Ks. Luter: kontekst chrześcijański był dla niego zawsze ważny. 94. rocznica urodzin Herberta

Dziś 29 października przypada 94. rocznica urodzin wielkiego polskiego twórcy Zbigniewa Herberta – poety, eseisty i dramaturga, autora m.in. „Pana Cogito” – jednego z najsłynniejszych tomów poezji w historii polskiej literatury.

Zbigniew Herbert urodził się 29 października 1924 r. we Lwowie. Studiował polonistykę na tamtejszym Uniwersytecie Jana Kazimierza. W czasie wojny zaangażowany był w działalność konspiracyjną, należał do AK. Po wojnie studiował ekonomię w Krakowie, a także prawo i filozofię w Toruniu. Zadebiutował późno, bo w 1956 r., tomem „Struna światła”.

W swojej twórczości podejmował problemy moralno-filozoficzne, odwołując się zawsze do humanistycznej tradycji Europy. Jego poezja nawiązuje często do uniwersalnych wartości, historii, mitologii i sztuki. Łączy klasycyzm z doświadczeniami awangardy, patos z humorem i ironią, a intelektualny dyskurs z prostotą języka.

Istotą moralnego przesłania poezji Herberta jest – jak uważa większość badaczy jego twórczości – heroiczny opór przeciw totalitaryzmowi, odmowa udziału w przemocy i kłamstwie, i „obowiązek pamięci”. Po debiucie szybko zyskał dużą popularność. Wydał m.in. tomy: „Hermes, pies i gwiazda”, „Studium przedmiotu”, „Napis” i – najbardziej znany – „Pan Cogito”. 

W stanie wojennym i latach 80. jego twórczość, zwłaszcza z tomu „Raport z oblężonego miasta” zyskała niezwykła popularność”. Wiersze Herberta były traktowane jako manifesty oporu przeciwko władzy komunistycznej. Jego wiersz „Przesłanie Pana Cogito” trwale zapisał się w powszechnej świadomości Polaków 

Zbigniew Herbert był też autorem esejów, w których ujawniła się jego rozległa wiedza humanistyczna – „Barbarzyńcy w ogrodzie” (1962 r.) i „Martwej natury z wędzidłem” (1993 r.) oraz dramatów zebranych w tomie „Wybór poezji. Dramaty” z 1973 r. W latach 90. wydał trzy tomy wierszy: „Elegię na odejście”, „Rovigo” i „Epilog burzy”.

Zmarł 28 lipca 1998 r. w Warszawie. Spoczął na Cmentarzu Powązkowskim. „Określenie go poetą katolickim byłoby zapewne przesadą, ale niewątpliwie religia odgrywała wielką rolę w jego światopoglądzie” – mówił ks. Andrzej Luter, podczas Mszy sprawowanej w lipcu w 20. rocznicę śmierci Poety. 

„Bywało różnie, ale niewątpliwie kontekst chrześcijański zawsze był dla niego istotny, chociaż pojawiało się coraz więcej punktów spornych, niepewności, zwątpień” – zauważył w tej samej homilii duszpasterz twórców.

Zobacz także