Prawny obowiązek zgłaszania przestępstw seksualnych wobec dzieci

13 lipca wejdzie w życie nowelizacja kodeksu karnego, wprowadzająca prawny obowiązek zgłaszania do organów ścigania przypadków wykorzystania seksualnego małoletnich. Zmiany polskiego prawa karnego w tym zakresie wpłyną także na Wytyczne Konferencji Episkopatu Polski, których nowelizacja będzie najprawdopodobniej dyskutowana podczas rozpoczynającego się jutro 376. Zebrania Plenarnego KEP.

Do tej pory instytucje niepaństwowe i osoby prywatne obowiązywał jedynie tzw. „obowiązek społeczny” zgłaszania do organów ścigania przypadków wykorzystywania seksualnego dzieci. Nowelizacja kodeksu karnego, nakładająca prawny obowiązek zgłaszania takich przypadków, wpłynie m.in. na Wytyczne Konferencji Episkopatu Polski, których aktualizacja będzie najprawdopodobniej jednym z tematów obrad 376. Zebrania Plenarnego KEP, rozpoczynającego się jutro w Zakopanem.

Podpisana 11 kwietnia 2017 r. przez prezydenta Andrzeja Dudę Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego została ogłoszona 12 kwietnia (Dz.U. 2017 poz. 773). Wchodzi w życie po 3 miesiącach od jej ogłoszenia – 13 lipca 2017 r.

Ustawa dotyczy podwyższenia poziomu ochrony małoletnich, ze szczególnym uwzględnieniem małoletnich poniżej lat 15, a także osób nieporadnych ze względu na swój stan psychiczny lub fizyczny; przewiduje zaostrzenie odpowiedzialności sprawców przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności, przeciwko rodzinie i opiece oraz inne zmiany, które zwiększają karnoprawną ochronę ofiar przestępstw.

Nowelizacja wprowadza m.in. zaostrzenie kar: ciężki uszczerbek na zdrowiu w wyniku przestępstwa będzie uznawany odtąd za zbrodnię, czyli najcięższe przestępstwo, za które grozi kara nie mniej niż 3 lata pozbawienia wolności. Zaostrzono też kary za uprowadzenie i porzucenie – z 3 do 5 lat pozbawienia wolności. W przypadku przestępstwa znęcania się wyodrębniono osobną kategorię: znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na wiek lub stan zdrowia, za które grozi kara więzienia do lat 10.

Nowością jest też prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie organów ścigania. Do dotychczasowego katalogu przestępstw, o których należało niezwłocznie powiadamiać policję lub prokuraturę dodano cztery: ciężki uszczerbek na zdrowiu, zgwałcenie, wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności oraz wykorzystanie seksualne małoletniego.

– Jeśli wiemy lub podejrzewamy, że taka sytuacja miała miejsce, to mamy obowiązek powiadomienia organów ścigania, inaczej grozi nam postępowanie karne – wyjaśniła Podlewska. Po nowelizacji kodeksu karnego do art. 240 została dodana sankcja: „kto nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Po 13 lipca nie będzie dowolności, obowiązek zgłoszenia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa (z katalogu w art. 304 k.k.) ma każda osoba. Jedyny wyjątek: obowiązek ten nie obejmuje duchownego, który dowiedział się o przestępstwie podczas spowiedzi (art. 178 pkt 2 k.p.k.).

Zobacz także