Święty Tomasz z Akwinu – nowe wydanie „najlepszej książki, jaką napisano o św. Tomaszu”

Chesterton podyktował Świętego Tomasza z Akwinu błyskawicznie, jakby pod natchnieniem chwili, niemal nie korzystając ze źródeł, a osiągnął efekt zdumiewający. Etienne Gilson, jeden z największych tomistów XX w., okrzyknął jego dzieło „bez porównania najlepszą książką, jaką napisano o św. Tomaszu”.

Być może Chesterton potrafił tak doskonale zrozumieć swojego bohatera, bo był do niego bardzo podobny. Obaj uznawani byli w szkole za tępaków, imponowali wzrostem i tuszą, uprawiali „niezwykłe hobby, jakim jest myślenie” i wyrażali swoje myśli w setkach tomów, których wystarczyłoby „do zatopienia okrętu albo zapełnienia biblioteki”. Mieli ten sam polemiczny temperament, przenikliwość i genialny dar syntezy.

Ze spotkania tych dwóch nieprzeciętnych osobowości powstała niezwykła biografia, przypominająca impresjonistyczny portret namalowany przy użyciu wielu kontrastowych barw albo średniowieczny obraz, składający się z wielu osobnych scen z życia jednej postaci. Z tej różnorodnej mozaiki wyłania się spójny wizerunek wielkiego filozofa na tle epoki i szerszej perspektywy dziejów, sięgającej aż po nasze czasy. Chesterton nazywa bowiem św. Tomasza „lekarzem współczesnego świata (…) wezwanym do łoża śmierci”, a jego słowa nie tylko nie straciły, ale wręcz zyskały na aktualności.

Nasza kultura, gorączkowo poszukująca istoty człowieczeństwa, a zarazem chorobliwie kwestionująca jej podstawy, potrzebuje trzeźwej diagnozy Chestertona, który proponuje nam lekarstwo w postaci życiowej mądrości Akwinaty i wiary we Wcielenie.

Nowe tłumaczenie uzupełniono o fragmenty, które w pierwszym polskim przekładzie zostały usunięte przez peerelowską cenzurę, a także o niepublikowane szkice Chestertona o św. Tomaszu, odkryte niedawno w archiwach.

Opinie o książce:

W książce G.K. Chestertona Święty Tomasz z Akwinu geniusz Autora – literata, erudyty i wizjonera – spotyka się z filozoficznym i teologicznym geniuszem Akwinaty. Chesterton barwnie zarysowuje koloryt i klimat kulturowy epoki, ukazując personalne i ideowe związki Tomasza z innym sztandarowymi postaciami średniowiecza i starożytności, ubogacając ponadto płaszczyznę filozoficzną wieloma ciekawymi epizodami z jego życia. Książka wyraża też głębokie osobiste przekonanie Chestertona o tym, jak wielkie znaczenie wśród różnych zawirowań ideowych, pojawiających się także w naszej współczesności, ma myślenie w kategoriach i paradygmatach filozoficznych wprowadzonych przez św. Tomasza.

dr hab. Anna Walczuk, prof. UJ G.K.

Chesterton znakomicie ujmuje samo sedno roli św. Tomasza z Akwinu. Chodzi o przywrócenie teologii chrześcijańskiej jej uniwersalności. Bowiem dominujący wówczas augustynizm, oparty na neoplatońskiej wizji człowieka, nie dowierzał dobroci natury, materii i cielesności. Dlatego św. Tomasz był postrzegany jako niebezpiecznie otwarty na dorobek naturalnej ludzkiej refleksji naukowej czy filozoficznej. Wydawało się, że to zagraża ortodoksji. Najprościej było zakazać Arystotelesa oraz odrzucić naukę, gdyby przeczyła wierze. Tomasz jednak był zbyt solidny, aby go zignorować. Ustanowił metodologiczne ramy, w których zarówno nauka, jak i teologia w komplementarny sposób prowadzą człowieka do kontemplacji prawdy i równoważą siebie wzajemnie.

o. dr Michał Mrozek OP, Instytut Tomistyczny

         Książka Chestertona stanowi jeden z najlepszych wstępów do myśli świętego Tomasza z Akwinu. Napisana przystępnym językiem jest dziełem przeznaczonym nie tylko dla specjalistów. Spoglądając na teologię i filozofię św. Tomasza w sposób, jaki ukazuje czytelnikom Chesterton, można dostrzec ponadczasowość myśli Akwinaty. Jak zauważa Chesterton, filozofia św. Tomasza jest filozofią zdrowego rozsądku, tak ważnego dla autora. W obecnym świecie zrelatywizowanych wartości i dominujących koncepcji „słabego rozumu” warto sięgać do dzieł Chestertona i św. Tomasza. Niniejsza publikacja stanowi cenną pozycję, ponieważ przełamuje pewien przyjęty stereotyp trudności i niezrozumiałości myśli Tomasza dla współczesnego czytelnika.

dr Ewa Laskowska 

O Autorze

Gilbert Keith Chesterton (1874-1936), angielski pisarz i publicysta, nawrócony na katolicyzm autor zarówno epokowych dzieł, takich jak Ortodoksja, Heretycy czy Wiekuisty człowiek, jak i detektywistycznych opowiadań o księdzu Brownie. Jest jednym z najczęściej cytowanych i najbardziej wpływowych dwudziestowiecznych apologetów. Wielu nawróconych ateistów, takich jak C.S. Lewis, przyznaje, że lektura Chestertona odegrała ważną rolę w ich powrocie do chrześcijaństwa. W jego dorobku są zarówno dzieła literackie, jak i publicystyczne, w tym tysiące esejów prasowych wydawanych w licznych zbiorach. Jego niepowtarzalny styl, niezależność sądów i zdrowy rozsądek zyskują mu nadal rzesze wielbicieli na całym świecie.

Zobacz także