Święty od Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Wielką popularnością na półkach katolickich księgarń cieszą się od kilku lat książki autorstwa tego świętego, a jest nim Alfons Liguori od Chrystusa Odkupiciela. Kim był ten święty, którego papież Jan Paweł II nazwał „mistrzem mądrości i ojcem w wierze”, „nauczycielem życia chrześcijańskiego” i „wielkim przyjacielem ludu”?

Święty Alfons Liguori urodził się 27 września 1696 roku w Marianelli, niedaleko Neapolu, we Włoszech. Przyszedł na świat w rodzinie szlacheckiej. Otrzymał solidną formację, studiował języki klasyczne i nowożytne, poznał literaturę, a także parał się malarstwem i muzyką. To właśnie jemu zawdzięczmy skomponowanie przezeń takich utworów jak Dialog duszy z cierpiącym Chrystusem czy kolędy Zstąpiłeś z gwiazd dalekich.

Święty od „Kaplic wieczornych”

Ów święty był również doktorem praw, adwokatem, teologiem-moralistą, gorliwym duszpasterzem i biskupem diecezji Santa Agata dei Goti. Doktorat obojga praw, kanonicznego i świeckiego, zdobył w wieku zaledwie szesnastu lat. Liczono, że pozostanie adwokatem, lecz on, mimo sprzeciwu ojca, porzucił tę profesję i wstąpił do seminarium duchownego. Po przyjęciu święceń kapłańskich rozpoczął duszpasterską posługę w jednej z parafii Neapolu, zajmując się zwłaszcza głoszeniem kazań i spowiadaniem.

>>> Relikwie bł. Carlo Acutisa wyruszyły z Włoch do Polski

Nie poprzestał jednak na tym, bo zaczął jako kapłan posługiwać też w najbardziej ubogich i opuszczonych dzielnicach miasta oraz spędzać sporo czasu z bezdomnymi i młodzieżą z tak zwanego marginesu. Dla owej młodzieży założył „Kaplice wieczorne”. Stał się misjonarzem na przedmieściach i w wioskach Królestwa Neapolitańskiego. Misyjną działalnością zainteresował się już podczas pobytu w seminarium, a świadczy o tym dobitnie jego zapisanie się jako kleryka do Stowarzyszenia Misji Apostolskich.

Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela

Kiedy zmęczony nadmierną pracą apostolską odpoczywał z kilkoma przyjaciółmi w pustelni Santa Maria dei Monti, spotkał pasterzy i ubogi lud pozbawiony opieki duszpasterskiej, dostępu do słowa Bożego i sakramentów. Właśnie ze względu na ubogich i najbardziej opuszczonych założył 9 listopada 1732 roku Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela (redemptoryści), które przyjęło jako swoją dewizę słowa: Copiosa apud Eum Redemptio („Obfite u Niego odkupienie”), natomiast rodzinę Sióstr Nawiedzenia przekształcił w Kongregację Zbawiciela (redemptorystki). Ponadto jako kapłan diecezjalny, chcąc żyć jeszcze bardziej doskonale po chrześcijańsku, zamierzał wstąpić do teatynów, filipinów lub do kongregacji misyjnej, jednak nie znalazł tam miejsca dla siebie.

W 1762 roku papież Klemens XIII mianował go biskupem diecezji Santa Agata dei Goti, mimo iż ze względu na słabe zdrowie i podeszły wiek nie chciał przyjąć tej godności. Jako biskup wszelkie dochody oddawał ubogim i fundacjom nowych placówek kongregacji, a kiedy nastał głód, sprzedał sprzęty i naczynia domu biskupiego, by kupić chleb dla głodujących, stanowiąc i dzisiaj wzór dla hierarchów. W 1775 roku zrzekł się urzędu i wrócił do klasztoru redemptorystów w Pagani, gdzie umarł 1 sierpnia 1787 roku z powodu wyniszczenia organizmu, związanego z nadmiernymi trudami, wiekiem, chorobami (między innymi paraliżem kręgosłupa i reumatyzmem) i surowym trybem życia. U kresu swoich dni na ziemi, pochylony z powodu chorób, kiedy nie mógł już chodzić, spędzał czas w fotelu. Nawet wówczas dręczony był licznymi pokusami, oschłościami i skrupułami. Beatyfikowany w 1816 roku przez papieża Piusa VII, a kanonizowany w 1839 roku przez papieża Grzegorza XIV, został ogłoszony przez papieża Piusa IX Doktorem Kościoła, a przez Piusa XII Patronem Spowiedników i Moralistów.

>>> Święta Monika, stale strapiona matka

Mistrz teologicznego pióra

Świętemu Alfonsowi Liguoriemu zawdzięczamy 111 dzieł na temat duchowości i ścisłej teologii, z których najbardziej znane to: Umiłowanie Jezusa Chrystusa w życiu codziennym, Modlitwa ‒ środek zbawienia, Zjednoczenie z wolą Bożą, Wysławianie Maryi oraz Nawiedzenie Najświętszego Sakramentu. Największym jednak wkładem tego świętego w życie Kościoła jest jego Teologia moralna, w której odrzucił skrajny rygoryzm zamykający drogę do Ewangelii, a uwypuklił między innymi wielkość i godność osoby ludzkiej, sumienie moralne i miłosierdzie ewangeliczne. Zarówno w swoim życiu, jak i w dziełach uczynił autentyczną dewizę: „Szczytem naszej świętości i doskonałości jest miłość do Jezusa Chrystusa, naszego Boga, naszego najwyższego dobra i Zbawiciela”. Co więcej, jego pisma świadczą też o szczególnej czci, jaką darzył, poza Jezusem Chrystusem, Jego Matkę i której kult propagował. To właśnie przed Jej obrazem w Porta Alba złożył swoją szpadę, rozpocząwszy następnie studia teologiczne. Był również ekspertem w „teologii pastoralnej”. Nadto wygłosił ponad 500 misji i rekolekcji.

Święty z „katolicką” ikoną

Szereg atrybutów „towarzyszy” świętemu Alfonsowi Liguoriemu w sztuce. Anioł z pastorałem, a często też i z mitrą nawiązuje do jego urzędu biskupiego. Gołąb symbolizuje natchnienie pochodzące od Ducha Świętego. Krzyż w ręce wskazuje na częste głoszenie przez świętego kazań o cierpieniu ukrzyżowanego Zbawiciela. Księga symbolizuje także tutaj mądrość i uczoność, a pióro wskazuje na autorstwo rozlicznych książek. Różaniec nawiązuje do szczególnej czci, jaką święty Alfons Liguori darzył Maryję, jak i kreteńska ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy, przywieziona do Rzymu w XV wieku, faktycznie będąca w rękach redemptorystów dopiero od 1866 roku, a przekazana im przez Piusa IX. Sam święty przedstawiany jest w czarnej, zakonnej sutannie lub w szatach biskupich.