Który cmentarz w Polsce jest najstarszy?

Stary Cmentarz w Ostrowie Wielkopolskim to jeden z najstarszych cmentarzy katolickich w Polsce. Pierwsza informacja o nim znalazła się na planie miasta z 1784 r. W jednym z grobów spoczywają rodzice i siostra kard. Edmunda Dalbora, pierwszego prymasa Polski Odrodzonej. Cmentarz jest starszy nawet od Cmentarza Rakowickiego w Krakowie i warszawskich Powązek.

Stary Cmentarz położony między ul. Wysocką a Wrocławską ma powierzchnię 1,256 ha. Pierwsza informacja o nim znalazła się na planie Ostrowa z 1784 r. O jego powstanie zabiegał w końcu XVIII wieku proboszcz parafii pw. św. Stanisława Biskupa ks. Franciszek Chrzanowski. Duchowny zwrócił się z taką prośbą do Radziwiłłów, którzy byli właścicielami miasta. Przeniesienie cmentarza poza teren kościoła było jednym z pierwszych tego typu rozwiązań w Polsce.

Najstarszy z zachowanych nagrobków pochodzi z 1842 r., gdzie spoczywa Juliane Handke z Domaszewskich. Z ok. 2800 osób pochowanych tu od początku istnienia cmentarza udało się zidentyfikować 1250. Ostrowski cmentarz jest miejscem wiecznego spoczynku wielu ludzi wpisanych na trwałe w dzieje miasta. Znajdują się tutaj groby wybitnych osobistości, m.in. weteranów powstania listopadowego, Wiosny Ludów i powstania styczniowego, działaczy narodowych i społeczników w czasach zaborów, osobistości z II Rzeczypospolitej, ludzi kultury, członków starych ostrowskich rodów.

W jednym z grobów spoczywają rodzice i siostra kard. Edmunda Dalbora, pierwszego prymasa Polski Odrodzonej. Pochowani zostali tutaj m.in. ks. Augustyn Szamarzewski, proboszcz, uczestnik powstania styczniowego, organizator polskiej spółdzielczości kredytowej w zaborze pruskim, ks. Jan Kompałła, proboszcz, inicjator budowy Królewskiego Katolickiego Gimnazjum Męskiego, Gustaw Bojanowski, pisarz, autor książek o Fryderyku Chopinie i Adamie Mickiewiczu, Witold Leitgeber, księgarz, wydawca, pisarz, Wincenty Broniwój-Orliński, prawnik, działacz emigracyjny.

>>> Czym jest cmentarz choleryczny?

Niektóre nagrobki są wysokiej artystycznej klasy, można znaleźć formy klasyczne, neoromantyczne, secesyjne, kubistyczne. Niewątpliwie najpiękniejszym pomnikiem cmentarnym jest rzeźba „Pielgrzym” z 1890 r. dłuta Władysława Marcinkowskiego, która stała niegdyś na grobie ks. Konstantego Chiżyńskiego, a obecnie znajduje się w krużganku ostrowskiej konkatedry.

Na cmentarzu na wysokich cokołach stoją figury Matki Boskiej i św. Józefa. Aleje wysadzono grabami i lipami – dziś drzewa te należą do pomników przyrody. W 1833 r. nekropolię opasano murem, który zachował się do obecnych czasów. Nad bramą umieszczono wymowny napis: ,,Mnie żyć jest Chrystus, a umrzeć zysk’’.

Cmentarz kilkakrotnie narażony był na likwidacje m.in. w 1820 r. przez władze pruskie i w czasie II wojny światowej. W 1962 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Ostrowie, powołując się na zarządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej, zamknęło cmentarz dla celów grzebalnych. Wówczas nekropolia uległa dewastacji. Dopiero w 1984 r. cmentarz ponownie otwarto. Najpierw zarządzała nim parafia farna, a obecnie jest pod nadzorem Miejskiego Zakładu Zieleni. Nekropolia została wpisana do rejestru zabytków w 1987 r.

Co roku 2 listopada odbywa się zbiórka pieniędzy na rzecz ratowania zabytków Starego Cmentarza, w której biorą udział samorządowcy, dziennikarze, społecznicy, jak również młodzież z ostrowskich szkół.

Kwesty w Dzień Zaduszny organizuje od ponad 20 lat miejscowe Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Jak tłumaczy Witold Banach, dyrektor Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego dzięki zebranym pieniądzom udało się odnowić wiele nagrobków m.in.: ks. Wincentego Głębockiego, ostatniego nauczyciela religii w czasie zaborów, ks. Augustyna Szamarzewskiego. Odrestaurowano również figury Matki Bożej i św. Józefa znajdujące się w głównej alei. Ufundowane zostały także tablice memoratywne osób, które były pochowane na cmentarzu, ale nie zachowały się ich nagrobki. Remontem objęto także najstarszą część, czyli mur okalający cmentarz.

Wybrane dla Ciebie

Uroczystość Wszystkich Świętych, święto znanych i nieznanych – wszystkich, którzy są w chwale nieba

Uroczystość Wszystkich Świętych – co tak naprawdę dzisiaj świętujemy?

Wideo na Uroczystość Wszystkich Świętych, 1 listopada 2022

Kościół

Uroczystość Wszystkich Świętych, święto znanych i nieznanych – wszystkich, którzy są w chwale nieba

Kościół

Wideo na Uroczystość Wszystkich Świętych, 1 listopada 2022

Wiadomości

Komentarz do Ewangelii, 1 listopada 2022

Wiadomości

Bydgoszcz: spotkania dla rodziców modlących się za dzieci odchodzące od wiary i Kościoła

Wiadomości

Abp Józef Kupny: świętość nie jest zarezerwowana dla wybrańców, to nasza codzienność

Wiadomości

Ukraińska organistka z Jasnej Góry: żołnierze proszą nas o różańce, nie tylko o prowiant