Zmarł kard. Jozef Tomko, bliski współpracownik Jana Pawła II

Rano w Rzymie zmarł 98-letni słowacki kardynał Jozef Tomko, emerytowany prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Był bliskim współpracownikiem św. Jana Pawła II. Kilka tygodni temu doznał infekcji Covid -19 podczas leczenia urazu kręgosłupa. Zgodnie ze swoim ostatnim życzeniem zostanie pochowany w Koszycach w katedrze św. Elżbiety. Smutną wiadomość potwierdziła Konferencja Episkopatu Słowacji.

Kardynał Jozef Tomko urodził się 11 marca 1924 r. w miejscowości Udavské na terenie diecezji koszyckiej (obecnie archidiecezja) w ówczesnej Czechosłowacji. Studia na wydziale teologicznym w Bratysławie przerwał po dojściu do władzy w 1948 r. komunistów, po czym udało mu się opuścić ojczyznę i wyjechać do Rzymu, gdzie kontynuował studia na Papieskich Uniwersytetach Laterańskim i Gregoriańskim. Uzyskał doktorat teologii, prawa kanonicznego i nauk społecznych. Tam też, w Wiecznym Mieście, 12 marca 1949 przyjął święcenia kapłańskie.

Do 1979 pracował duszpastersko w diecezji rzymskiej i podstołecznej diecezji Porto e Santa Rufina. W latach 1950-65 był wicerektorem, a później rektorem Papieskiego Kolegium św. Jana Nepomucena dla duchownych czechosłowackich, kształcących się w Rzymie. Był też członkiem szeregu innych instytucji kościelnych w tym mieście. W 1962 r. rozpoczął służbę w Stolicy Apostolskiej początkowo jako cenzor ksiąg kościelnych w Kongregacji Nauki Wiary, a w 1966 r. został szefem urzędu w sekcji doktrynalnej tejże dykasterii.

Ważnym punktem w jego pracy było przywrócenie przez Pawła VI w 1965 r. instytucji Synodu Biskupów. Uczestniczył w pierwszym tego rodzaju zgromadzeniu (29 IX-29 X 1967) jako sekretarz specjalny Synodu. Od 17 czerwca 1970 r. był prałatem honorowym Jego Świątobliwości; wkrótce został też członkiem wydziału Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, na którym niegdyś sam studiował. W 1974 r. Papież mianował go podsekretarzem Kongregacji ds. Biskupów.

Doświadczenia wyniesione z kilkunastoletniej pracy kurialnej, zwłaszcza przy Synodzie Biskupów, sprawiły, że gdy 30 czerwca 1979 Jan Paweł II powołał dotychczasowego sekretarza generalnego tej instytucji, polskiego biskupa Władysława Rubina do godności kardynalskiej i przeznaczył do innej pracy w Kościele, jego miejsce zajął słowacki prałat. Jednocześnie Ojciec Święty mianował go 12 lipca tegoż roku arcybiskupem i osobiście udzielił mu sakry 15 września 1979 r. Jako sekretarz generalny Synodu abp Tomko brał udział w kolejnych zgromadzeniach synodalnych, a także nieraz towarzyszył Papieżowi w jego podróżach zagranicznych.24 kwietnia 1985 Ojciec Święty mianował słowackiego hierarchę proprefektem Kongregacji Ewangelizacji Narodów, a 25 maja tegoż roku abp Tomko został kardynałem, stając się tym samym prefektem wspomnianej Kongregacji i wielkim kanclerzem Papieskiego Uniwersytetu Urbanianum, związanego z tą dykasterią.

Stojąc na czele głównego urzędu misyjnego Kościoła katolickiego kardynał odbył wiele podróży po całym świecie zarówno jako prefekt Kongregacji, jak i w charakterze osobistego wysłannika papieskiego. Reprezentował Ojca Świętego m.in. na Kongresach Misyjnych Ameryki Łacińskiej – w latach 1987, 1991, 1999, na obchodach setnych rocznic: ewangelizacji Mali (Bamako, listopad 1988 r.) i Namibii (Windhuk, grudzień 1996 r.) oraz ustanowienia Kościoła katolickiego w Kamerunie (grudzień 1991 r.), 150-lecia ewangelizacji Królestwa Tonga na Pacyfiku (listopad 1992 r.) i Fidżi (sierpień 1994 r.) i w wielu innych krajach i częściach świata. Brał też udział w zwyczajnych i specjalnych zgromadzeniach Synodu Biskupów i jest członkiem szeregu rad posynodalnych, zbierających się co pewien czas w Watykanie.

Po osiągnięciu 75. roku życia, kiedy to każdy biskup katolicki ma obowiązek złożenia dymisji na ręce Papieża, pozostał jeszcze dwa lata na stanowisku prefekta Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Ostatecznie Ojciec Święty 9 kwietnia 2001 r. zwolnił go z zajmowanego urzędu i 23 października tegoż roku mianował przewodniczącym Papieskiego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych.

Kardynał był doktorem honoris causa szeregu uczelni w kilku krajach, m.in. warszawskiej Akademii Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet im. Kard. Stefana Wyszyńskiego) w październiku 1994 r.

Po śmierci kardynała Jozefa Tomko a przed konsystorzem w dniu 27 sierpnia Kolegium Kardynalskie liczy 206 członków, w tym 116 elektorów posiadających prawo do udziału w ewentualnym wyborze papieża.

Zobacz także