Warszawa: zmarła sanitariuszka z Powstania Warszawskiego Krystyna Kunowska-Prędecka ps. Krysia

W wieku 97 lat zmarła Krystyna Kunowska-Prędecka ps. Krysia, sanitariuszka batalionu szturmowego „Odwet” – poinformowała w mediach społecznościowych Fundacja Nie zapomnij o nas.

„Pierwsze chwile powstańcze, to były niezapomniane, najpiękniejsze chwile mojego życia. Pierwsze sztandary biało-czerwone, flagi, piosenki powstańcze. Nie chcę się rozpłakać, ale to były cudowne chwile, naprawdę cudowne. Nie sposób opisać, kto tego nie przeżył, nie jest w stanie wiedzieć, zrozumieć, jak to było możliwe. Serce przepełniała taka radość szalona, taki entuzjazm, że wszystko będzie dobrze, że Niemców się wypędzi z Warszawy, że zwyciężymy. Coś cudownego” – przypomniano słowa Krystyny Kunowskiej-Prędeckiej we wpisie.

„To był wielki zaszczyt, że mogliśmy wspierać Panią Krysię w ramach projektów Fundacji” – podkreślono. „Spoczywaj w pokoju, Bohaterko! Kondolencje dla rodziny i bliskich” – napisano na Fb Fundacji.

>>> Brytyjski historyk: Zachód zaczyna postrzegać powstanie warszawskie jako ważny moment wojny

Krystyna Kunowska urodziła się 5 kwietnia 1926 r. w Warszawie. Była córką urzędnika „w telefonach warszawskich” Józefa Kunowskiego (1882-1944), po Powstaniu Warszawskim wywiezionego do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zginął. Matka Krystyny, Zofia z Bielińskich została wysiedlona z domu przez Niemców i wywieziona do Rzeszy.

Była uczennicą Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Wandy Szachtmajerowej na warszawskiej Ochocie. „Przed wojną szkoła mieściła się przy ul. Białobrzeskiej 44. W czasie okupacji działała nadal (z wejściem od ul. Radomskiej 29) oficjalnie jako szkoła z żeńskimi kursami krawiecko-bieliźniarskimi, ale w rzeczywistości prowadzono w niej tajne nauczanie, realizując normalny program gimnazjum i liceum z końcowym egzaminem maturalnym” – przypomniano na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego (MPW).

Maturę zdała w czerwcu 1944 r. na tajnych kompletach.

„W konspiracji od wiosny 1944 r. – wprowadzona do Odwetu (V-VII 1944 r.) przez Janusza Sołtykiewicza, przyjęła pseudonim +Gita+. Przydział w lipcu 1944 r.: V Obwód (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej – 4. Rejon – II batalion szturmowy +Odwet+ (+Odwet II+)” – czytamy w powstańczym biogramie Kunowskiej na stronie MPW.

Pseudonim Krysia

W trakcie Powstania Warszawskiego używała pseudonimu Krysia. Była sanitariuszką i kolporterką.

„Na godzinę +W+ miała się stawić do swojego macierzystego oddziału na ul. Piusa XI 60, ale z racji silnego ostrzału niemieckiego dotarła jedynie do ul. Nowogrodzkiej róg Marszałkowskiej. Na miejsce zbiórki dotarła dopiero następnego dnia, lecz nikogo już nie zastała. Na noc zatrzymała się u koleżanki, siostry Janusza Sołtykiewicza, następnie włączyła się do budowania barykady na rogu Nowogrodzkiej i Marszałkowskiej. Gdy usłyszała, że organizowany jest szpital powstańczy, na rogu Kruczej i Żurawiej w lokalu poniemieckim +Narcyz+ zgłosiła się ochotniczo wraz z przyjaciółką +Bebą+ Nawrocką (Beatrycze Hanna Nawrocka)” – czytamy na stronie MPW.

Jak wyjaśniono, „pracowały tam ok. dwóch tygodni przynosząc rannych, głównie z barykady w Alejach Jerozolimskich 25”. „Później dziewczęta spotkały nauczycielkę historii z gimnazjum Krystyny panią Irenę Pawłowską (Irena Pietrzak-Pawłowska), która widząc, że drobna Krystyna nie radzi sobie dobrze z dźwiganiem rosłych, dobrze zbudowanych powstańców zaproponowała im przeniesienie do Komendy Głównej. Ok. 15-20 sierpnia przeszły do Komendy Głównej AK. Ich zadaniem w KG był kolportaż i roznoszenie poczty (pismo +Barykada+)” – napisano w jej biogramie.

Wyjaśniono, że zbiórki odbywały się na ulicy Skorupki. „Rozkazy zlecały kpt. Irena Pietrzak-Pawłowska i kpt. +Maria+. Kolportaż meldunków i prasy obejmował trasę ulic Kruczej – Mokotowskiej – Placu Trzech Krzyży – Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych – początku Al. Ujazdowskich – Książęcej – Wiejskiej – Szopena” – napisano.

>>> Żołnierki, sanitariuszki, łączniczki… Powstanie pomnik Kobietom Powstania Warszawskiego

Przypomniano, że „z Powstania Krystyna wyszła ostatniego dnia, 5 października 1944 r.”. „Była w grupie żołnierzy żegnanych osobiście przez będącego w asyście Niemców generała +Bora+ Komorowskiego na ulicy Koszykowej” – wyjaśniono. Wzięta do niewoli niemieckiej jako jeniec Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice k. Opola). „W czasie wymarszu z Warszawy zachorowała na szkarlatynę, trafia więc jako jeniec nr 107185 do Stalagu IV-B/H Zeithein początkowo do szpitala dla jeńców wojennych, następnie przeniesiona została do głównego obozu Mulberg/Zeithein – aż do wyzwolenia przez wojska radzieckie” – czytamy w powstańczym biogramie.

„Z niewoli powróciła do Warszawy 15 maja 1945 r. Początkowo zamieszkała u ciotki w Al. Jerozolimskich, gdyż w tym czasie jej matka nadal przebywała w Niemczech. W 1946 r. wraz z matką i bratem zamieszkali na Okęciu; Krystyna rozpoczęła studia, a młodszy o cztery lata brat – naukę w gimnazjum. Po wojnie nadal utrzymywała kontakt z koleżanką z powstania +Bebą+ Nawrocką” – napisano na stronie MPW.

Zmarła 15 lipca 2023 r. Miała 97 lat.

Zobacz także