100 lat temu urodził się Władysław Bartoszewski

100 lat remu 19 lutego 1922 r. urodził się Władysław Bartoszewski, wybitny polski historyk, działacz katolicki, wychowawca i polityk. Więzień obozu w Auschwitz-Birkenau, powstaniec warszawski, więzień polityczny w PRL, jeden z najbardziej zasłużonych przedstawicieli ruchu „Znak”. Wieloletni członek zarządu Fundacji na rzecz Wymiany Informacji Katolickiej, należącej do Konferencji Episkopatu Polski.

Władysław Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 r. w Warszawie. Był wybitnym historykiem okresu II wojny światowej, pisarzem i publicystą, wieloletnim wykładowcą uniwersytetów polskich (w tym KUL) i niemieckich, badaczem dziejów Armii Krajowej, prasy konspiracyjnej, eksterminacji Polaków i Żydów. Był jednym z pierwszych Polaków, któremu jerozolimski instytut Yad Vashem przyznał tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

>>> Sekretarka Prymasa Tysiąclecia: jego biurko nas niekiedy przerażało

Więzień

Był oficerem AK, więźniem Auschwitz, z którego został zwolniony prawdopodobnie dzięki działaniom Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i staraniom rodziny. Jako żołnierz Armii Krajowej brał udział w Powstaniu Warszawskim, podczas którego został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych. Był współtwórcą Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Władze PRL uwięziły go pod zarzutem szpiegostwa łącznie sześć i pół roku (1946-48 i 1949-54). Został zrehabilitowany w 1955 roku. W 1970 roku w związku z aktywną działalnością opozycyjną i licznymi kontaktami w krajach zachodnich, został objęty zakazem druku w Polsce (do jesieni 1974) oraz poddany innym represjom, jak: rewizje, odmowy wydania paszportu, rozpowszechnianie fałszywych informacji.

Wykładowca i ambasador

Władysław Bartoszewski był współpracownikiem Radia Wolna Europa. W 1980 r. współtworzył Komitet Obrony Prześladowanych za Przekonania przy NSZZ „Solidarność”. W latach 80. był między innymi współzałożycielem Towarzystwa Kursów Naukowych i wykładowcą „Uniwersytetu Latającego”. Wykładał także na KUL i na uniwersytetach niemieckich. W czasie stanu wojennego został internowany. Otrzymał tytuł profesora uniwersytetu bawarskiego, był też doktorem honoris causa wielu uniwersytetów, między innymi w Warszawie, Wrocławiu, Marburgu, Uniwersytetu Żydowskiego w Baltimore, a także honorowym obywatelem kilku polskich miast.

W latach 1990-1995 pełnił funkcję ambasadora w Wiedniu. Ministrem spraw zagranicznych był w rządach: Józefa Oleksego w 1995 roku oraz Jerzego Buzka – od 2000 do 2001 roku. W latach 1997-2001 zasiadał w senacie, gdzie pracował między innymi w komisji praw człowieka i praworządności. W latach 2001-2010 był prezesem polskiego PEN-Clubu. Potem pełnił funkcję honorowego prezesa. W 1995 r. otrzymał Order Orła Białego, a w 2001 r. Wielki Krzyż Orderu Zasługi RFN za pracę na rzecz pojednania między Niemcami, Polakami i Żydami. W obecnym rządzie RP prof. Bartoszewski pełnił funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pełnomocnika ds. relacji międzynarodowych. Pracował do ostatniej chwili życia, jeszcze dziś był w swej pracy w Kancelarii Premiera.

Z okazji 80. urodzin prof. Bartoszewskiego Jan Paweł II skierował doń słowa: „Starał się Pan budować świat lepszy, oparty na prawdzie, sprawiedliwości, miłości i wolności. Gratuluję bogatych owoców życia, zrodzonych również na gruncie cierpienia”. Z kolei Benedykt XVI w 2010 r. przekazywał Profesorowi wyrazy głębokiego szacunku i uznania dla działalności, „która dla Polaków jest przykładem autentycznego patriotyzmu, prawdziwej odwagi i żywej postawy chrześcijańskiej”.

Prof. Bartoszewski zmarł 24 kwietnia 2015 r.

Płodny autor

Prof. Bartoszewski był laureatem wielu wyróżnień krajowych i zagranicznych. W 1966 roku został odznaczony medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów świata” przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Honorowy obywatel państwa Izrael. W 1995 roku otrzymał Order Orła Białego. W 2011 roku prezydent Bronisław Komorowski powołał go w skład kapituły tego odznaczenia – profesor Bartoszewski objął funkcję Kanclerza Orderu Orła Białego. Został też uhonorowany między innymi Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Wielkim Krzyżem Zasługi Orderu Republiki Federalnej Niemiec oraz Austriackim Krzyżem Honorowym w Nauce i Sztuce I klasy.

Był autorem ponad 40 książek i blisko 1,5 tys. artykułów, głównie o powstaniu warszawskim, stosunkach polsko-żydowskich i polsko-niemieckich. W 1962 r. ukazały się: „Konspiracyjne Varsaviana poetyckie 1939-44″ wydane w Warszawie. W Krakowie w 1967 r. – „Ten jest z Ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945″, w 1974 r. – „1859 dni Warszawy”, „Warszawski pierścień śmierci”, w 2005 r. „Warto być przyzwoitym”, w 2008 r. „Mimo wszystko. Wywiad rzeka z Michałem Komarem, w 2010 r. „Moja Jerozolima, mój Izrael”.

Zobacz także