Światowa Rada Kościołów zabiera głos w sprawie wojny w Ukrainie

Dwa oświadczenia w sprawie wojny w Ukrainie i ochrony klimatu przygotowuje obecnie Zgromadzenie Ogólne Światowej Rady Kościołów (ŚRK) obradujące w niemieckim Karlsruhe. Pierwszy projekt, opublikowany 5 września, potępia wojnę, ale unika obwiniania prezydenta Rosji Władimira Putina i krytyki Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego za wspieranie i usprawiedliwianie wojny. Projekt ma zostać omówiony i przyjęty na posiedzeniu plenarnym w najbliższych dniach, podobnie jak inny tekst dotyczący ochrony klimatu.

Wojna w Ukrainie

W odniesieniu do Ukrainy projekt stwierdza, że Zgromadzenie „potępia tę nielegalną i nieuzasadnioną wojnę”. „Ponawiamy wezwanie do natychmiastowego zawieszenia broni, aby powstrzymać śmierć i zniszczenia, oraz do dialogu i negocjacji w celu osiągnięcia trwałego pokoju” – czytamy w projekcie. Apel skierowany jest do „wszystkich stron konfliktu” o przestrzeganie zasad prawa międzynarodowego, zwłaszcza w zakresie ochrony ludności cywilnej i infrastruktury cywilnej oraz humanitarnego traktowania jeńców wojennych.

Według projektu, obecność przedstawicieli Kościołów Ukrainy i Rosji w Karlsruhe „posłużyła jako praktyczna okazja do spotkania i dialogu oraz jako znak naszego stałego zaangażowania w dialog w sprawach, które nas dzielą”. W projekcie powtórzono ponadto czerwcowy apel ŚRK „do naszych chrześcijańskich sióstr i braci Kościołów rosyjskich i ukraińskich, aby podnieśli głos, aby wypowiedzieć się przeciwko trwającym na Ukrainie zabójstwom, zniszczeniom, wysiedleniom i wywłaszczeniom ludzi”.

Groźba konfliktu nuklearnego

W pięciostronicowym oświadczeniu ubolewa się nad „gwałtownym wzrostem militaryzacji, konfrontacji i podziałów na kontynencie europejskim” jako jednym z wielu skutków wojny na Ukrainie. „Towarzyszy temu ogromne i w większości niekontrolowane rozprzestrzenianie broni w regionie oraz nowe, eskalujące niebezpieczeństwo konfliktu nuklearnego, który wywołałby katastrofę o straszliwych i prawdopodobnie globalnych rozmiarach. „Przez kontynent przebiega nowa linia podziału, a obie strony są uzbrojone po zęby. Istnieje niebezpieczeństwo, że w przyszłości inne większe kraje mogą próbować najechać mniejsze kraje sąsiednie pod pretekstem obrony interesów narodowych” – czytamy w projekcie dokumentu.

>>> Światowa Rada Kościołów apeluje do Bidena

Zauważa się, że również dla samych Kościołów konsekwencje wojny „są już poważne, łącznie z decyzją Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego o zerwaniu wszelkich więzi z Patriarchatem Moskiewskim”. „Dążenie do jedności wśród wierzących pozostaje pilnym, ale niespełnionym zadaniem dla Kościoła światowego, ale trauma i nieufność spowodowana wojną komplikują to zadanie” – czytamy.

Wsparcie dla chrześcijan z Bliskiego Wschodu

Sytuacja na Bliskim Wschodzie jest tematem kolejnego niecierpliwie wyczekiwanego projektu uchwały przedstawionego w poniedziałek. Również na pięciu stronach opisuje sytuację chrześcijan w Izraelu, na Terytoriach Palestyńskich, a także w Syrii i Iraku jako dramatyczną. „Wspólnoty chrześcijańskie są często ofiarami wojen, ekstremizmu i łamania praw człowieka – przez co ich istnienie jest zagrożone w historycznej kolebce naszej wiary” – czytamy w projekcie dokumentu. Potrzebne jest większe wsparcie międzynarodowe dla chrześcijan w regionie, także w Izraelu, gdyż np. w Jerozolimie zagrożona jest chrześcijańska „obecność i tożsamość”. „Prawa wszystkich mieszkańców – muzułmanów, Żydów, chrześcijan, Palestyńczyków i Izraelczyków – muszą być jednakowo chronione” – domagają się uczestnicy zebrania ŚRK.

W dokumencie wyraźnie krytykowana jest polityka Izraela, a jednocześnie w rezolucji potępia się przemoc po stronie palestyńskiej. Dokument nie odnosi się do zarzutu o izraelską „politykę apartheidu” wobec Palestyńczyków, który został podniesiony w okresie poprzedzającym zgromadzenie ŚRK. Projekt rezolucji oskarża jednak Izrael o wypędzenia i łamanie praw człowieka palestyńskich chrześcijan. W wielu przypadkach ich swoboda poruszania się jest ograniczona. Sytuacja humanitarna w Strefie Gazy jest katastrofalna. W rezolucji krytykuje się izraelską budowę osiedli jako nielegalną w świetle prawa międzynarodowego. Jednocześnie projekt rezolucji potępia akty przemocy Hamasu i innych palestyńskich grup terrorystycznych. „Ich przemoc i ataki na Izrael napędzają spiralę przemocy i są częściowo odpowiedzialne za obecną sytuację” – czytamy w projekcie dokumentu.

Rezolucja wyraźnie uznaje „prawowite miejsce państwa Izrael w społeczności międzynarodowej”, suwerenne prawa Izraela oraz „uzasadnioną potrzebę bezpieczeństwa”. Jednak według projektu prawdziwy pokój będzie możliwy tylko poprzez zakończenie „nielegalnej okupacji” Terytoriów Palestyńskich.

>>> Światowa Rada Kościołów zaprosiła na zgromadzenie ogólne obserwatorów z Ukrainy

Restrukturyzacja ekologiczna

Ponadto organizacja zrzeszająca 350 kościołów i wspólnot chrześcijańskich na całym świecie chce też przyjąć do czwartku apel o natychmiastowe działania na rzecz ochrony środowiska, klimatu i bioróżnorodności. W przedstawionym w poniedziałek projekcie tekstu ŚRK krytykuje fakt, że polityka i biznes zbyt długo nie reagowały na ustalenia naukowe dotyczące zmian klimatycznych spowodowanych przez człowieka. Teraz już prawie nie ma czasu na zmianę kursu.

Dokument wzywa na przykład do natychmiastowego zaprzestania wydobycia węgla i gazu oraz do całkowitego przejścia na odnawialne źródła energii. Restrukturyzacja ekologiczna nie może odbywać się kosztem grup i państw już pokrzywdzonych. Bogate kraje muszą wspierać finansowo kraje ubogie i rekompensować im szkody już poniesione w wyniku zmian klimatycznych. Każdy człowiek na świecie ma prawo do czystego i zdrowego środowiska. ŚRK wzywa do stworzenia bardziej sprawiedliwego systemu gospodarczego.

Rezolucja wzywa również chrześcijan na całym świecie do walki o zmiany ekologiczne w ich własnych społecznościach. Potrzebna jest „Ekumeniczna Dekada Walki o Sprawiedliwy i Zrównoważony Świat”. Do tego zobowiązane są wszystkie Kościoły oszczędzając gazy cieplarniane i pracując w sposób bardziej przyjazny dla środowiska. Sam organ zarządzający ŚRK został wezwany do powołania własnej komisji ds. ochrony środowiska i unikania w miarę możliwości podróży lotniczych. Najpóźniej do 2050 roku praca ŚRK musi stać się neutralna pod względem emisji CO2.

Koszty spotkania 16,4 mln euro

W Karlsruhe do czwartku bm. trwa XI Zgromadzenie Ogólne Światowej Rady Kościołów. Przybyło na nie ok. 4 000 delegatów, doradców i ekspertów z ponad 120 krajów. ŚRK tworzą przede wszystkim Kościoły protestanckie, anglikańskie i prawosławne. Kościół katolicki ma status gościa. Jak poinformowano we wtorek, łączne wydatki związane ze spotkaniem wynoszą ok. 16,4 mln euro. Republika Federalna Niemiec wspiera światowe spotkanie 350 Kościołów i wspólnot chrześcijańskich kwotą 5,5 do 6 mln euro, Kościół Ewangelicki w Niemczech (EKD) przeznacza na ten cel 1,5 mln euro. ŚRK samo dołożyło ok. 9 milionów euro. Zgromadzenie odbywa się tylko co osiem lat.