Dziś po zachodzie słońca rozpocznie się Pesach – jedno z najważniejszych świąt judaizmu

Pesach – jedno z najważniejszych świąt judaizmu rozpocznie się 22 kwietnia po zachodzie słońca. W czasie kolacji sederowej odmówimy błogosławieństwo za przetrzymywanych przez Hamas. Specjalną modlitwę o ich powrót zaproponował Naczelny Rabinat w Izraelu – powiedział PAP rabin Stas Wojciechowicz.

Święto Pesach jest jednym z najważniejszych i najstarszych świąt judaizmu, upamiętniającym wyjścia żydów z Egiptu, a więc wyzwolenia z jarzma niewoli. Obchody zaczynają się zawsze 15. dnia miesiąca nissan.

„W związku z tym, że mamy rok przestępny, liczący 13 miesięcy, tegoroczne obchody Pesach rozpoczną się dopiero 22 kwietnia po zachodzie słońca, a zakończą wieczorem 30 kwietnia 2024 (rok 5784 według kalendarza żydowskiego)” – powiedział PAP rabin Stas Wojciechowicz z synagogi EC Chaim Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Dodał, że „rok przestępny zdarza się siedem razy w ciągu 19 lat, a więc co 2-3 lata”.

Zaznaczył, że „wyjście z Egiptu jest także momentem, od którego mówimy, że rozpoczęła się historia narodu żydowskiego”. „Składał się wówczas z dwunastu plemion Izraela. Mimo, że istniały między nimi pewne różnice, to jednak łączyło je wspólne doświadczenie ocalenia przez Wiekuistego (Boga) oraz Dekalog, czyli prawo dane Mojżeszowi na górze Synaj. Poza tym, wkraczając do Ziemi Obiecanej, Żydzi rozpoczęli także budowanie swojego państwa” – zwrócił uwagę rabin.

Podkreślił, że obchody święta Pesach są „nie tylko czasem wspominania tego, co było, ale również okazją, aby uświadomić sobie działanie Pana w naszym życiu oraz pogłębić wiarę w Jego obietnicę dotyczącą przyjścia Mesjasza”.

Paschę na całym świecie poprzedza wielkie sprzątanie domu, związane z tradycją pozbycia się chamecu, czyli wszelkiej zakwaszonej mąki, która jest symbolem pychy i grzechu oraz niektórych alkoholi (np. piwa). „Niektórzy zmieniają także zastawę talerzy, choć nie jest to obowiązek” – powiedział rabin.

>>> Kard. Grzegorz Ryś: nie zrozumiemy chrześcijaństwa bez judaizmu, a antysemityzm jest grzechem [ROZMOWA]

Rabin zaznaczył, że czynności zewnętrzne wskazują na potrzebę duchowej odnowy człowieka, czyli „pozbycia się tego, co nagromadziło się w sercu przez ostatnie miesiące, a co można nazywać +zakwasem duchowym+”.

Wyjaśnił, że zgodnie z przepisami Tory, święto Pesach obchodzone jest w Izraelu przez siedem kolejnych dni. Pierwszego i ostatniego dnia jest zakaz wykonywania pracy, natomiast w pozostałe wyznawcy judaizmu mogą ją podejmować. Dodał, że przez ten czas Żydzi nie spożywają produktów z zakwasem. Natomiast w diasporze istnieje zwyczaj świętowania przez osiem dni, co związane jest powstaniem tzw. drugiego dnia świąt.

Pierwszego dnia Pesach Żydzi na całym świecie zasiadają do kolacji sederowej (po hebr. seder oznacza porządek lub kolejność) – najbardziej uroczystego z judaistycznych obrzędów. Przepisy dotyczące jej przebiegu znajdują się w ostatnim rozdziale Traktatu Pesachim w Misznie.

W czasie uczty czytana jest Hagada paschalna czyli zbiór modlitw, historii, wspominania plag egipskich oraz pytań, które są odczytywane w określonej kolejności.

W kolacji sederowej uczestniczy przeważnie cała rodzina. „Wyrazem otwartości na wszystkich, zwłaszcza potrzebujących, jest jedno z pierwszych zdań z hagady: +Kto jest głodny, niechaj wejdzie i spożywa z nami. Kto jest w nędzy, niechaj wejdzie i niech razem z nami święci święto Pesach+” – powiedział rabin Wojciechowicz.

Zauważył, że zgodnie ze zwyczajem podczas Hagady dzieci zadają cztery pytania, rozpoczynające się po hebrajsku od słów: „Ma nisztana ha-lajla ha-ze mi-kol ha-lejlot?”, czyli „Co odróżnia tę noc od innych nocy?”. Dlaczego tej nocy jemy tylko macę? Dlaczego tej nocy jemy gorzkie zioła? Dlaczego maczamy gorzkie zioła dwa razy? Dlaczego jemy polegując (znak wolnego człowieka)?”.

Wyjaśnił, że wspominając plagi, które spadły kiedyś na Egipt, zwraca się dziś także uwagę, na to „co niszczy ludzkość – na nowoczesne plagi takie jak: przemoc, uzależnienia czy zanieczyszczenie środowiska”.

Dodał, że podczas sederu zwraca się również uwagę na to, że „w każdym pokoleniu istnieją ludzie, którzy chcą skrzywdzić naród żydowski, a Wiekuisty nas ratuje”.

„W tym roku na przykład odmówimy błogosławieństwo za przetrzymywanych przez Hamas. Specjalną modlitwę o ich powrót zaproponował nam Naczelny Rabinat w Izraelu” – poinformował rabin Wojciechowicz.

Zaznaczył, że istotnym elementem wieczerzy sederowej jest maca. „W rozdziale 11. Księgi Wyjścia czytamy, że lud Izraela wyszedł z Egiptu po północy. Na pamiątkę pośpiechu, w jakim opuszczał on niewolę, podczas kolacji sederowej Żydzi jedzą macę wyrabianą z mąki niekwaszonej, pochodzącej z pięciu gatunków zboża: żyta, pszenicy, jęczmienia, orkiszu i owsa oraz wody” – wyjaśnił rabin z synagogi EC Chaim.

>>> S. Katarzyna Kowalska: nie da się rozumieć Kościoła, ignorując biblijny i współczesny judaizm

Powiedział, że w czasie sederu wyznawcy judaizmu piją także cztery kielichy wina, które przypominają cztery obietnice Boga zapisane w Torze: „Ja was uwolnię od jarzma egipskiego (kielich uświęcenia); Ja was wybawię was z niewoli (kielich sądu/plag); Ja was wyswobodzę wyciągniętym ramieniem i przez surowe kary (kielich odkupienia/wybawienia) oraz „I wezmę sobie was za mój lud, i będę wam Bogiem (kielich chwały)”.

W czasie Paschy na stole leżą: pieczone mięso z kością (baranina lub drób) – symbolizujące ofiary składane kiedyś w świątyni jerozolimskiej, jajko ugotowane na twardo – symbol zniszczenia świątyni jerozolimskiej, gorzkie surowe warzywa – symbol cierpienia w Egipcie, mus w kolorze cegły – rodzaj deseru przygotowanego z czerwonego wina, orzechów, jabłek i fig – symbol gliny, z której wyrabiano cegły w Egipcie, a także ucisku niewolników oraz seler lub natka – symbol ubogiego jedzenia, którym żywili się niewolnicy w Egipcie.

>>> Kard. Ryś o Dniu Judaizmu: jeśli nie pamiętamy o Żydach, to swoją obojętnością potwierdzamy dzieło Zagłady

Hagadę kończy się recytacją Psalmów 113. i 114.

Rabin Wojciechowicz wyjaśnił, że kolację sederową może poprowadzić zarówno mężczyzna jak i kobieta. Warunkiem jest znajomość języka aramejskiego – języka większości Żydów, po tym jak hebrajski stał się językiem wyłącznie liturgicznym.

Powiedział, że ostatniego dnia obchodów święta Pesach wspomina się przejście Żydów przez Morze Trzcinowe (miejsce biblijne, w którym nastąpiło przejście przez Morze Czerwone). „To drugi moment, kiedy Wiekuisty (Bóg) uratował naród przed wojskiem Egipcjan” – zauważył.

Zobacz także