W roku 2023 do diecezji i zakonów wpłynęły 82 zgłoszenia wykorzystania seksualnego małoletnich

W roku 2023 do diecezji i zakonów wpłynęło 82 zgłoszenia wykorzystania seksualnego małoletnich, w tym 35 dotyczyło osób poniżej 15. roku życia – powiedział PAP kierownik biura delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży ks. Piotr Studnicki. Zwrócił uwagę, że w Kościele w Polsce wciąż mamy do czynienia z falą ujawnień.

W pierwszy piątek Wielkiego Postu w Kościele katolickim w Polsce obchodzony jest dzień modlitwy i solidarności z osobami skrzywdzonymi wykorzystaniem seksualnym. W tym roku przypada on 16 lutego.

„Tego dnia chcemy zwrócić uwagę, że we wspólnocie Kościoła są osoby, które zostały skrzywdzone wykorzystaniem seksualnym i przez lata mierzą się z jego skutkami. Poprzez naszą modlitwę i post chcemy towarzyszyć im na drodze zdrowienia” – powiedział PAP ks. Studnicki.

Przypomniał, że „choć sama idea tego dnia zrodziła się w odpowiedzi na krzywdę, której sprawcami są księża i zakonnicy, dziś Kościół chce objąć modlitwą wszystkich skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym, niezależnie od tego, kto jest sprawcą ich krzywdy”. Jak zaznaczył, „osoby, które doświadczyły traumy w tym obszarze swojego życia, potrzebują konkretnej pomocy specjalistycznej, np. psychologicznej czy prawnej, ale często także wsparcia i towarzyszenia duchowego”.

Poinformował, że z przeprowadzonej kwerendy wynika, iż „w roku 2023 do diecezji i zakonów wpłynęły 82 zgłoszenia wykorzystania seksualnego małoletnich, w tym 35 spraw dotyczyło osób poniżej 15. roku życia”.

„W roku 2022 odnotowaliśmy 84 zgłoszenia, zaś w 2021 r. – 155 zgłoszeń” – przypomniał kierownik biura delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży. Zaznaczył, że „w Kościele w Polsce wciąż mamy do czynienia z falą ujawnień, która rozpoczęła się w 2019 roku”. Zauważył również, że „około 1/4 obecnych zgłoszeń to są sytuacje dziejące się obecnie”. „Fala ujawnień jest czymś pozytywnym, bo pozwala reagować na zło i udzielić pomocy skrzywdzonym. Natomiast bardzo przygnębiającym jest fakt, że tak znaczny procent przestępstw miał miejsce w ostatnich latach” – zaznaczył.

„Te dane pokazują, że dramat wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele to nie jest tylko przeszłość, ale wyzwanie, które stoi przed nami do przepracowania” – ocenił ks. Studnicki. Przyznał, że „u postaw wielu przestępstw jest bardzo duża niedojrzałość psychoseksualna sprawców, a to oznacza, że problem jest dużo bardziej skomplikowany niż mogłoby się wydawać”. „Szczegółowa analiza danych za 2023 rok przeprowadzona przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego zostanie opublikowana w połowie marca” – zapowiedział kierownik biura delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Kościół w Polsce w 2013 r. rozpoczął budowę struktur, które mają stanowić kompetentną odpowiedź na krzywdę wykorzystania seksualnego małoletnich, która obejmuje: prewencję, pomoc skrzywdzonym i rozliczenie przeszłości.

Na poziomie centralnym działa delegat KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży abp Wojciech Polak oraz koordynator KEP, którym jest o. Adam Żak. W każdej diecezji, męskim zakonie i zgromadzeniu zakonnym są delegaci, którzy są odpowiedzialni za przyjmowanie zgłoszeń wykorzystywania seksualnego małoletnich przez duchownych. Na poziomie lokalnym są też duszpasterze osób skrzywdzonych, ich rodzin i wspólnot.

Ponadto, od trzech lat w diecezjach i męskich zgromadzeniach zakonnych działają kuratorzy dla księży. Ich zadaniem jest monitoring księży oskarżonych lub skazanych za przestępstwa seksualne. Ten system działa coraz lepiej.

Od dziesięciu lat pracuje Centrum Ochrony Dziecka przy Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie, które jest pierwszą instytucją w Kościele w Polsce zajmującą się tworzeniem systemu ochrony osób małoletnich i bezbronnych. Poza tym, od czterech lat funkcjonuje Fundacja Świętego Józefa, której zadaniem jest pomoc osobom pokrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym w Kościele.

„Na razie większość szkoleń dotyczy osób, które w różnych instytucjach pracują z dziećmi i młodzieżą, są odpowiedzialne za ich edukację i wychowanie. Wielkim wyzwaniem jest dotarcie z treściami dotyczącymi ochrony małoletnich do rodziców. Temu między innymi służy nowa odsłona strony zgloskrzywde.pl, która z charakteru interwencyjnego przyjęła formę edukacyjną” – powiedział ks. Studnicki.

30 kwietnia 2023 r. weszło w życie zaktualizowane motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi” ustanawiające procedury mające na celu zapobieganie i zwalczanie przestępstw związanych z wykorzystywaniem seksualnym w Kościele. W tym dokumencie osoby dorosłe bezbronne zostały zrównane z małoletnimi. Za osobę bezradną uznano „osobę chorą, z ułomnościami fizycznymi lub umysłowymi albo pozbawioną wolności osobistej, co faktycznie, nawet sporadycznie, ogranicza jej zdolność rozumienia lub chcenia, czy też w inny sposób przeciwstawienia się agresji”. Natomiast za małoletniego dokument uznaje osobę poniżej osiemnastu lat.

W 2015 r. papież Franciszek zwrócił się z apelem do krajowych konferencji biskupich o zorganizowanie w poszczególnych krajach dni modlitwy i pokuty za grzechy wykorzystywania seksualnego osób małoletnich. W odpowiedzi na apel papieża, Konferencja Episkopatu Polski w 2016 roku ustanowiła taki dzień, który obchodzono po raz pierwszy w marcu 2017 r.

Od tego czasu, zgodnie z zarządzeniem KEP, w pierwszy piątek Wielkiego Postu, w świątyniach katolickich w naszym kraju odprawiane są nabożeństwa drogi krzyżowej w intencji osób skrzywdzonych. Materiały duszpasterskie, w tym tekst rozważań Drogi Krzyżowej na 16 lutego, dostępne są na stronie.

Pierwsze nabożeństwo pokutne w Polsce odbyło się 20 czerwca 2014 r. w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. Jego inicjatorem był koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży KEP o. Adam Żak.