Warszawa: w czwartek otwarcie Muzeum Historii Polski

W czwartek w południe odbędzie się oficjalna inauguracja siedziby Muzeum Historii Polski z udziałem władz państwowych. Wystawa czasowa „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski”, warsztaty i gry rodzinne, panel dyskusyjny oraz koncert Eweliny Flinty oraz Sanah – m.in. takie z kolei atrakcje przygotowano w ramach Festiwalu Otwarcia MHP.

W wydarzeniu na warszawskiej Cytadeli udział wezmą m.in. prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, marszałek Sejmu Elżbieta Witek, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński oraz minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.

Koncert z okazji otwarcia siedziby Muzeum rozpocznie się o godz. 19. W części pierwszej zabrzmią preludia, mazurki, ballady, scherza, nokturny Fryderyka Chopina w wykonaniu pianistów Janusza Olejniczaka i Tomasza Rittera. W części drugiej odbędzie się nadzwyczajne wykonanie „Polskiego Requiem” Krzysztofa Pendereckiego przez Chór Filharmonii Krakowskiej oraz Polską Orkiestrę Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa pod dyrekcją Kirilla Karabitsa. Transmisja z koncertu będzie dostępna w TVP Kultura oraz w Programie 2 Polskiego Radia.

>>> Holandia: ukradziony z muzeum obraz Vincenta van Gogha został odzyskany przez detektywa

Natomiast kilka godzin przed otwarciem bram Muzeum dla wszystkich zwiedzających, 28 września o w godzinach od 22 do 24, będzie można przedpremierowo zwiedzić budynek oraz wystawę inauguracyjną MHP. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny, obowiązują jednak wejściówki.

Od piątku 29 września zwiedzający będą mogli zwiedzić gmach MHP. Po otwarciu dostępna dla zwiedzających będzie wystawa czasowa „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski”. „Pokażemy ponad pięćset niezwykłych obiektów z naszych zbiorów, liczących łącznie już ponad 60 tys. zabytków” – powiedział PAP dyrektor MHP Robert Kostro. „Dzięki tej wystawie zwiedzający będą mogli nie tylko poznać naszą kolekcję, ale też przyjrzeć się temu, jak muzealnicy budują swoje zbiory. Także w tym dziele bardzo wiele zawdzięczamy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i osobiście prof. Piotra Glińskiego” – dodał.

„Zaprezentujemy to, co w naszych zbiorach najbardziej wartościowe: m.in. siedem obrazów historycznych, namalowanych przez artystów należących do Bractwa Świętego Łukasza, i cztery tkaniny przedstawiające króla Jana III Sobieskiego wykonane według projektu Mieczysława Szymańskiego, przygotowane na wystawę światową w Nowym Jorku w 1939 r. W ubiegłym roku udało się je odzyskać dla Polski dzięki staraniom MKiDN. Zwiedzający zobaczą również tzw. polską Enigmę, czyli maszynę przeznaczoną do łamania niemieckich szyfrów. To nie tylko piękny przedmiot, ale też symbol wkładu Polaków w zwycięstwo nad hitlerowskimi Niemcami” – zwrócił uwagę Kostro.

>>> Do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie trafiło 11 odzyskanych obiektów

„Czymś wyjątkowym na wystawie będą kamienne elementy z królewskiego pałacu Villa Regia zbudowanego w Warszawie w czasach Władysława IV Wazy. W czasie potopu jego części były skrupulatnie rabowane i łodziami wywożone do Szwecji. Na szczęście jedna z tych łodzi została zatopiona krótko po wyruszeniu w stronę Gdańska. Kilkanaście lat temu archeolodzy wydobyli fragmenty Villa Regia z nurtu Wisły – okazały się fascynującym odkryciem. W przyszłości na naszej wystawie stałej będziemy pokazywać zrekonstruowaną fasadę tego pałacu” – poinformował dyrektor MHP.

Ponadto na wystawie zwiedzający będą mogli zobaczyć wiele eksponatów z czasów staropolskich: m.in. kolekcję ponad dwudziestu pasów kontuszowych, obiekty związane z rozwojem nauki w dawnej Rzeczypospolitej, XVI-wieczną tapiserię (tj. tkaninę dekoracyjną) ze sceną z historii biblijnego króla Dawida oraz unikatowy kobierzec polski z początku XVIII w. Nie zabraknie też obiektów bardziej współczesnych, przekazanych do Muzeum jako dary. To m.in. mundur gen. Stanisława Maczka oraz mundur service dress Samodzielnej Brygady Spadochronowej, należący do legendarnego żołnierza AK Ryszarda Białousa, a także płaskorzeźba wykonana przez niego już w trakcie powojennego pobytu na emigracji w Argentynie.

Na wystawie znalazły się również obiekty pozyskane dzięki pracom archeologicznym, m.in. kule armatnie i koła od lawet podniesione z dna Wisły w Warszawie, przedmioty z gdańskiej Wyspy Spichrzów, a także obiekty wydobyte z krypt archikatedry w Lublinie czy z miejsca masowego mordu polskich oficerów w Charkowie. Obok nich znajdą się cenne dary: m.in. właz do „łodzi podwodnej”, czyli tajnej żoliborskiej radiostacji Armii Krajowej z ul. Fortecznej 4, testament i taśma z nagraniem ostatniego przesłania Ryszarda Siwca oraz przykłady prasy drugiego obiegu z epoki PRL.

Eksponaty tworzą mozaikę polskich losów – tytułowych „wielkich i małych historii”. Ukazują to pamiątki po pobycie Armii Andersa w Palestynie, wagonik służący do odgruzowywania zniszczonej po II wojnie Warszawy czy skrzydła bramy ze Stoczni Gdańskiej, a także maszyna do pisania Olympia, używana w paryskim Instytucie Literackim, oraz mapa tranzytu i wyprowadzenia jednostek armii sowieckiej z terytorium RP w latach 1992–1993.

Unikatową częścią kolekcji MHP są kopie konserwatorskie szczególnie cennych dokumentów: aktów Unii lubelskiej i konfederacji warszawskiej. Również je będzie można zobaczyć na wystawie towarzyszącej otwarciu muzeum. Obok nich znajdą swoje miejsce eksponaty, które MHP pozyskało przez zakupy antykwaryczne. W ten sposób do zbiorów Muzeum trafiły m.in. pastelowe portrety autorstwa Witkacego, złocony kufel gdański z XVII w., popiersie Józefa Piłsudskiego autorstwa Edwarda Wittiga oraz liczne obiekty dawnego rzemiosła artystycznego, w tym cenne judaika. Nie brak też obiektów powiązanych z wybitnymi postaciami XX-wiecznych dziejów Polski, m.in. z premierem Ignacym Paderewskim, prezydentem RP na uchodźstwie Władysławem Raczkiewiczem czy dyplomatą Aleksandrem Ładosiem.

Jak zastrzegł dyrektor MHP, „oprócz artefaktów dotyczących dawnej historii będzie prezentowana na wystawie historia całkiem nowa, chociażby wydarzenia związane z agresją rosyjską na Ukrainę, a także z pomocą, jaką Polacy nieśli uchodźcom ukraińskim”. „Myślę, że ta wystawa da możliwość spojrzenia na to, czym będzie Muzeum Historii Polski za kilka lat, wtedy, gdy otworzymy wystawę stałą” – dodał.

Oprócz zwiedzania wystawy czasowej oraz samego gmachu muzeum, podczas Festiwalu Otwarcia, który odbędzie się w weekend 30 września – 1 października nie zabraknie innych atrakcji. MHP zaprasza na warsztaty edukacyjne, przedstawienia teatralne, grę terenową, a także wydarzenia przygotowane z myślą o rodzinach z dziećmi.

W sobotę w sali kinowo-teatralnej odbędzie się ponadto debata, którą poprowadzi dziennikarz, autor programów telewizyjnych, scenarzysta i reżyser Mariusz Cieślik. W części „Jak mówić o historii, żeby nas słuchano. Historia na scenie, w literaturze i kinie” wezmą udział pisarz i tłumacz Antoni Libera, aktor i satyryk Robert Górski oraz reżyser i scenarzysta Jarosław Sokół. Zaś w części pt. „Muzealny znaczy nowoczesny. Jak muzea ożywiają historię” gośćmi będą: prof. Dorota Folga-Januszewska — muzealnik i naukowiec, zastępczyni dyrektora Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i autorka książki „Emocjoneum. Muzeum jako instytucja emocji”, prof. Richard Butterwick-Pawlikowski — wykładowca uczelni polskich i brytyjskich, autor książek o czasach I RP, a także Tomasz Łęcki — dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu, i Robert Kostro. Wydarzeniu będzie towarzyszyć oprawa muzyczna w wykonaniu Eweliny Flinty i Voice Band.

Natomiast w niedzielę odbędzie się koncert „Sanah w towarzystwie kwartetu smyczkowego śpiewa Poezyje”. Podczas koncertu artystka wykona interpretacje ulubionych wierszy takich poetów jak Wisława Szymborska, Adam Asnyk, Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki.

Gmach MHP składa się z sześciu poziomów – dwóch podziemnych oraz czterech naziemnych – a jego powierzchnia wynosi 44 tys. m2. Główne wejście zostało usytuowane od strony placu Gwardii, nieopodal nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. Wygląd tej przestrzeni nie jest jednak przypadkowy, ponieważ układ budynków oraz placu został tak zaplanowany przez architektów, aby odzwierciedlał układ koszar Gwardii Koronnej z końca XVIII w.

>>> Dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów: Markowa to dziedzictwo chrześcijańskiej cywilizacji

Do MHP zwiedzający wchodzą przez hol główny, z którego można będzie udać się do sali wystaw czasowych położonej po prawej stronie. Opowieść muzealna nie zaczyna się jednak w holu głównym: będzie on pełnić funkcję przestrzeni funkcjonalnej, w której znajdą się kasy, recepcja, szatnia, wózkownia i muzealny sklep. W przyszłości sercem MHP będzie wystawa stała, do której z holu prowadzi reprezentacyjna klatka schodowa.

Wystawa stała będzie udostępniona zwiedzającym w 2026 r. Opowie o ponadtysiącletniej historii polskiego narodu oraz państwa. Narracja rozpoczyna się w drugiej połowie X, a kończy na pierwszych dekadach XXI w. Wystawa ma układ chronologiczno-tematyczny, a historia Polski zostanie w niej opowiedziana w sześciu galeriach. W pierwszej zwiedzający poznają dzieje Piastów i Jagiellonów. Później nastąpi opowieść o dawnej RP, która zakończy się na rozbiorach. Trzecia galeria będzie dotyczyć historii Polski pod zaborami, do 1914 r. Czwarta zostanie poświęcona I wojnie światowej oraz II RP. Najmniejsza pod względem metrażu – choć najbardziej gęsta od wydarzeń – będzie galeria poświęcona II wojnie. Z kolei szósta galeria przedstawi losów Polaków w epoce komunizmu. Będzie też siódma przestrzeń, stanowiąca rolę swoistego aneksu do historii. Ta część, nazwana „Historią niedokończoną”, opowie o Polsce po 1990 r.

Wystawę stałą będą tworzyć ponad trzy tysiące eksponatów, w tym kilka eksponatów wielkogabarytowych: pień tzw. dębu czarnego, lokomobila, transporter opancerzony SKOT, a także fragmenty pomnika Dzierżyńskiego, którego demontaż w 1989 r. był jednym z symboli upadku komunizmu w naszym kraju. Przestrzeń wystawy stałej będzie liczyć 7,3 tys. m2.

Gmach MHP jest wielofunkcyjny. Oprócz przestrzeni wystawienniczych, konserwatorskich oraz magazynów w nowym gmachu MHP znajdą się sale dydaktyczne i warsztatowe, a także czytelnia i biblioteka oraz biura muzeum. W budynku znajdzie się również audytorium, mogące pomieścić blisko 580 widzów – tam będą się odbywały m.in. występy Sinfonii Iuventus, dla której sala muzealna będzie główną salą koncertową. Oprócz audytorium obiekt jest wyposażony w salę kinowo-teatralną mogącą pomieścić blisko 140 osób. Łącznie z kilkoma mniejszymi pomieszczeniami tworzą one atrakcyjne centrum konferencyjne.