3 polskie pieśni wielkopostne, których prawdopodobnie nie słyszeliście 

Tradycja śpiewania pieśni wielkopostnych jest długa. Nikt również nie zaprzeczy, że bogata polska kultura niematerialna ściśle związana jest z religią katolicką. Przeżywamy okres Wielkiego Postu – jak wielu z was potrafiłoby dziś zanucić choć trzy pieśni wielkopostne? 

Bez obaw, ja sama miałabym z tym dzisiaj problem. Ta tradycja na niektórych obszarach Polski, szczególnie silnie zurbanizowanych, już dzisiaj niestety zanika. Czterdzieści dni Wielkiego Postu to ponad miesiąc. Warto przypomnieć sobie lub w o ogóle poznać tradycyjne, polskie pieśni wielkopostne.  

Oskar Kolberg, jeden z pionierów polskiej etnografii, zbierał w XIX wieku materiał dokumentujący dziedzictwo polskiej kultury. W niespokojnych czasach zaborów jego misja już wtedy zasługiwała na miarę czynu heroicznego. Jednak nie to świadczy o jakości jego pracy. W ciągu kilkudziesięciu lat zebrał ponad 80 tomów czystego materiału etnograficznego z niemal całej Polski.  

Kilka lat temu, odbywając staż w poznańskim Instytucie Oskara Kolberga, mogłam dopiero odkryć, jak wielkie niematerialnego dziedzictwo posiada nasza kultura i tradycja. Wgłębiając się w tradycję katolicką, poznałam – ku uciesze katolickich tradycjonalistów – piękne, staropolskie pieśni wielkopostne.  

Jedna z nich, Vexilla Regis (Sztandary Króla) to pieśń pochodząca prawdopodobnie jeszcze z VI w. W tym czasie cesarz Justyn II ofiarował Akwitanii relikwie Krzyża Świętego. Wówczas Wenancjusz Fortunat napisał ów hymn. Najnowsza transkrypcja, z 1920 r., jest dziełem ks. bp. Piotra Mańkowskiego. Dziś tą pieśń śpiewa cały Kościół podczas nieszporów w Wielkim Tygodniu. 

 

Inna pieśń to „Jest drabina do nieba”, znana w wielu wersjach. Na uwagę zasługuje jednak ta oryginalna, śpiewana przez kobiety, które z pewnością pamiętają czasy, w których jej śpiewanie było codziennością. 

Trzecią jest być może najbardziej rozpoznawalna pieśń, „Krzyżu Chrystusa, bądźże pochwalony”. Znamy ją z wielu wielkopostnych nabożeństw. 

Takich pieśni jest oczywiście więcej. Warto w okresie, który teraz przeżywamy, poznać niektóre z nich, by na nowo wejść w refleksję na temat cierpienia Jezusa a w efekcie dobrze przygotować się do świąt Wielkiej Nocy.

Fot. Wikimedia Commons

 

 

Zobacz także