Synod: źródło nadziei, ale i obaw [KOMENTARZE]

Jeszcze przez tydzień w Watykanie potrwa sesja synodu biskupów. Synod został zwołany przez papieża Franciszka w celu nakreślenia przyszłości Kościoła. Temat obrad to „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”. XVI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów potrwa do 29 października. Łączna liczba uczestników spotkania to 464, z których głosować będzie 365.

Jak stwierdził na początku zgromadzenia abp Adrian Galbas, Synod budzi skrajne emocje. – Nie wiem, czy było takie wydarzenie w Kościele w ostatnich dziesięcioleciach, którego jakaś część katolików by się zwyczajnie bała – zauważył kilkanaście dni temu abp Galbas. Metropolita katowicki przypomniał, że Synod nie jest parlamentem i stwierdził, że jego zdaniem „rewolucjoniści, który spodziewają się nie wiadomo jakiego przełomu, zawiodą się i rozczarują”.

Zgromadzenie synodalne zakończy się 29 października, a druga jego sesja rozpocznie się za rok. W tym czasie warto przejrzeć najważniejsze i najciekawsze komentarze, które można było znaleźć w przestrzeni polskich mediów katolickich oraz niezależnych publicystów. Jest to wybór oczywiście subiektywny, ale podyktowany merytoryką tych wypowiedzi oraz ich poczytnością.

Kard. Ryś: jesteś częścią wspólnoty. Synod o tym przypomina

Kim byśmy byli bez tej Matki, którą jest Kościół? Pan Bóg nam mówi: zobacz to! Zobacz to, że jesteś częścią tej wspólnoty, jaką jest twój naród, ale i częścią wspólnoty, którą jest Kościół i usłysz wezwanie, by wziąć odpowiedzialność za jedno i za drugie. Nie uciekaj od tej odpowiedzialności!

>>> Statystyki przed Dniem Misyjnym: liczba katolików rośnie, a księży ubywa

fot. Justyna Nowicka/Misyjne Drogi/misyjne.pl

Pan Bóg nas stworzył do życia wspólnego. Pan Bóg nas stworzył do takiej odwagi odpowiadania wzajemnie za siebie. Tego uczymy się od małego dziecka, kiedy uczymy się żyć w naszej rodzinie, ale potem konsekwentnie tego powinniśmy się uczyć w tej wielkie wspólnocie jaką jest nasz naród. Pan Bóg nas stworzył do wzajemnej odpowiedzialności za siebie, do odwagi w takiej odpowiedzialności, do miłości w takiej odpowiedzialności. Pan Bóg przestrzega nas przed taką dewizą życiową – ja jestem w porządku, a to, co się dzieje dookoła, to ja na to nie mam wpływu – cokolwiek bym zrobił nic się nie zmieni. To Słowo stawia nas przed wyborem między takimi dwoma postawami, które są pięknie opisane w Starym Testamencie – pomiędzy Noem, a Mojżeszem! Noe, który żył w czasie, kiedy ludzkość popadała w straszne grzechy oraz w coraz bardziej rosnącą nieprawość. On ocalał, bo wybudował arkę i wziął do niej swoją rodzinę. Kim innym jest Mojżesz – kiedy zobaczył, że jego dwaj bracia Żydzi biją się miedzy sobą, a dzień wcześniej, że jego brata Żyda zabił jakiś Egipcjanin – nie mógł na to patrzeć. Mojżesz pokazuje się nam jako ktoś, kto nie jest wstanie patrzeć na zło, które się dzieje wokół niego, nawet w jego najbliższej społeczności. Jest tym, który reaguje.

Kard. Luis Tagle (proprefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji): przyciąganie, nie narzucanie

Życzymy sobie, abyśmy, poprzez piękne i bohaterskie świadectwa na Synodzie, zostali na nowo pociągnięci przez Ewangelię oraz wzajemnie się zachęcali do drogi w stronę Jeruzalem misji. Patrzę z nadzieją na możliwe pozytywne efekty Synodu w Kościele. Jesteśmy wszyscy we wspólnocie wiernych wezwani do pewnego uczestnictwa w tym wydarzeniu.

Kard. Louis Antonio Tagle, fot. EPA/IGOR KOVALENKO

Niezwykle ważne jest kroczenia razem z Jezusem w Jego misji. A to stanowi niełatwą sprawę. Często bowiem możemy np. spotkać się wtedy z przeciwnymi nam zdaniami wśród towarzyszy drogi. Całość potrzebuje cierpliwości, szacunku oraz kreatywności. W tym wszystkim należy jednak zachować szczególne skoncentrowanie się na misji. Takie zadanie stoi przed całym Kościołem.

Działanie w podobnym duchu rodzi ostatecznie przyciąganie do Ludu Bożego. I tego od nas oczekuje Pan: przyciągania, nie narzucania. Mam więc nadzieję, iż poprzez Synod chrześcijanie pokażą światu możliwość kroczenia razem naprzód.

Ks. Adam Łuźniak (Wikariusz Generalny Archidiecezji wrocławskiej): celem Synodu jest odnowienie struktur

Jednym z celów, który stawia sobie nasz synod, to odnowa struktur. Są one w Kościele ważne, bo ułatwiają ewangelizacją i czasami ją umożliwiają. Może się zdarzyć tak, że struktury istnieją same dla siebie i nie są wpisane w konkretny kontekst społeczny, dlatego trzeba czuwać, aby struktury Kościoła odpowiadały na wrażliwość społeczną i ludzi dla których istnieją.

Edward Augustyn (Tygodnik Powszechny) w relacji z Watykanu: synod jednych przeraża, a w innych budzi nadzieję

Odejść ma Kościół sztywny, broniący się przed światem, patrzący wstecz, letni, płynący z prądem, zmęczony i skupiony na samym sobie – mówił w przemówieniu inauguracyjnym papież. „Pan poprowadzi nas ku śmierci i zmartwychwstaniu Kościoła” – mówił do uczestników synodu dominikanin o. Timothy Radcliffe, podczas trzydniowych rekolekcji poprzedzających obrady „synodu o synodalności”. Te słowa najlepiej oddają nastroje towarzyszące obradom: przerażenie jednych, nadzieje drugich.

Abp Anthony Fisher z Sydney: musimy być ostrożni w zrzucaniu odpowiedzialności za wszystko na Ducha Świętego

Jeśli wysuwana propozycja jest radykalnie sprzeczna z Ewangelią, to nie pochodzi od Ducha Świętego. Duch Święty jest Duchem Chrystusa. Jest Duchem Ojca i Syna, zatem zawsze będzie mówił tylko to, co jest zgodne z tym, co Chrystus objawił nam w tradycji apostolskiej.

Wyzwaniem Synodu jest słuchanie i pytanie, co Bóg mówi do nas i do Kościoła w tym czasie. Kościół już dostarczył pomocnych „drogowskazów”, kiedy próbujemy rozeznać wolę Boga. Chrystus dał nam wszystko, czego potrzebujemy do naszego zbawienia, i jest to już objawione. Przekazujemy to z pokolenia na pokolenie, Ewangelię i nauczanie Kościoła. Dysponujemy całym bogactwem nauczania, refleksji tysięcy ludzi na przestrzeni dziejów, prowadzonych pod kierunkiem Ducha Świętego w różnych kwestiach, a nazywamy to depozytem wiary. Nie jesteśmy więc pozostawieni samym sobie, własnemu myśleniu – niezależnie od tego, jaki nastrój panuje w zgromadzeniu w danej sprawie. W gruncie rzeczy mamy coś solidnego, na czym możemy polegać i wobec czego możemy skonfrontować nastroje i intuicje, także te synodalne.

Myriam Wijlens (ekspertka Synodu Biskupów) dla Więzi: synodalność oznacza także rozliczalność

Rozliczalność to znacznie więcej niż odpowiedzialność. Czym innym jest być za coś odpowiedzialnym, a czym innym: być rozliczanym z tego, co się zrobiło lub czego się nie zrobiło.

Na spotkaniu w 2019 r. papież poprosił przewodniczących krajowych konferencji episkopatu o zastanowienie się nad rozliczalnością, ponieważ biskupi często w ogóle nie reagowali lub reagowali nieodpowiednio na zarzuty dotyczące wykorzystywania seksualnego. Kościół zdał sobie sprawę, że chodzi nie tylko o molestowanie nieletnich przez duchownych, ale także o poważny problem polegający na tym, że osoby sprawujące władzę nie postępowały zgodnie z odpowiedzialnością wynikającą z ich urzędu biskupiego.

Rozliczalność to znacznie więcej niż odpowiedzialność. Czym innym jest być za coś odpowiedzialnym, a czym innym – być rozliczanym z tego, co się zrobiło lub czego się nie zrobiło. To drugie odnosi się do zaniedbań. Na spotkaniu w 2019 r. zaakceptowano nie tylko słowo „rozliczalność”, ale także rzeczywistość, która za nim stoi.

Co ciekawe, w raportach powstałych w kontekście synodu o synodalności dość często pojawiają się trzy słowa kluczowe dla spotkania z 2019 r.: przejrzystość, odpowiedzialność i rozliczalność. Dlatego wspomina się o nich także w Instrumentum laboris, dokumencie roboczym na posiedzenie synodu w październiku. To pokazuje, że te pojęcia są naprawdę istotne dla ludu Bożego.

Prof. Aleksander Bańka (dla misyjne.pl) z Watykanu: jest wiele oczekiwań

Od początku synodu wyczuwalnych jest wiele oczekiwań w związku z tym, że jesteśmy w trudnym momencie historii Kościoła i świata związanym między innymi z odchodzeniem wiernych z Kościoła. W związku z tym jest oczekiwanie na reformę. Niektórzy jej wyczekują, inni się jej boją. Są tu, w Watykanie, takie podskórne napięcia. Generalnie jednak jest atmosfera otwartości, tolerancji, delegaci synodalni wzajemnie się poznają.