisi wybierają drogę ascezy i często ograniczają się do jednego posiłku dziennie przed południem. Bardziej rygorystyczny post, trwający 18 dni i polegający na przyjmowaniu jedynie małej ilości wody, powinien odbywać się pod nadzorem doświadczonego mistrza.

Również świeccy podejmują posty poprzez ograniczanie posiłków lub wyrzeczenie się pożywienia zbyt luksusowego. Wielu buddystów jest wegetarianami, nie stanowi to jednak obowiązku.