Papież Jan Paweł II w 2001 r.: światłością Ukrainy bądź ty, Kijowie

Papież Jan Paweł spotkał się z narodem ukraińskim w 2001 roku. W czasie pielgrzymki nazwał Kijów „matką słowiańskiego chrześcijaństwa w Europie Wschodniej”. „Światłością Ukrainy bądź ty, Kijowie” – powiedział. Podziękował Ukraińcom za obronę Europy „w niezłomnej i heroicznej walce przeciwko najeźdźcom”.

Podróż apostolską na Ukrainę Jan Paweł II odbył w dniach 23-26 czerwca 2001 roku. Był pierwszym zwierzchnikiem Kościoła katolickiego, który udał się z oficjalną wizytą do tego kraju i pierwszym w historii papieżem, który przyjechał na terytorium uznawane za kanoniczne przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną.

Podczas pięciodniowej podróży papież odwiedził Kijów i Lwów spotykając się z wiernym obrządku łacińskiego i grekokatolickiego. „Przybywam w miłości, by wyrazić wszystkim synom i córkom tego narodu, o wszelkich kulturalnych i religijnych tradycjach, mój szacunek i serdeczną przyjaźń” – powiedział w czasie ceremonii powitalnej.

Pierwszego dnia podróży św. Jan Paweł II spotkał się z ówczesnym prezydentem Ukrainy Leonidem Kuczmą i przedstawicielami świata polityki, biznesu, kultury i nauki.

Drugie dnia pielgrzymki (24 czerwca) podczas mszy św. w obrządku łacińskim na sportowym lotnisku Czajka pod Kijowem, papież przypomniał, że chrześcijaństwo na tych ziemiach sięga roku 988 i przybyło z Konstantynopola, największego ośrodka chrześcijaństwa na Wschodzie.

„Z Kijowa wziął początek rozkwit życia chrześcijańskiego, które Ewangelia wzbudziła najpierw na starych ziemiach ówczesnej Rusi, potem na obszarze wschodniej Europy, a później za Uralem, na terytoriach Azji. Kijów odegrał zatem w pewnym sensie rolę +poprzednika Pana+ wśród licznych ludów, do których orędzie zbawienia dotarło właśnie stąd” – powiedział Jan Paweł II.

Papież podziękował także Ukraińcom za ich wierność Chrystusowi. „Ziemio ukraińska, przesiąknięta krwią męczenników, dziękuję ci za przykład wierności Ewangelii, jaki dałaś chrześcijanom z każdej części świata!(…) Za swą konsekwencję wielu z nich złożyło najwyższą ofiarę” – zauważył papież.

>>> Abp Szewczuk: ukraińskie miasta i wsie są wyzwalane, ale wróg nasilił ataki na niebie

Ty, Kijowie

„Światłością Ukrainy bądź ty, Kijowie!” – życzył Jan Paweł II powierzając cały naród Najświętszej Maryi Pannie, „Opiekunce Ukrainy”.

Podczas rozważań po modlitwie Anioł Pański 24 czerwca 2001 w Kijowie, papież nazwał Ukrainę ziemią maryjną wskazując na liczne sanktuaria poświęcone Matce Bożej. „Myślę tu szczególnie o sanktuariach obrządku łacińskiego w Berdyczowie i Letyczowie. Wierni obrządku bizantyjskiego są szczególnie przywiązani do sanktuariów w Zarwanicy i Hoszowie” – powiedział Jan Paweł II.

Podziękował także Ukraińcom za obronę Europy „w niezłomnej i heroicznej walce przeciwko najeźdźcom”.

Życzył, aby Ukraina stała się „pełnoprawną częścią Europy, która obejmować będzie cały kontynent od Atlantyku po Ural” przypominając, że „+nie może być mowy o Europie żyjącej w pokoju i promieniującej cywilizacją bez wzajemnego przenikania i bez dzielenia się różnymi, lecz komplementarnymi wartościami+, typowymi dla narodów Wschodu i Zachodu”.

Następnego dnia pielgrzymki, 25 czerwca – w czasie eucharystii w obrządku ukraińsko-bizantyjskim na lotnisku Czajka w Kijowie, papież nazwał Kijów „matką słowiańskiego chrześcijaństwa w Europie Wschodniej”.

„Wedle tradycji, już u zarania chrześcijaństwa sam apostoł Andrzej, nawiedzając miejsca, gdzie teraz się znajdujemy, miał dać świadectwo o ich świętości. Opowiada się mianowicie, że podziwiając skaliste brzegi Dniepru pobłogosławił ziemię kijowską i powiedział: Na tych wzgórzach zajaśnieje chwała Boża” – powiedział papież.

>>> Dziś 17. rocznica śmierci Jana Pawła II

W Kijowie św. Jan Paweł II odwiedził m.in. Babi Jar – miejsce masowego mordu ukraińskich Żydów pod koniec września 1941 r., gdzie złożył kwiaty i modlił się za ofiary.

Drugim etapem pielgrzymki św. Jana Pawła II był Lwów. Na tamtejszym hipodromie również odprawił dwie liturgie: jedną w obrządku rzymskim a drugą – wschodnim.

W czasie mszy św. beatyfikacyjnej abpa Józefa Bilczewskiego i ks. Zygmunta Gorazdowskiego papież zaapelował o pojednanie w narodzie ukraińskim mówiąc, że „czas już oderwać się od bolesnej przeszłości! (…) Niech przebaczenie — udzielone i uzyskane — rozleje się niczym dobroczynny balsam w każdym sercu. Niech dzięki oczyszczeniu pamięci historycznej wszyscy będą gotowi stawiać wyżej to, co jednoczy, niż to, co dzieli” – wskazał Ukraińcom Jan Paweł II.

Tego samego dnia wieczorem odbyło się spotkanie przed greckokatolicką cerkwią Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Papież przestrzegł wówczas młodzież przed przechodzeniem „z niewoli reżimu komunistycznego do niewoli konsumpcjonizmu”. Prosił również młodych, aby nie emigrowali, lecz budowali przyszłość swojej ojczyzny.

„Przyszłość Ukrainy zależy w dużej mierze od was i od odpowiedzialności, jaką będziecie umieli wziąć na siebie. (…) Ukraina potrzebuje ludzi, którzy z poświęceniem służyć będą społeczeństwu dążąc do zagwarantowania wszystkim praw i dobrobytu, poczynając od najsłabszych i ubogich.(…) Miarą prawdziwej cywilizacji nie jest bowiem tylko rozwój gospodarczy, ale przede wszystkim postęp danego narodu na płaszczyźnie ludzkiej, moralnej i duchowej” – powiedział wówczas Jan Paweł II.

>>> Program pielgrzymki Franciszka na Maltę

Ostatniego dnia pielgrzymki w liturgii w obrządku bizantyjskim celebrowanej przez papieża wspólnie z hierarchami greckokatolickimi uczestniczyło blisko 1,5 mln ludzi. W czasie mszy św. Jan Paweł II beatyfikował 28 grekokatolików, z których prawie wszyscy zostali zamordowani lub byli prześladowani w czasach sowieckich.

Hierarchia Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego wypowiedziała się przeciwko przyjazdowi papieża i bojkotowała wszystkie uroczystości.

Pielgrzymka na Ukrainę była 94. zagraniczną pielgrzymką papieską św. Jana Pawła II, w tym 50. w Europie.