Zgromadzenie Synodalne w 2028 roku. O co chodzi i co nas czeka? [KOMENTARZ]

Papież Franciszek zatwierdził rozpoczęcie nowego, trzyletniego procesu, który ma promować synodalność w Kościele katolickim na całym świecie. Jego kulminacją będzie ogólnoświatowe zgromadzenie kościelne w Watykanie – zaplanowane na 2028 rok – pisze dla misyjne.pl Michał Kłosowski.

>>> Papież zatwierdził 3-letni plan realizacji Synodu o Synodalności

Decyzję ogłoszono w liście kard. Mario Grecha, sekretarza generalnego Sekretariatu Synodu, wysłanym 15 marca do biskupów z całego świata. Jak poinformował maltański kardynał, będący jednocześnie dla wielu potencjalnym papabile (kandydatem na papieża), Franciszek zatwierdził nowy etap procesu synodalnego 11 marca, przebywając jeszcze w rzymskiej Poliklinice Gemelli, gdzie leczy się po zapaleniu płuc.

Synodalna droga Kościoła

Proces synodalny rozpoczął się w październiku 2021 r od uroczystej mszy św. w Bazylice św. Piotra, podczas której Franciszek zaprosił cały Kościół do „wspólnej drogi rozeznawania duchowego”. Od tamtego czasu synod przebiegał w trzech etapach. Pierwszy obejmował konsultacje Ludu Bożego na poziomie diecezjalnym, krajowym i kontynentalnym. Następnie były zgromadzenia synodalne w Rzymie w 2023 i 2024 roku, podczas których dopuszczono do udziału nie tylko biskupów, ale też świeckich, kobiety i osoby konsekrowane. W końcu zaś papież uznał dokument końcowy synodu i zaprosił dalej wiernych do wdrażania synodalnej drogi Kościoła w życie parafii i wspólnot.

Dokument końcowy Synodu o Synodalności opisuje zaś synodalność jako „drogę duchowej odnowy i reformy strukturalnej”, która ma uczynić Kościół bardziej misyjnym i uczestniczącym. Jednak – jak przyznaje sam Watykan – dokument nie oferuje prostych wytycznych do wdrożenia, dlatego potrzebne są dalsze działania i towarzyszenie lokalnym Kościołom. Stąd niedawna informacja i list kard. Mario Grecha, zapowiadające Zgromadzenie Synodalne w 2028 roku.

Co wydarzy się przez najbliższe trzy lata?

>>> Piotr Sikora: czym w istocie jest „synodalność”, którą wprowadza Franciszek? [ROZMOWA]

W swoim liście kardynał Mario Grech wyjaśnił, że już w maju 2025 r. zostanie opublikowany specjalny dokument pomocniczy dla diecezji, który wskaże możliwe drogi wdrażania synodalnych wskazań. Od czerwca do grudnia 2025 r. zaś Kościoły lokalne i ich regionalne struktury mają pracować nad „ścieżkami realizacji” tychże wytycznych, zawartych w dokumencie, który ma być opublikowany. W pierwszej połowie 2027 r. zaś w diecezjach na całym świecie odbędą się zgromadzenia ewaluacyjne, a w pierwszej połowie 2028 r. podobne spotkania na poziomie kontynentalnym. W czerwcu 2028 r. Watykan opublikuje dokument roboczy, który posłuży do przygotowania Zgromadzenia Synodalnego w październiku tego samego roku.

Jak podkreślił maltański kardynał, ten proces nie ma być mechanicznym „stosowaniem wytycznych z góry”, lecz autentycznym przyjęciem i przetworzeniem synodalnych inspiracji w konkretnym kontekście kulturowym i duszpasterskim. Chodzi więc o to, aby proces trwał, a kolejne spotkanie w Rzymie ma być wydarzeniem, które zgromadzi wiernych w Wiecznym Mieście.

Czym będzie zgromadzenie kościelne w 2028 roku?

>>> Synodalność i synod. W poszukiwaniu biblijnych podstaw

Choć szczegóły zgromadzenia nie są jeszcze znane, jedno jest pewne – nie będzie to kolejne zgromadzenie Synodu Biskupów. Będzie to tzw. zgromadzenie kościelne, czyli spotkanie reprezentujące całe oblicze Kościoła: biskupów, kapłanów, osoby konsekrowane i świeckich.

Watykan zaznacza, że choć granica między synodem a zgromadzeniem zaciera się (szczególnie po ostatnich synodach), to wydarzenie z 2028 r. nie będzie miało formalnego charakteru synodu biskupiego, ustanowionego przez Pawła VI w 1965 r. Nie będzie więc kontynuacją „zwyczajnych zgromadzeń ogólnych Synodu Biskupów”.

>>> Metoda synodalna – metoda na dobre życie w Kościele

Czy to oznacza, że wydarzenie będzie mniej ważne? To zasadne pytanie, bowiem zwłaszcza w części Kościołów lokalnych wszystko, co nie jest ściśle hierarchiczne ma znacznie mniejszą wagę. Jednak zdaniem kard. Mario Grecha będzie to pierwsze w historii zgromadzenie kościelne o charakterze ogólnokościelnym. Jego celem będzie „umocnienie przebytej drogi” i zaproponowanie Ojcu Świętemu nowych perspektyw duszpasterskich, jak czytamy w liście maltańskiego kardynała.

Synodalne kontrowersje. Co dalej?

Nie jest tajemnicą, że papież Franciszek jeszcze podczas Synodu o Synodalności powołał dziesięć grup, które miały zająć się najtrudniejszymi tematami, takimi jak rola kobiet w Kościele czy możliwość diakonatu dla kobiet. Wielu najgorętszych zwolenników Synodu, już po zakończeniu obrad, twierdziło, że nie są zadowoleni z obrotu spraw — dokument finalny Synodu nie przyniósł w końcu najbardziej liberalnych rozwiązań. Z drugiej strony kościelni konserwatyści również nie byli w pełni zadowoleni. Najbardziej kontrowersyjne tematy, które pojawiły się wokół obrad Synodu nie zostały do końca wyjaśnione czy zamknięte. Czy planowane Zgromadzenie Synodalne zajmie się także nimi?

Jak przyznał kard. Mario Grech, powołane przez papieża grupy wciąż działają, a każda z nich ma przedstawić przynajmniej cząstkowe sprawozdanie z prowadzonych prac. Nadal działa także komisja kanoniczna, która wspiera te grupy, oraz osobna grupa zajmująca się problemem poligamii w Kościołach afrykańskich. Watykański Sekretariat Synodu również działa pełną parą. Wszystkie te działania – jak zapewnia Watykan – będą wpisane w nową trzyletnią strukturę towarzyszenia i oceny, której zwieńczeniem będzie październikowe zgromadzenie w 2028 r.

Czy więc Zgromadzenie Synodalne 2028 roku to nowy etap synodalnej drogi? Wiele wskazuje, że choć pod inną nazwą – to tak. I choć nadal synodalność rodzi wiele pytań, jedno pozostaje niezmienne: to papież – jako następca Piotra – jest „zasadą jedności i gwarantem procesu synodalnego”. Właśnie do niego należeć będzie ostateczne rozeznanie, jakie owoce przyniesie ten kolejny etap „wspólnego podążania”, na które w końcu otwiera się coraz więcej środowisk w globalnym Kościele, dostrzegając, że rozpoczęty proces jest ożywczy i wnosi wiele nowej energii.

Zobacz także