Św. Pius X: papież, który odnowił oblicze Kościoła [PATRON DNIA]

Hasłem jego pontyfikatu stało się: odnowić wszystko w Chrystusie. Dokonał szeregu reform w Kurii Rzymskiej i całym Kościele, a kolejne zapoczątkował. Jemu zawdzięczamy m. in. umożliwienie wcześniejszego przyjmowania komunii św. przez dzieci. Bez wątpienia Pius X to jeden z najwybitniejszych papieży ostatnich stuleci.

Pius X wzbudzał też powszechny entuzjazm wśród wiernych, którzy go spotykali. Mimo to, był bardzo powściągliwy i skromny. Jedna z historii dotyczących takiej sytuacji mówi, że papież kiedyś usłyszał jak tłum na jego widok skanduje „santo, santo”. W żartobliwy sposób zauważył, że ludzie źle wymawiają jego nazwisko, bo nie brzmi ono „santo”, ale „Sarto”.

>>>Watykan: papież Franciszek ogranicza odprawianie starej liturgii

Kapłan i biskup

Józef Sarto urodził się 2 czerwca 1835 r. w biednej rodzinie wiejskiego listonosza, w Riese koło Wenecji. Od dzieciństwa odznaczał się pobożnością i gorliwością, rozeznając, że Pan Bóg powołuje go do kapłaństwa. Dzięki pomocy kardynała Jakuba Monico, mógł podjąć studia w seminarium w Padwie. Święcenia kapłańskie otrzymał 18 września 1858 r.
Wyróżniał się jako doskonały kaznodzieja. Opiekował się ubogimi. Budował wiernych swoim świadectwem życia.

W 1867r. biskup przeznaczył go na proboszcza do Salvano. Tu zajął się szczególnie katechizacją dzieci, uczeniem chóru śpiewu liturgicznego i biednymi. Sam będąc wiele razy głodny jako chłopiec, umiał zrozumieć głód innych. Był tak szczodry dla ubogich, że siostra częstokroć z płaczem skarżyła się mu, że nie ma co do garnka włożyć, a wstydzi się brać w sklepie na kredyt. Po 8 latach został zwolniony z parafii i mianowany kanonikiem w Treviso. Niebawem biskup mianował ks. Józefa Sarto swoim kanclerzem (1875). Po śmierci biskupa został wybrany na wikariusza kapitulnego diecezji (1882).

W 1884 r. papież Leon XIII mianował ks. Sarto biskupem Mantui i sam udzielił mu sakry biskupiej. Jako pasterz diecezji Józef umiał być kochającym i życzliwym dla wszystkich ojcem, ale bywał także stanowczy, kiedy tego wymagała chwała Boża. Sam przyświecał swojemu duchowieństwu przykładem modlitwy, ubóstwa i gorliwości kapłańskiej. Baczną uwagę zwrócił na seminarium duchowne, by mogli stąd wychodzić odpowiednio przygotowani kapłani. Osobiście zwizytował wszystkie kościoły i parafie diecezji, by się przekonać naocznie o ich potrzebach materialnych i duchowych.

>>> #DwieNawy: Kościół – monarchia czy wspólnota?

Troska o Kościół

W 1892 r. zmarł patriarcha Wenecji, kardynał Dominik Agostini. Leon XIII wyznaczył na jego miejsce biskupa Józefa Sarto. W trzy dni potem nowy patriarcha Wenecji otrzymał nominację na kardynała Kościoła. Całe swoje doświadczenie i gorliwość oddał do usług nowej archidiecezji. Rozwinął więc akcję katechizacji, by ją postawić na poziomie i ożywić ją we wszystkich parafiach oraz rektoratach swojej metropolii. W seminarium oprócz teologii dogmatycznej i moralnej wprowadził studia biblijne, historię Kościoła i ekonomię społeczną. Rozpoczął akcję oczyszczania muzyki kościelnej z elementów świeckich, jakie powszechnie wówczas wdarły się do liturgii. Pomagał mu w tym znany muzyk, Wawrzyniec Perosi. W roku 1895 zorganizował uroczystości jubileuszu 800-lecia konsekracji bazyliki św. Marka. W roku 1900 celebrował rocznicę 100-lecia konklawe, na którym w Wenecji został wybrany papieżem Pius VII.

>>> Po co wieczna lampka w kościele? 

Jako patriarcha Wenecji mawiał do swoich kapłanów: „Głosicie wiele dobrych kazań. Niektóre zdradzają ogień najcudowniejszej wymowy i przewyższają nawet aktorów gestami i grą twarzy. Ale bądźmy szczerzy. Co mają z tego nasi biedni rybacy? Ile z tego rozumieją służące, robotnicy portowi i tragarze? Można dostać zawrotu głowy od tych hamletycznych salw huraganowych, ale serce, bracia, serce pozostaje puste. Proszę was, bracia, mówcie prosto oraz zwyczajnie, żeby i najprostszy człowiek was zrozumiał. Mówcie z dobrego i pobożnego serca, wtedy traficie nie tylko do uszu, ale i do duszy waszych słuchaczy”.

Papież odnowy

W 1903 r. zmarł wielki papież Leon XIII. 62 kardynałów po siódmym głosowaniu w dniu 4 sierpnia wybrało na jego następcę kardynała Józefa Sarto. Wybór przyjął zalany łzami. Uroczysta koronacja odbyła się 9 sierpnia. Nowy papież przyjął imię Piusa X. W dwa miesiące później (4 października 1903 r.) wydał swą pierwszą encyklikę Ad diem illum, w której wyłożył program swojego pontyfikatu: odnowić wszystko w Chrystusie (restaurare omnia in Christo).

Do głównych zadań, których podjął się nowy papież, należało wprowadzenie reformy kurii papieskiej i zmian w procedurze konklawe. W 1903 r. wprowadził reformę muzyki kościelnej. Zreformował również brewiarz. Dekretem z 1905 r. zniósł konieczność przystępowania do spowiedzi przed każdym przyjęciem Komunii świętej, a dekretem Quam singulari Christus amore (z 8 sierpnia 1910 r.) obniżył wiek dzieci mogących przyjąć Komunię świętą. Rozpoczął reformę prawa kanonicznego, którą dokończył papież Benedykt XV, jego następca, wydaniem nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego (1918)

>>> Franciszek: Boże przykazania nie są zubożeniem, lecz bogactwem człowieka

W 1905 r. ukazał się Katechizm Piusa X najpierw dla diecezji rzymskiej, potem dla całego Kościoła z instrukcją o nauczaniu dzieci prawd wiary.

Niezwykły pontyfikat

Z całą energią zwalczał współczesne błędy. Największym niebezpieczeństwem był modernizm – prąd, który obalał niemal wszystkie dogmaty. Dla podniesienia wagi nauk biblijnych i dla przeciwstawienia się szerzonym błędom racjonalistycznym. Pius X ustanowił także Papieski Instytut Biblijny, istniejącą do dziś najwyższą szkołę biblijną (1909).

Zachowały się świadectwa mówiące, że Pan Bóg obdarzył go także darem łask niezwykłych, m.in. uzdrawiania chorych.

>>> Paolo Ruffini: papież wzywa nas do konfrontowania się z rzeczywistością

21 sierpnia 1914 r. o godzinie 1 w nocy papież Pius X złożony chorobą przeniósł się do wieczności. Następnego dnia odbył się jego pogrzeb i złożenie ciała do podziemi watykańskich pod bazyliką św. Piotra. 3 czerwca 1951 r. Pius XII dokonał uroczystej beatyfikacji sługi Bożego, a w trzy lata później, 29 maja 1954 r., ten sam papież dokonał jego uroczystej kanonizacji. Ciało św. Piusa X znajduje się w bazylice św. Piotra na Watykanie w kaplicy Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. Jest on czczony jako patron esperantystów.

Zobacz także