Czego nie wolno robić żydom?

O tym, że Tora zakazuje plotkować i pobierać odsetek, pisze Szymon Zadumiński, podrabin Gminy Żydowskiej w Poznaniu.

W judaizmie mamy przykazanie, aby odwiedzać chorych. Chodzi nie tylko o poprawienie komfortu, ale także o modlitwę w intencji jego wyzdrowienia. Osoba przychodząca w odwiedziny powinna zwracać się do chorego ostrożnie i z rozwagą, tak by oddalić od niego jego troski i podnieść go na duchu.

Jeśli wizyty nie sprawiają kłopotu i nie przeszkadzają pacjentowi, należy odwiedzać go częściej. Jeśli wizyty są uciążliwe dla chorego i podczas nich czuje się niekomfortowo, wówczas odwiedzający nie powinien wchodzić do pomieszczenia, w którym przebywa pacjent. W takiej sytuacji należy jedynie zapytać o stan i potrzeby chorego oraz modlić się o jego zdrowie. W trakcie modlitwy o zdrowie dla chorego, o wyjście z choroby należy wypowiedzieć jego imię oraz imię jego matki.

Plotkowanie i oczernianie 

Tora nakazuje nam: „Nie będziesz chodził jako plotkarz pomiędzy swoim ludem” (Wajikra 19:16). W wersecie tym zabrania się nam rozpowiadania plotek. Nie należy mówić: „Pan X powiedział to i to o tobie” lub też „Pan Y zrobił to i to tobie”. Prawo to stosuje się nawet wówczas, gdy rzeczy, o jakich się mówi, są prawdziwe i nie świadczą negatywnie o osobie, o której mowa. Zabrania się mówienia czegokolwiek, co może skutkować nienawiścią i waśnią.

Jeszcze gorszym grzechem od plotkowania jest laszon hara („zły język” – oczernianie kogoś). Werset cytowany powyżej obejmuje również zakaz oczerniania. W świetle halachy oczernianie to mówienie o innych ludziach rzeczy, które ich zniesławiają. Oczernianie obejmuje wypowiadanie jakichkolwiek słów, plotek itp., które mogą spowodować stratę, strach, smutek lub wstyd u osoby, której dotyczą. W świetle halachy oczernianiem mogą być również słowa, które są jak najbardziej prawdziwe. Osoba, w której słowach, oczerniających innego człowieka, są również kłamstwa i wyolbrzymienia, jest nazywana moci szem ra („ten, który nadaje innemu złe imię”). Grzech moci szem ra jest znacznie gorszy od grzechu oczerniania.

Należy unikać wypowiadania słów, które mogą skutkować powiedzeniem rzeczy oczerniających. Przykładowo nie należy wychwalać jakiego człowieka w obecności jego wrogów. Zabrania się słuchania plotek i oszczerstw. Jeśli usłyszy się plotkę lub oszczerstwo, nie należy dawać im wiary. W książkach takich jak „Chofec chaim” czy „Szemirat halaszon” można znaleźć szczegółowe omówienie tych śmiertelnych grzechów. Powstrzymywanie się od zakazanych rodzajów mowy i wypowiadanie się pozytywnie o swoich bliźnich bez baczenia na ich błędy i niedociągnięcia – oto drogi, które prowadzą do życia wypełnionego dobrymi czynami.

Pożyczanie pieniędzy 

„Gdy będziesz pożyczał pieniądze komuś z Mojego ludu, biednemu, który żyje pośród ciebie” (Szemot 22:24). Wielką micwą jest pożyczanie pieniędzy osobie będącej w potrzebie. Pożyczanie pieniędzy jest jednym z rodzajów gemilut chasadim. Rambam przeprowadził klasyfikację różnych rodzajów dobroczynności. Niesienie pomocy osobie, której sytuacja finansowa uległa pogorszeniu, przez udzielenie jej pożyczki, to jeden z najwspanialszych rodzajów dobroczynności. Udzielenie komuś pożyczki może uratować daną osobę przed bankructwem czy popadnięciem w skrajną nędzę. W wielu różnych miejscach nasi mędrcy podkreślają znaczenie pożyczania pieniędzy i chwalą tych, którzy w ten sposób postępują. Dla przykładu, w opinii naszych mędrców o osobie, która udziela pożyczki biednemu człowiekowi w godzinie, w której on tego potrzebuje, mówi się w wersecie: „Wtedy zawołasz, Bóg odpowie” (Jeszaja 58:9). Przy udzielaniu pożyczki niektórzy ludzie mają pierwszeństo przed innymi. Są to mianowicie: biedny człowiek przed zamożnym, członkowie rodziny przed ludźmi spoza niej czy też mieszkańcy tego samego miasta przed mieszkańcami innego miasta. 

Zakaz pobierania odsetek 

„Nie weźmiesz od niego procentu ani procentu narastającego i będziesz się bał twojego Boga, i pomożesz twojemu bliźniemu, żeby żył z tobą. Nie dasz mu swoich pieniędzy na procent i nie dasz mu swojego jedzenia na procent narastający” (Wajikra 25:36-37).  

Tora zabrania nam udzielania pożyczek innym Żydom na procent. Tora zabrania nam także brania pożyczki od Żydów, jeśli będziemy musieli spłacić ją z procentami. Zabronione jest również przyjmowanie jakichkolwiek rzeczy posiadających wartość lub innych form korzyści za udzielenie pożyczki.

Zobacz także