Bonifacy, Serwacy i Pankracy. Kim byli „zimni ogrodnicy” i „zimna Zośka”?

Od 12 do 14 maja przypadają wiosenne dni, kiedy pogoda potrafi naprawdę zaskoczyć. To tzw. zimni ogrodnicy, – Pankracy, Serwacy i Bonifacy. A dziś, 15 maja, przypada dzień „zimnej Zośki” oraz Izydora Oracza.

W te dni potrafiły pojawić się jeszcze przymrozki, które mogły zaszkodzić dopiero co kiełkującym roślinom i kwitnącym drzewom. Dawniej w te zimne, majowe noce rozpalano w sadach ogniska, aby podnieść temperaturę i ochronić kwitnące drzewa przed mrozami. Stawiano także balie z wodą w nadziei, że to na nich skoncentruje się mróz.

Analiza danych z lat 1881–1980, przeprowadzona przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego, pokazała, że w 95 spośród tych lat zaobserwowano istotne ochłodzenia w okresie 1–25 maja, przy czym aż w dziewięciu latach spadek temperatury z dnia na dzień przekraczał dziesięć stopni Celsjusza.

Kim jednak byli ci, którym przypadło miano „zimnych ogrodników”?

>>> Święta Rita – patronka spraw beznadziejnych

Bonifacy, Serwacy i Pankracy

Bonifacy urodził się w Rzymie w III wieku. Był poganinem, ale widok chrześcijan wydawanych na męki i śmierć za wiarę tak nim wstrząsnął, że nawrócił się na wiarę chrześcijańską. W 305 roku on także poniósł śmierć męczeńską. Był torturowany, a potem ścięty mieczem. Jest patronem klasztoru św. Bonifacego i Aleksego na Awentynie w Rzymie, a także kawalerów i ludzi nawróconych. Od XVII wieku szczątki św. Bonifacego spoczywają w kościele obserwantów poświęconym św. Bonifacemu i św. Antoniemu w Warszawie na Czerniakowie.

Z kolei Serwacy (III wiek) był pierwszym biskupem Belgii i szczególnym czcicielem Najświętszej Maryi Panny. Jako biskup należał do przeciwników arianizmu, czyli zwolenników Ariusza, który między innymi odrzucał naukę o Trójcy Świętej. Stąd wyróżniał się jako obrońca ortodoksyjnej wiary w Trójcę Świętą. Jest patronem hutników, stolarzy oraz uprawiających winorośl. Wzywano go również jako patrona od urodzajów i o obronę przez skutkami przymrozków.

Pankracy urodził się około 290 roku we Frygii w Azji Mniejszej. Wcześnie stracił rodziców, więc chłopca na wychowanie wziął jego wuj. Krewny wychował przybranego syna na chrześcijanina. Ale dopiero kiedy Pankracy miał 13 lat, wuj zabrał go do Rzymu, gdzie obaj przyjęli chrzest. Tam przejął się losem prześladowanych chrześcijan i próbował im pomagać. Został jednak zdradzony i skazany na śmierć. Z racji tego, że był jeszcze nastolatkiem to ścięto go mieczem. Pewna chrześcijanka, z narażeniem życia, zaniosła jego ciało do katakumb, gdzie został pochowany. Uważany jest za patrona przystępujących do pierwszej Komunii świętej. Jest także opiekunem młodych roślin i kwiatów.

Zimna Zośka

„Za świętą Zofią pola w kłos wybiją” – mówi polskie przysłowie. Dawniej w tym dniu przez zielone pola odbywały się procesje, które miały prosić Boga o błogosławieństwo dla zasiewów.

Święta Zofia mieszkała w Rzymie w II wieku. Była wdową i miała trzy córki: Pistis, Elpis i Agape, czyli Wiarę, Nadzieję i Miłość. Namiestnik Antioch wezwał Zofię, by złożyła ofiarę na ołtarzu bogini Diany. Kiedy odmówiła, jej nieletnie dzieci poddano na oczach matki torturom. Nie załamało to jej. Zachęcała też swoje dzieci do wytrwania. Namiestnik zostawił Zofię przy życiu, jednak zmarła niebawem z powodu żalu za córkami na ich grobie.

Jej orędownictwo jest wzywane w kontekście ochrony roślin w przypadkach późnych mrozów.

Izydor Oracz

Jedno z polskich przysłów dotyczy także św. Izydora: „Na świętego Izydora często bywa chłodna pora”.

Izydor urodził się w Madrycie około 1080 roku. Pochodził z ubogiej, religijnej rodziny. Z powodu biedy pracował u zamożnego sąsiada jako parobek.

O jego pracy krążyła legenda, że kiedy oskarżono Izydora, że za mało pracuje, a za wiele się modli, gospodarz postanowił to sprawdzić, ponieważ to, co miał do zrobienia zawsze było wykonane na czas. Postanowił jednak podpatrzeć Izydora przy pracy. Zobaczył go zatopionego w modlitwie, a pole orał za niego anioł.

Izydor ożenił się z Marią, która później została błogosławioną (bł. Maria Toribia). Zamieszkali w Madrycie. Tam znany był ze swojej pobożności i z tego, że chociaż sam był ubogi, to chętnie dzielił się z uboższymi od siebie. Jest patronem rolników.

Zobacz także