Boże Narodzenie, Mykhailo Makhaliuk, Ukraina, fot. Maciej Kluczka
„Słowo stało się ciałem” – wystawa ikon, niekiedy niejednoznacznych
Wystawa o tematyce bożonarodzeniowej prezentowana w czasie Wielkiego Postu? To może powodować swoisty dysonans, ale jest też okazją do uświadomienia sobie, że Jezus przychodzi by nas zbawić (Iz 35,1-8) – przekonują organizatorzy wystawy ikon „Słowo stało się ciałem”.
Wystawa została otwarta na początku marca w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej i miała być dostępna dla zwiedzających do końca miesiąca. Niestety, przez nowe obostrzenia związane z pandemią koronawirusa (które od poniedziałku będą obowiązywać także w województwie mazowieckim) obejrzenie wystawy możliwe jest jeszcze tylko dziś i jutro. Przez to, w weekend, Muzeum wydłuża swoją pracę (będzie otwarte od 12:00 do 18:00). Dodatkowo dziś od 12:15, a jutro od 13:00 do 14:00 wystawę będzie można obejrzeć razem z jej kuratorami. To dobra okazja, by poznać zarówno proces powstania ikon, jak i ich znaczenie (niekiedy niejednoznaczne i wymagające wyjaśnienia).
>>> Narodzony w grocie? O ikonie Bożego Narodzenia
Konstantyn Markovych, „Słowo stało się ciałem”, Ukraina
Wcielenie Słowa, które dało zbawienie
Na wystawie zaprezentowano 50 ikon artystów, którzy spotkali się na XII Międzynarodowych Warsztatach Ikonopisów w Nowicy koło Gorlic w Małopolsce. We wrześniu 2020 r. uczestnicy wydarzenia podjęli temat wcielenia Słowa wg prologu Ewangelii św. Jana: „Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo...”. Kuratorzy – Katarzyna Jakubowska i Mateusza Sora – podkreślają, że krzyż Chrystusowy widać już również nad żłóbkiem. „Czy świętujemy Boże Narodzenie, czy Zesłanie Ducha Świętego, czy inne uroczystości w roku liturgicznym, zawsze dominuje jedno główne misterium: Wielkanoc, paschalne misterium Chrystusa” – mówią organizatorzy wystawy. Prezentowana w tym, nie innym czasie, ma pobudzić zwiedzających do refleksji. „Krzyż jest kodeksem naszego postępowania, umierania dla grzechu i życia świętością Boga, znakiem wąskiej drogi i ziarna wrzuconego w ziemię, które dojrzewa w owoc zwycięstwa” – czytamy w katalogu opisującym wystawę.
>>> Spotkanie Siły i kruchości. Ikony Pauliny Krajewskiej
Zwiastowanie, Mykhailo Makhaliuk, Ukraina, fot. Maciej Kluczka
„W chrześcijańskiej wizji dokonuje się coś niewyobrażalnego. Logos, tożsamy z Bogiem jedynym i przyczyną wszystkiego, zaczyna istnieć (»wydarza się«) jako materia i zostaje zdefiniowany, skrępowany określonym charakterem tej materii. Zarówno widzialność Boga, jak i rodzaj materii, w której czyni się widzialnym, a więc narzędzie wizualizacji chwały Boga, szokują. Jak ten wstrząs wyrazić językiem sztuki?” – pisze w katalogu do wystawy pasjonista, biblista o. Waldemar Linke.
Tradycja i abstrakcja
Ikony prezentowane na wystawie różnią się przede wszystkim formą wyrazu. Są wśród nich te, do których odbiorcy są przyzwyczajeni – to forma zbliżona do cerkiewnej, wschodniochrześcijańskiej. Źródłem inspiracji jest też sztuka ludowa, artysta pozwolił sobie na grę konwencjami: przy ostatniej wieczerzy wszyscy apostołowie i Jezus są uśmiechnięci. Z kolei scena zwiastowania, która najczęściej przedstawiana jest w pomieszczeniu, tu została zobrazowana przy studni. Jest też słowo, które wskrzesza. Przy scenie wskrzeszenia Łazarza pokazano to z dwóch perspektyw: Łazarza i Jezusa. Inne ikony są niejednoznaczne i abstrakcyjne, jak te, gdy w nieuporządkowany świat materii wpada kropla albo gdy na czterech obrazach widzimy niebieską przestrzeń i gwiazdy. Jak podkreślają kuratorzy wystawy, w prezentowanych pracach można dostrzec inspiracje Jerzym Nowosielskim czy bratem Marcinem Świądrem OFMCap.
>>> Zbiór bezcennych ikon, wśród nich Wielka Męczennica [FOTOREPORTAŻ]
Jezus jest naszym światłem, Polska, Marcin Świąder OFMCap, fot. Maciej Kluczka
Warsztaty Ikonopisów to spotkanie i międzynarodowe i ekumeniczne. – To spotkanie artystów chrześcijan, które przypomina nieco życie klasztorne. Malarze wspólnie się modlą, nie ma internetu i telefonów, są wspólne posiłki i czas na pracę – mówi kurator Mateusz Sora. Organizatorami warsztatów są: Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Bractwo Młodzieży Greckokatolickiej SAREPTA, Katedra Sztuki Sakralnej ASP we Lwowie. Spotykają się na nich m.in. Polacy, Białorusini Gruzini, Serbowie. W poprzednich latach tematami warsztatów były: „Szukam Panie Twojego Oblicza. Ikona a dialog polsko-ukraiński”, „Czas śmierci / Czas życia” oraz „Psalmy”. Wybrane prace z tych warsztatów można obejrzeć także w Domu Gotyckim – w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu oraz w Galerii Współczesnej Ikony w Krynicy Zdroju. Z kolei sama wystawa wędruje także do innych miast w Polsce – m.in. do Piły i podlaskiego Supraśla, ale oczywiście te plany – o czym było już na początku – są uzależnione od sytuacji epidemicznej w kraju. Cieszmy się więc pięknem i głębią ikon – dopóki możemy.
| Galeria (9 zdjęć) |
Wybrane dla Ciebie
Czytałeś? Wesprzyj nas!
Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!
| Zobacz także |
| Wasze komentarze |
Wiadomości
Wideo
Modlitwy
Sklep
Kalendarz liturgiczny