Jak wygląda świat autystycznych dzieci i czym różni się od świata ich rówieśników?
O autyzmie słyszeli chyba wszyscy. Ale czy wiemy, czym dzieci autystyczne różnią się od swoich rówieśników? Często nasza wiedza w tym temacie jest żadna lub opiera się na stereotypach.
Dominika Krupa to absolwentka psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Już podczas trwania studiów odbywała staż w Poradni dla Dzieci z Autyzmem i Innymi Zaburzeniami Rozwoju „Effatha” w Krakowie, ucząc się od specjalistów pracy z dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Odbyła praktyki w Centrum Psychoteriapii i Rozwoju „Mam To” prowadząc warsztaty dla młodzieży. Uczestniczyła w warsztatach dotyczących wczesnej diagnozy i terapii zaburzeń autystycznych, diagnozy i pomocy psychologicznej osób starszych, terapii behawioralnej, wzmocnionej terapii poznawczo-behawioralnej zaburzeń odżywiania, a także szkoleniach z zakresu psychologii sądowej. Ukończyła szkolenie z zakresu metody „PECS”, która jest metodą wspomagającą mowę oraz Treningu Umiejętności Społecznych, które upoważnia do wprowadzania tzw. Zajęć TUS. Na co dzień prowadzi zajęcia indywidualne oraz grupowe w ramach Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Kształcenia Specjalnego oraz Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w Publicznym Przedszkolu, pracuje także jako terapeuta i psycholog w Przedszkolu i Szkole Terapeutycznej dla dzieci z Autyzmem. Zainteresowania z zakresu psychologii to: diagnoza i terapia neuropsychologiczna, psychologia rozwojowa i psychologia poznawczą. Prywatnie miłośniczka kultury ludowej, od dziecka związana z kultywowaniem folkloru.
Komunikacja
Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu różnią się od swoich rówieśników pod wieloma względami. Są to zaburzenia ogólnorozwojowe, dlatego też dzieci te rozwijają się inaczej niż ich rówieśnicy.
>>> Do Franciszka podeszła dziewczynka z autyzmem. Jego reakcja była niezwykła [WIDEO]
Objawy autyzmu występują w 3 sferach, takich jak interakcje społeczne, porozumiewanie się, stereotypowe wzorce zachowań i aktywności.
U niektórych dzieci z autyzmem nie wykształca się mowa lub jest ona mało funkcjonalna. Dziecko takie potrafi mówić, ale nie wykorzystuje tego w komunikacji. Występują tzw. echolalia – dziecko powtarza sobie fragmenty dialogów z bajek lub fragmenty piosenek.
Koledzy i koleżanki
Niektóre dzieciaki komunikują się, ale niedostatecznie wykorzystują kontakt wzrokowy, mowę ciała, gesty do regulowania interakcji społecznych. Dzieci z autyzmem często nie budują relacji z rówieśnikami, co nie znaczy, że nie chcą mieć kolegów i koleżanek. Często po prostu nie potrafią zbudować odpowiedniej relacji. Utrudniają im to duże deficyty w sferze społecznej i emocjonalnej.
Zdrowe dzieci często nie chcą nawiązywać relacji z dziećmi z autyzmem, ponieważ nie są one dla nich atrakcyjne, np. nie odwzajemniają uśmiechu, mają sztywne wzorce zabawy i problemy z zabawą tematyczną.
Niezrozumiałe emocje
Dla dzieci autystycznych najbardziej niezrozumiałe jest to, co dla nas jest oczywistością, czyli emocje i świat relacji społecznych. Dzieci te często nie potrafią prawidłowo rozpoznawać emocji wyrażanych chociażby przez postaci na obrazkach. Abstrakcją są dla nich też emocje prezentowane przez nas w rzeczywistym świecie.
>>> Kuba ma autyzm. Na korytarzu układa buty kolegów
Jeśli dzieci autystyczne nie potrafią wyczytać emocji z naszego wyrazu twarzy i połączyć ich z wydarzeniami, które zaszły w danej sytuacji, to wyobraźmy sobie, jak trudno jest im zrozumieć, dlaczego mama jednego dnia jest wesoła i się z nimi bawi, a innego jest smutna i na nie krzyczy, mimo że układają swoje klocki w taki sam sposób już setny raz.
Niepewność
Dzieci z autyzmem czują się w naszym świecie niepewnie. Obawiają się tego, co za chwilę się wydarzy. Uwielbiają rutynę, bo wtedy świat jest dla nich bardziej przewidywalny, po prostu bezpieczniejszy. Lubią więc chodzić do szkoły tylko jedną trasą, na śniadanie zawsze jeść to samo, a zajęcia w przedszkolu mieć zawsze z tą samą panią.
Każda zmiana takiego schematu jest dla nich katastrofą. Urodziny kolegi w przedszkolu potrafią zupełnie zburzyć im rytm dnia i wywołać u nich niepokój.
Wyzwanie dla rodzica
Wszyscy rodzice autystycznych dzieci muszą zmierzyć się przede wszystkim z tym, że u ich dziecka występują niepokojące objawy. Odebrać dokument, który zawiera diagnozę autyzmu dziecka, to nic trudnego. Ale zmierzyć się z tą diagnozą to wielka i trudna sprawa.
Zaczyna się terapia, znalezienie odpowiedniej placówki, czytanie literatury, poznanie specyfiki zaburzenia oraz sposób, w jaki rodzice mogą prowadzić terapię również w domu.
Rodzice dzieci autystycznych czasem uczęszczają na spotkania różnych grup wsparcia. Placówki dają takim rodzicom informacje merytoryczne na temat tego, co należy z dziećmi ćwiczyć. Ale wychowywanie dziecka z autyzmem wymaga też wielu wyrzeczeń. Konieczne jest bowiem pogłębianie swojej wiedzy na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu – po to, by zrozumieć świat swojego dziecka i prowadzić w domu jego terapię.
Rodziny dzieci z autyzmem często rezygnują z udziału w uroczystościach rodzinnych czy też wydarzeniach społecznych, bo dla ich dziecka jest tam zbyt głośno, jest zbyt wiele bodźców, zbyt wiele osób i nieprzewidywalnych zachowań. Dziecko autystyczne czuje się więc tam źle.
Rodzeństwo na drugim planie
Rodzice dzieci autystycznych zazwyczaj sami decydują się na terapię. Wtedy razem z terapeutą mogą przepracować to, co dzieje się w ich życiu. Część rodziców korzysta z pomocy psychologicznej na zasadzie wsparcia. Czasami pomoc ta jest też potrzebna rodzeństwu chorych dzieci. Ono również nie ma łatwo i znajduje się w trudnym położeniu. Niejednokrotnie rodzeństwo odstawiane jest na dalszy plan. Bratu czy siostrze rodzice poświęcają mniej czasu niż dzieciom autystycznym. Rodzeństwo może się wtedy czuć bardzo zagubione.
Wysłuchała Karolina Binek
Wybrane dla Ciebie
Czytałeś? Wesprzyj nas!
Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!
Zobacz także |
Wasze komentarze |