Po co jest post eucharystyczny?

Od 1983 r. w Kościele katolickim obowiązuje godzinny post eucharystyczny, czyli między posiłkiem a przyjęciem komunii św. powinna upłynąć godzina. Wyjątkiem jest przyjęcie wody i lekarstwa. Post nie dotyczy osób w podeszłym wieku, chorych oraz tych, którzy się nimi opiekują.

Kościół katolicki wierzy, że w Najświętszym Sakramencie Eucharystii są obecne prawdziwie, rzeczywiście i substancjalnie Ciało i Krew wraz z duszą i bóstwem Jezusa Chrystusa, a więc cały Chrystus.

Realna obecność

Doktor Kościoła św. Cyryl Jerozolimski (312-386) pisał, że „to, co się zdaje być chlebem, nie jest chlebami, chociaż takie wrażenie daje smak, lecz Ciałem Chrystusa, a co się zdaje być winem, nie jest winem, choć się tak smakowi wydaje, ale Krwią Chrystusa”. Na znak adoracji Zbawiciela wierni w Kościele klękają przed Najświętszym Sakramentem lub czynią głęboki ukłon.

Zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego osoby, które chcą przyjmować Chrystusa w Komunii eucharystycznej, „muszą być w stanie łaski”. „Jeśli ktoś ma świadomość, że popełnił grzech śmiertelny, (świadome, dobrowolne wykroczenie w rzeczy ważnej – PAP) nie powinien przystępować do Eucharystii bez otrzymania uprzednio rozgrzeszenia w sakramencie pokuty i pojednania (spowiedzi – PAP) – czytamy w Kodeksie prawa kanonicznego.

Św. Paweł Apostoł w liście do Koryntian (Biblia) ostrzegał, że „kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny będzie Ciała i Krwi Pańskiej. Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije, nie zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije”.

Post eucharystyczny

Poza stanem łaski wierni zobowiązani są także do zachowania postu eucharystycznego.

Do 1953 r. post eucharystyczny w Kościele trwał od północy. Osoba chcąc przystąpić do komunii św. nie mogła nawet napić się kubka wody. Zgodnie z prawem kanonicznym msze św. celebrowano jedynie przed południem. Dopiero papież Pius XII w 1953 r. postanowił, że woda nie łamie postu, a w 1959 r. zezwolił na zachowanie trzygodzinnego postu eucharystycznego, co w znacznym stopniu umożliwiło sprawowanie mszy św. w godzinach popołudniowych i wieczornych.

>>> Post eucharystyczny – jak liczyć? Kogo obowiązuje? Czy brak postu to grzech?

Papież Paweł VI w roku 1964 skrócił post eucharystyczny do jednej godziny, co obowiązuje do dziś, czyli między posiłkiem a przyjęciem komunii św. powinna upłynąć godzina.

Zgodnie z instrukcją „Immensae caritatis” z 1973 r. post eucharystyczny dla osób chorych i starszych, niemogących opuszczać domu, oraz ich opiekunów pragnących przystąpić do komunii św., trwa ok. kwadransa. W przypadku wiatyku, czyli komunii św. dla umierających, nie obowiązuje post eucharystyczny.

Zdjęcie poglądowe, Przystanek Jezus, fot. Anna Gorzelana

Kodeks prawa kanonicznego z 1983 r. wskazuje, że osoby przystępujące do Najświętszej Eucharystii powinny na godzinę przed przyjęciem Komunii świętej powstrzymać się od jakiegokolwiek pokarmu i napoju z wyjątkiem wody i lekarstwa. Natomiast osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą oraz ci, którzy się nimi opiekują – mogą przyjąć „Najświętszą Eucharystię, mimo że coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej”.

Do osób w podeszłym wieku Kościół zalicza tych, którzy rozpoczęli sześćdziesiąty rok życia. „Prawem o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia”.

W przypadku kapłanów, którzy danego dnia sprawuje dwie lub trzy msze św. „przed drugą lub trzecią celebracją nie mają obowiązku zachowania godzinnego postu eucharystycznego” – wskazuje Kodeks. Ponad to, zgodnie z Kodeksem „można przyjąć komunię św. po raz drugi w ciągu tego samego dnia, pod warunkiem, że wierny uczestniczy w całej mszy świętej”.

Czas zachowania godziny postu liczy się do momentu przyjęcia Ciała i Krwi Pańskiej, a nie do rozpoczęcia liturgii. Kościół zwraca także uwagę na postawę zewnętrzną osób uczestniczących we mszy św. – ich gesty i ubranie. „Powinno być ono wyrazem szacunku, powagi i radości tej chwili, w której Chrystus staje się naszym gościem” – czytamy w Katechizmie Kościoła Katolickiego.

Kult nie tylko podczas Eucharystii

Kościół uczy, że podobnie „jak pokarm cielesny służy do przywracania utraconych sił, tak Eucharystia umacnia miłość, która słabnie w życiu codziennym, a ożywiona miłość gładzi grzechy powszedni”

„Im bardziej uczestniczymy w życiu Chrystusa i pogłębiamy przyjaźń z Nim, tym trudniej jest nam zerwać więź z Nim przez grzech śmiertelny” – wyjaśnia Katechizm.

W encyklice „Mysterium fidei” wydanej 3 września 1965 r. papież Paweł VI przypomniał, że „kult uwielbienia, należny sakramentowi Eucharystii, okazywał zawsze i okazuje Kościół katolicki nie tylko w czasie obrzędów mszy św., ale i poza nią, przez jak najstaranniejsze przechowywanie konsekrowanych Hostii, wystawianie ich do publicznej adoracji wiernych i obnoszenie w procesjach”.

Papież Urban IV bullą „Transiturus de hoc mundo” z 11 sierpnia 1264 r., ustanowił święto Najświętszego Ciała naszego Pana Jezusa Chrystusa dla Kościoła lokalnego, następny papież Jan XXII rozpropagował je w całym Kościele. Liturgicznym opracowaniem święta zajęli się dominikanie, przy znaczącym udziale św. Tomasza z Akwinu.

W 1389 r. papież Urban VI bullą „Transiturus” zaliczył tę uroczystość do głównych świąt Kościoła katolickiego. Jest to święto ruchome, w Polsce przypada w czwartek po uroczystości Trójcy Przenajświętszej i jest dniem wolnym od pracy. Katolicy zobowiązani są do uczestnictwa w tym dniu w mszy świętej.