Warszawa: jutro rozpoczynają się centralne obchody XXI Dnia Judaizmu

Corocznie, w przededniu rozpoczęcia Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan Kościół katolicki w Polsce obchodzi XXI Dzień Judaizmu. Refleksja ta, w oparciu o teksty biblijne i wypowiedzi Urzędu Nauczycielskiego Kościoła na temat stosunków katolicko-żydowskich, winna pomagać katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa, w pogłębianiu świadomości tego, że religia żydowska nie jest wobec naszej religii „rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym” – jak to podkreślał św. Jan Paweł II.

– Zamiarem najbliższego Dnia Judaizmu jest odkrycie i przypomnienie wszystkim chrześcijanom, katolikom, że judaizm, to religia, która przywiązuje ogromną wagę do pokoju i pokój jest jedną z największych wartości dla wyznawców judaizmu – mówił podczas konferencji prasowej KAI przed XXI Dniem Judaizmu w Kościele Katolickim bp Rafał Markowski, przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem.

Kulminacją każdego Dnia Judaizmu są obchody ogólnopolskie, za każdym razem w innej stolicy diecezji. Oprócz tego każda diecezja obchodzi ten Dzień na swój sposób. Pierwsze obchody odbyły się pod hasłem „Kto spotyka Jezusa Chrystusa, spotyka judaizm”, zaczerpniętym z przemówienia Jana Pawła II w Moguncji w listopadzie 1980 r. Organizatorem centralnych obchodów jest zawsze Komitet Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu z judaizmem, któremu przewodniczy obecnie bp Rafał Markowski.

Główne punkty warszawskich obchodów

We wtorek, 16 stycznia w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej odbędzie się spotkanie zatytułowane „Historia Żydów warszawskich” – przygotowane przez Studenckie Koło Naukowe Judaistów Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Wystąpi też Symcha Keller, przewodniczący Rady Religijnej Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, który zaśpiewa i skomentuje psalmy. Początek o godz. godz. 18.00.

Kulminacyjny punt obchodów Dnia Judaizmu przypada 17 stycznia. Rankiem, o godz. 10.00 na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej 49/51 w Warszawie, który jest jedną z największych tego typu nekropolii na świecie, zostanie odprawiona modlitwa przy masowym grobie Żydów z getta warszawskiego. Weźmie w niej udział kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, Michael Schudrich, naczelny Rabin Polski oraz przedstawiciele obu społeczności.

O godz. 11.00 rozpocznie się Sympozjum w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN „Pokój! Pokój dalekim i bliskim” (Iz 57,19) z udziałem naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, metropolity łódzkiego abp. Grzegorza Rysia, siostry Anny Bodzińskiej NDS (ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Syjonu), rabinka Małgorzta Kordowicz. Spotkanie poprowadzi prof. Jan Grosfeld z UKSW.

W tym samym dniu o godz. 17.00 w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela planowana jest Liturgia Słowa, której będzie przewodniczył metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. Już od lat towarzyszą temu nabożeństwu dwa komentarze do czytań biblijnych: katolicki i żydowski.

W czwartek, 18 stycznia w godz. 15.30-18.00 w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zostaną zrealizowane warsztaty dla nauczycieli religii i historii „Chrześcijańskie spotkania z judaizmem”, które zostaną powtórzone następnego dnia w godz. 11.00-13.30 w tym samym miejscu.

Spotkanie na zakończenie szabatu w synagodze im. Nożyków planowane jest na sobotę, 20 stycznia w godz. 18.00-19.00. Zostanie odmówiona Hawdala – modlitwa na zakończenie szabatu, po czym zostanie wykonany wspólny program artystyczny chóru żydowskiego „Clil” i chrześcijańskiego „Cantus Laudabilis”.

Następnego dnia – w ramach dnia otwartego w synagodze im. Nożyków – będzie można odwiedzić świątynię w godz. 10.30 i 12.00.

W niedzielę po południu o godz. 15.00 rozpocznie się projekcja filmu „Wypełnić pustkę” (Izrael 2012) w reż. R. Burshtein w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. W dyskusji po filmie udział wezmą: rabin Szalom Stambler i Dina Stambler (Chabad Lubawicz), zaś poprowadzi ją Agnieszka Magdziak-Miszewska.

***

Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce

Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce obchodzony jest od 1998 r. Zadecydowała o tym Konferencja Episkopatu Polski, a inicjatorem był bp Stanisław Gądecki, wówczas stojący na czele Podkomisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem. Pierwsze obchody odbyły się w styczniu 1998 r. pod hasłem „Kto spotyka Jezusa Chrystusa, spotyka judaizm”, zaczerpniętego z przemówienia Jana Pawła II w Moguncji w listopadzie 1980 r.Polska jest drugim po Włoszech krajem europejskim, w którym zaczęto organizować takie obchody. Później włączyły się w tę inicjatywę m. in. Austria, Holandia i Szwajcaria.

Komitet ds. Dialogu z Judaizmem wydał „ABC Dnia Judaizmu”, przypominające jego główne zasady:

1. Wyjaśniać i upowszechniać istotę Dnia Judaizmu

2. Przybliżać nauczanie Kościoła po II Soborze Watykańskim nt. Żydów i ich religii

3. Uczynić modlitwę nieodłącznym elementem obchodów Dnia Judaizmu

4. Propagować posoborowe wyjaśnienia tekstów Pisma Świętego, które w przeszłości mogły być interpretowane w sposób antyjudaistyczny i antysemicki

5. Wyjaśniać wiernym tragedię zagłady Żydów

6. Ukazywać antysemityzm jako grzech (Jan Paweł II)

7. Zapraszać tego dnia do wspólnej modlitwy przedstawicieli innych Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich

8. Zapraszać Żydów do udziału w obchodach Dnia Judaizmu”.

W ramach ogólnopolskich uroczystości odbywają się konferencje na temat historii miejscowych Żydów, dyskusje teologiczne z udziałem obu stron, modlitwy w intencji ofiar Zagłady, nabożeństwo Słowa Bożego w miejscowej katedrze z udziałem obu stron, a także koncerty, wystawy, spektakle, projekcje filmów oraz katechezy i pogadanki w szkołach na temat judaizmu. W obchody zaangażowane są także lokalne władze.

Duże znaczenie mają publikowane corocznie z okazji Dni Judaizmu listy przewodniczącego Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem, w których przypominane jest aktualne nauczanie Kościoła nt. Żydów i judaizmu, znajdujemy w nich apele o dialog, o poprawne wzajemne stosunki oraz upamiętnienie miejsc związanych z kulturą żydowską.

Silny taki akcent padł z okazji 18. Dnia Judaizmu w 2015 r., w formie „Apelu o upamiętnienie Żydów, naszych współobywateli i sąsiadów”, ogłoszonego przez Komitet KEP ds. Dialogu z Judaizmem. Przypomina się w nim, że przez 1000 lat Polska była ziemią gościnną dla Żydów, usuwanych z wielu krajów europejskich. Natomiast Zagłada – dokonana tu podczas II wojny światowej – sprawiła, że przestrzeń żydowska w Polsce niemal już nie istnieje. Ale powinna być wciąż jest istotnym elementem pamięci zarówno żydowskiej jak i polskiej. W związku z tym zaapelowano do kapłanów o wyjście z inicjatywą upamiętnienia społeczności żydowskiej w tych miejscowościach, gdzie ona zamieszkiwała, a do wiernych i władz lokalnych o pomoc w tej sprawie. „Być może dawna synagoga, cmentarz żydowski czy mogiły ofiar Holokaustu nie poszły całkiem w niepamięć i da się coś zrobić na rzecz ich odnowy” – prosi się w dokumencie, gdyż „jest to nasz obowiązek sumienia”.

Warto przypomnieć, że uczestników obchodów Dnia Judaizmu w Tarnowie (2010) pozdrowił papież Benedykt XVI podczas niedzielnej modlitwy Anioł Pański. Uroczystości przemyskie (2011) odbyły się w obu miejscowych katedrach – łacińskiej i greckokatolickiej. W Sandomierzu (2014) przy okazji Dnia Judaizmu odsłonięto w miejscowej katedrze tablicę wyjaśniającą, że wiszący tam obraz, przedstawiający rzekomy mord rytualny, nie jest zgodny z prawdą historyczną. Napis w trzech językach (po polsku, hebrajsku i angielsku) okazał się satysfakcjonującym rozwiązaniem kontrowersji trwającej od lat.

Każdego roku, przed Dniem Judaizmu specjalne materiały, przygotowane z tej okazji przez Komitet do spraw Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski, docierają do każdej parafii.

Przewodniczącym komitetu organizacyjnego 21. Dnia Judaizmu w Warszawie, który odbędzie się 17 stycznia 2018 r. jest ks. dr Andrzej Tulej. Jest to trzeci Dzień Judaizmu, którego centralne obchody odbędą się w Warszawie. Stolica była gospodarzem tego dnia w latach: 1998 i 2009.

Zobacz także