fot. EPA/VATICAN MEDIA

Prawie jedna trzecia papieży została wyniesiona na ołtarze

Dotychczas chwały ołtarzy dostąpiło 91 spośród 266 papieży, czyli prawie jedna trzecia tej liczby. Zanim Kościół wypracował obowiązujące obecnie zasady ogłaszania błogosławionych i świętych, istniały pewne zwyczaje lokalne i tradycje, wedle których np. pierwszych ponad 50 biskupów Rzymu było niejako „automatycznie” uznawanych za świętych. Status świętości ma 81 następców św. Piotra, a 4 września Jan Paweł I został 10. beatyfikowanym papieżem.

Świętymi są wszyscy kolejni papieże, począwszy od pierwszego – Piotra do Feliksa IV (526-30), z wyjątkiem Liberiusza (352-66) i Anastazego II (496-98), łącznie 52. Dodatkowo tradycja kościelna uznaje za męczenników wszystkich papieży, którzy zasiadali na Tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego, kładącego kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim. Chociaż nie wszyscy biskupi Rzymu do tego czasu rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak uważa się ich za męczenników – w sumie 31 papieży, ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii.

Po tych pierwszych papieżach, świętych niejako „z urzędu”, kolejnymi, wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli św. Agapit (535-36) i jego bezpośredni następca – św. Sylweriusz (536-37). Później jednak odstępy między następnymi świętymi są już dłuższe. Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu dostąpiło tego zaszczytu, ostatnim był św. Hadrian III (884-85). Wśród świętych tego okresu znajdowały się tak wybitne jednostki, jak Grzegorz I Wielki (590-604), Marcin I (649-55) – papież-męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-67).

Fot. pixabay/JerOme82

W drugim tysiącleciu, gdy zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady ogłaszania świętości, a w XVII w. wprowadzono obowiązujące do dzisiaj dwa szczeble w tej procedurze: beatyfikację i kanonizację, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-54), po nim Grzegorz VII (1073-85), ale na następnego, obdarzonego tym tytułem, trzeba było czekać do końca XIII w.: został nim Celestyn V (1294) – nawiasem mówiąc, jeden z nielicznych i do czasu pamiętnej decyzji Benedykta XVI z lutego 2013, przez ponad siedem wieków, jedyny papież, który ustąpił z urzędu. Do końca minionego tysiąclecia kanonizowano ponadto jeszcze Piusa V (1566-72) – wielkiego reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora Soboru Trydenckiego oraz Piusa X (1903-14) – apostoła Eucharystii i gorącego obrońcę czystości wiary.

W tym czasie było jeszcze kilku innych pontifeksów, uznanych za świętych, ale bez przeprowadzenia odpowiednich obrzędów formalnych, toteż dzisiaj uważa się ich za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-87), Urban II (1088-99), Eugeniusz III (1145-53), Grzegorz X (1271-76), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-04), Urban V (1362-70), Innocenty XI (1676-89).

W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-14), a błogosławionymi: Pius IX (1846-78) i Jan XXIII (1958-63). Dwie ostatnie beatyfikacje były dziełem Jana Pawła II, który dokonał ich 3 września 2000, a następnie sam został wyniesiony na ołtarze, ale już w wieku XXI – 1 maja 2011. Z kolei 27 kwietnia 2014 Franciszek kanonizował w Rzymie Jana XXIII i Jana Pawła II, a 19 października 2014 beatyfikował i 14 października 2018 ogłosił świętym Pawła VI.

Kościół powinien kanonizować wszystkich papieży XX wieku, bo tylko w ten sposób można będzie uniknąć różnicowania ich – z taką propozycją wystąpił 30 lat temu wpływowy niegdyś prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa kard. Silvio Oddi (1910-2001). Jego zdaniem Podkreślał, że wszyscy biskupi Rzymu XX wieku prowadzili święte życie i osiągnęli wielkie rzeczy. Jednakże tylko w przypadku sześciu z dziewięciu Kościół otworzył procesy beatyfikacyjne.

Widok na Kaplicę Sykstyńską ze strony Placu św. Piotra, fot. Maciej Kluczka

Jak dotychczas pominięci zostali „papież społeczny” Leon XIII (1878-1903), gorliwy orędownik pokoju z czasów I wojny światowej Benedykt XV (1914-22) i jego następca Pius XI (1922-39). Ten ostatni zawarł pokój z Włochami, co umożliwiło powstanie nowoczesnego Państwa Miasta Watykanu a w dwóch encyklikach potępił nauki i praktyki narodowego socjalizmu w Niemczech i komunizmu w sowieckiej Rosji.

Pius IX (1846-78), za którego długiego pontyfikatu przestało istnieć Państwo Kościelne i który w 1870 zwołał Sobór Watykański I, mimo pewnych zastrzeżeń został beatyfikowany w Roku Świętym 2000. Nie jest jeszcze zakończony proces beatyfikacyjny Piusa XII (1939-58), wstrzymany z przyczyn „politycznych”, głównie ze względów na sprzeciwy środowisk żydowskich.

Oto pełny wykaz świętych i błogosławionych papieży (daty panowania – według Annuario Pontificio 2014):

1. św. Piotr (37-64/67)
2. św. Linus (68-79)
3. św. Anaklet (Klet; 80-92)
4. św. Klemens I (92-99 lub 68-76)
5. św. Ewaryst (99 lub 96-108)
6. św. Aleksander I (108 lub 109-116 lub 119)
7. św. Sykstus I (117 lub 119-126 lub 128)
8. św. Telesfor (127 lub 128-137 lub 138)
9. św. Hygin (138-142 lub 149)
10. św. Pius I (/142 lub 146-157 lub 161)
11. św. Anicet (150 lub 157-153 lub 168)
12. św. Soter (162 lub 168-170 lub 177)
13. św. Eleuter (171 lub 177-185 lub 193)
14. św. Wiktor I (186 lub 189-197 lub 201)
15. św. Zefiryn (198-217 lub 218)
16. św. Kalikst I (218-22)
17. św. Urban I (222-30)
18. św. Poncjan (230-35)
19. św. Anter (235-36)
20. św. Fabian (236-50)
21. św. Korneliusz (251-53)
22. św. Lucjusz I (253-54)
23. św. Stefan I (254-57)
24. św. Sykstus II (257-58)
25. św. Dionizy (259-68)
26. św. Feliks I (269-74)
27. św. Eutychian (275-83)
28. św. Gajus (283-96)
29. św. Marcelin (296-304)
30. św. Marceli I (308-09/306-09)
31. św. Euzebiusz (309)
32. św. Milcjades (lub Melchiades; 311-14)
33. św. Sylwester I (314-35)
34. św. Marek (336)
35. św. Juliusz I (337-52)
36. św. Damazy I (366-84)
37. św. Syrycjusz I (384-99)
38. św. Anastazy I (399-401)
39. św. Innocenty I (401-17)
40. św. Zozym (417-18)
41. św. Bonifacy I (418-22)
42. św. Celestyn I (422-32)
43. św. Sykstus III (432-40)
44. św. Leon I Wielki (440-61)
45. św. Hilary (461-68)
46. św. Symplicjusz (468-83)
47. św. Feliks III (483-92)
48. św. Gelazy I (492-96)
49. św. Symmach (498-514)
50. św. Hormizdas (514-23)
51. św. Jan I (523-26)
52. św. Feliks IV (526-30)
53. św. Agapit (535-36)
54. św. Sylweriusz (536-37)
55. św. Grzegorz I Wielki (590-604)
56. św. Bonifacy III (608-15)
57. św. Deusdedit lub Adeodat I (615-18)
58. św. Marcin I Wielki (649-55)
59. św. Eugeniusz I (654-57)
60. św. Witalian (657-72)
61. św. Agaton (678-81)
62. św. Leon II (682-83)
63. św. Benedykt II (684-85)
64. św. Sergiusz I (687-701)
65. św. Grzegorz II (715-31)
66. św. Grzegorz III (731-41)
67. św. Zachariasz (741-52)
68. św. Paweł I (757-67)
69. św. Leon III (795-816)
70. św. Paschalis I (817-24)
71. św. Leon IV (847-55)
72. św. Mikołaj I Wielki (858-67)
73. św. Hadrian III (884-85)
74. św. Leon IX (1049-54)
75. św. Grzegorz VII (1073-85)
76. bł. Wiktor III (1086-87)
77. bł. Urban II (1088-99)
78. bł. Eugeniusz III (1145-53)
79. bł. Grzegorz X (1271-76)
80. bł. Innocenty V (1276)
81. św. Celestyn V (1294)
82. bł. Benedykt XI (1303-04)
83. bł. Urban V (1362-70)
84. św. Pius V (1566-72) – pierwszy papież, ogłoszony najpierw błogosławionym (1672), a następnie świętym (1712)
85. bł. Innocenty XI (1676-89)
86. bł. Pius IX (1846-78)
87. św. Pius X (1903-14)
88. św. Jan XXIII (1958-63)
89. św. Paweł VI (1963-78)
90. św. Jan Paweł II (1978-2005)
91. bł. Jan Paweł I (1978)

Ponadto tytuł świętego nosi antypapież Hipolit (217-35), który objął Tron św. Piotra niezgodnie z zasadami wyboru papieży i został później wypędzony z Rzymu wraz z legalnym papieżem św. Poncjanem na Sardynię; przed śmiercią pojednał się z Kościołem.

Czytałeś? Wesprzyj nas!

Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!

Zobacz także
Wasze komentarze