W poszukiwaniu Boga [MISYJNE DROGI]

Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny. Obecni byli na festiwalu w Jarocinie, a dziś są podczas Przystanku Woodstock. Tam przekonują do siebie młodych ludzi, którzy poszukują głębokiej duchowości. Szkoda, że nie odkryli jej w Kościele.

Idąc ulicami polskich dużych miast, będąc na festiwalu w Jarocinie czy na Przystanku Woodstock, można spotkać ludzi ubranych w białe lub pastelowe stroje, przepasanych pastelowymi szarfami, mającymi przy pasie coś w rodzaju różańca i wypowiadających słowa modlitwy-mantry: „Hare Kryszna Hare Kryszna”. Młodzi ludzie, studenci, często z nimi rozmawiają. Zachętą jest darmowe jedzenie.

Początki 50 lat temu

Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny (International Society of Krishna Consciousness – ISKCON) jest hinduistycznym ruchem misyjnym wywodzącym się ze szkoły bengalskiego wisznuizmu – jednego z trzech podstawowych nurtów hinduizmu, zwanych od imion czczonych bóstw wisznuizmem (Wisznu), siwaizmem (Śiwa) i siaktyzmem (Siakti). Założycielem gaudija wisznuizmu był szesnastowieczny bengalski bramin, święty, mistyk, asceta i kaznodzieja Śri Kryszna Ćajtanja Mahaprabhu (1486–1533), który odrzucając różnice kastowe, stał się wielkim orędownikiem bhaktijogi – miłosnego oddania Bogu, wielbionego pod imieniem Kryszna. W Indiach, czyli kraju pochodzenia, wisznuizm liczy sobie około trzystu milionów wyznawców. Na terenie Stanów Zjednoczonych ISKCON zostało zarejestrowane w lipcu 1966 r. przez Abhay Czaran De Bhaktivedanta Swami Prabhupadę (1896– 1977). Do Polski ruch ten trafił w 1976 r., zaś jego formalna rejestracja nastąpiła dopiero w 1988 r. Do kanonu świętych pism Ruchu Hare Kryszna dostępnych w języku polskim należą m.in.: tłumaczenie „Bhagavad Gita” z autorskim komentarzem „Taka, jaką jest”, „Śrimad Bhagavatam”, „Ćajtanja Ćaritamrita” oraz pozycje autorskie: „Poza narodzinami i śmiercią”, „Reinkarnacja”, „Nektar Oddania”, „Źródłem życia jest życie”, „Prawda i piękno”, „Nauki Królowej Kunti”, „Wzniesienie się do świadomości Kryszny” i inne.

Główne zasady wiary

Członkowie Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny wierzą, że Śri Kryszna Ćajtanja Mahaprabhu był wcieleniem samego Kryszny, który zstąpił na ziemię około 500 lat temu, by nauczać drogi całkowitego oddania się Bogu (bhakti marga). Komentując jego naukę, Prabhupada stworzył natomiast podwaliny filozofii Ruchu na Zachodzie. Najczęściej definiuje się go jako religię monoteistyczną, mającą swe korzenie w Wedach. Pragnąc przybliżyć zachodniemu czytelnikowi naukę o Krysznie, Prabhupada dostosował indyjską średniowieczną formę wisznuizmu do chrześcijańskich pojęć. W tym celu częściowo zmienił treść oryginalnej Bhagavadgity, a w obszernym komentarzu do niej umieścił wiele myśli zapożyczonych z chrześcijaństwa i europejskiego światopoglądu. Inicjacja członka wspólnoty ISKCON polegała na zobowiązaniu się do przestrzegania tzw. „Czterech zasad regulujących”, które obowiązują do dziś każdego członka Ruchu. Są to: 1. unikanie jedzenia mięsa, ryb i jajek; 2. zakaz hazardu; 3. zakaz spożywania środków odurzających, takich jak narkotyki, alkohol, kawa, papierosy, 4. zakaz uprawiania seksu pozamałżeńskiego czy służącego zaspokajaniu własnych przyjemności cielesno-zmysłowych (współżycie dozwolone jest jedynie w celu prokreacji).

Świat w upadku

Jako spadkobiercy nauki Śri Ćajtanji przedstawiciele ISKCON są przekonani, że Wedy stanowią źródło Wiecznej i Absolutnej Prawdy. Wierzą, że osoba Kryszny jest „Najwyższym Panem”, najwyższą ostateczną rzeczywistością, praźródłem wszystkiego, co istnieje. Że jest on Wszechwiedzący i Wszechmogący, i że stanowi najwyższy obiekt oddania i miłości. W przekonaniu wyznawców Ruchu Hare Kryszna świat obecnie znajduje się w epoce upadku (Kalijuga). Ludzie mają więc trudności z rozpoznaniem prawdy i zdobyciem prawdziwej wiedzy z powodu czynów popełnionych w poprzednich wcieleniach. Zgodnie bowiem z doktryną Ruchu człowiek posiada wieczną duszę, która przybiera jedno ciało i opuszcza je, by przybrać inne (reinkarnacja). Większość ludzi jest jednak zbyt pochłonięta przez świat iluzji (maya), pogoni za rzeczami materialnymi oraz poszukiwaniem jedynie przyjemności zmysłowych. Odzyskanie prawdziwego widzenia rzeczywistości, prawdziwej mądrości i wiedzy oraz ostateczne wyzwolenie się z koła wcieleń jest możliwe dopiero, jak twierdzą członkowie ISKCON, na drodze oddanego służenia Krysznie i rozwijania miłości do niego. Kult przekłada się tu ponad doktrynę. Najważniejsza jest praktyka miłosnego oddania Krysznie poprzez taniec, śpiew i intonowanie tzw. mahamantry: „Hare Kryszna, Hare Rama” (1788 razy w ciągu dnia).

Codzienne reguły

Życie codzienne bhaktów regulują jednak drobiazgowe zasady. Regulacji podlegają wszystkie sfery życia. Członkowie Ruchu zazwyczaj noszą tradycyjne hinduskie stroje (mężczyźni dhoti, kobiety sari). Najbardziej restrykcyjne przepisy dotyczą przygotowywania jedzenia, gdyż przed spożyciem jest ono ofiarowywane Krysznie (prasadam). Oprócz przestrzegania czterech głównych zasad, krysznaici szesnaście razy w ciągu dnia są obowiązani do odmawiania mantry za pomocą pełniącego rolę podobną do różańca specjalnego sznura, zwanego dźapa (japa). Posługa świątynna polega przede wszystkim na oddawaniu czci bóstwom poprzez intonowanie mantr i taniec, któremu towarzyszy muzyka. Bóstwa są myte, karmione i ubierane. Do obowiązków każdego bhakty należy również codzienne studiowanie świętych tekstów wedyjskich, zwłaszcza Bhagavadgity.

W Jarocinie i na Przystanku Woodstock

W Polsce ruch rozwijał się początkowo w podobnym środowisku co w USA, czyli w kręgach młodzieżowej kontrkultury. Pierwsi jego przedstawiciele pojawili się w sierpniu 1976 r. w Częstochowie podczas dorocznego zlotu hipisów. Po oficjalnej rejestracji w 1988 r. członkowie ISKCON swoje nauki głosili w klubach studenckich (głównie we Wrocławiu). Inną formą rekrutacji wśród młodzieży były festiwale muzyku rockowej, m.in. w Jarocinie, a także podczas zlotów hipisowskich w Częstochowie w latach dziewięćdziesiątych XX w. i podczas wydawania darmowych posiłków dla osób bezdomnych czy sprzedaży książek na terenie Warszawy i innych większych miastach Polski.

I choć w ciągu ostatnich lat liczebność ruchu wykazuje tendencję spadkową, nie oznacza to, że ruch nie fascynuje już młodych ludzi w Polsce. Wręcz przeciwnie. Pokojowe Wioski Kryszny na festiwalu „Przystanek Woodstock” przyciągają rzesze młodych ludzi. Przyciągają ich orientalne stroje, wegetariańskie, często darmowe jedzenie, orientalna muzyka, śpiewy oraz wykłady o filozofii i duchowości wisznuizmu, które często prowadzi Swami Indradyumna (ur. 1949 r.), uczeń i następca samego Prabhupady, znany z podróży i hinduistycznej działalności misyjnej na całym świecie, a zwłaszcza w Polsce. On też jako pierwszy w 1996 r. wraz z zespołem z Indii gościł na Przystanku Woodstock. Od tamtej pory z pomocą prawie 500 wolontariuszy co roku w ramach koncertów rockowych „Przystanek Woodstock” buduje duchowe sanktuaria o nazwie „Pokojowa Wioska Kryszny”, przyciągając tym do ruchu nowych członków i sympatyków. Szkoda, że wielu młodych, którzy do nich trafili, nie odkryło głębokiej duchowości w Kościele.

ks. Leonard Fic

Zobacz także