Studia i praca „skrojone na miarę”

Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego pracując w biurze, czekasz, aż będzie można je opuścić na koniec dnia? A może nie cierpisz prac w domu lub ogrodzie i obwiniasz się za to? Postaram się wyjaśnić, z jakiego powodu dzieje się tak, że jedne zajęcia uwielbiamy, a do podjęcia innych niejednokrotnie musimy się zmuszać. 

To, że istnieją różne definicje i klasyfikacje osobowości, nie budzi zdziwienia. Psychologowie wyróżniają rozmaite jej typy na podstawie wybranych czynników. Jednak na uwagę zasługuje teoria amerykańskiego psychologa, Johna Lewisa Hollanda. Opisał on typy osobowości zawodowej. Nad swoją teorią pracował przez większość życia, udoskonalając ją. Uczony ten wyodrębnił typy osobowości zawodowej na podstawie lubianych i nielubianych przez badanych zajęć, umiejętności, wyznawanych wartości oraz ich cech charakteru. 

Artysta czy przedsiębiorca? 

John Lewis Holland wyróżnił sześć typów osobowości zawodowej. Scharakteryzuję je poniżej. 

Typ realistyczny – lubi pracować fizycznie. Problemy rozwiązuje, działając. Nie przepada za czynnościami wymagającymi abstrakcyjnego myślenia. Wykazuje duże umiejętności manualne, mechaniczne, praktyczne, odznacza się sprawnością ruchową oraz wzrokową. Musi umieć przestrzegać zasad. Chce być wynagradzany wprost proporcjonalnie do wykonanej przez siebie pracy. Jest silny fizycznie, woli odważny styl życia, hołduje zdrowemu rozsądkowi i uczciwości. Postrzega siebie jako człowieka konserwatywnego. Otoczenie sądzi, że jest szczery, wytrwały, polegający na sobie. Woli pracę z maszynami niż z ludźmi, dlatego odpowiednie dla tego typu człowieka zawody to kierowca, mechanik, pilot, optyk, ale także ogrodnik i rolnik.  

Typ badawczy – jest ciekawy świata, zachodzących w nim procesów, idei, zachowań. Lubi analizować, rozmyślać nad ciekawiącymi go zagadnieniami. Preferuje rozwiązywanie problemów poprzez abstrakcyjne myślenie. Ciągle zgłębia  swoją wiedzę. Nie lubi prac fizycznych. Posiada umiejętność abstrakcyjnego myślenia, sprawnego wypowiadania się w mowie i na piśmie oraz zdolność do wnoszenia nowego w zastany stan wiedzy w swojej dziedzinie. Charakteryzuje go  inteligencja, znajomość swojego obszaru naukowego, dokładność i sceptycyzm. Ludzie postrzegają go jako wykształconego, niezależnego, zamkniętego w sobie. Nie lubi kierować innymi. Idealne dla niego zawody to: archeolog, astronom, biolog, chemik, geograf, fizyk,  farmaceuta, matematyk, programista, historyk, filozof, politolog, socjolog. 

Typ artystyczny –rozwiązuje problemy poprzez twórczość. Uwielbia muzykę, literaturę, sztuki plastyczne i wszystko, co związane ze sztuką. Potrafi myśleć i zachowywać się kreatywnie, często w sposób niestandardowy. Nie przepada za wysiłkiem fizycznym. Najczęściej sam tworzy, przez co wyraża siebie. Ma zdolności manualne, wzrokowe, słuchowe. Lubi wymianę myśli. Najlepiej pracuje mu się w sytuacjach nieplanowanych. Widzi siebie jako niezależnego intelektualistę, otwartego na świat, obdarzonego wyobraźnią. Jest to typ wrażliwy, pomysłowy, niezwykły, twórczy, skomplikowanego idealisty, ale także niedbały i niepraktyczny. Unika reguł i rutyny. Ceni piękno, idealizm, niezależność oraz oryginalność. Idealne zawody dla typu artystycznego: aktor, tancerz, reżyser, architekt, dekorator wnętrz, pisarz, dyrygent, muzyk, kompozytor, fotograf, malarz, rzeźbiarz, wizażysta, projektant mody.  

Typ społeczny – uwielbia przebywać z ludźmi, słuchać ich zwierzeń, rozmawiać, udzielać rad. Jest wrażliwy, w tym na niesprawiedliwość i krzywdzenie innych. Umie kojąco oddziaływać na drugiego człowieka, postępować z ludźmi. Cechuje go życzliwość, opiekuńczość, służenie swą wiedzą, idealizm, troska o dobro innych osób. Wyznawane wartości to sprawiedliwość i odpowiedzialność. Jest cierpliwy oraz otwarty na problemy. Ludzie postrzegają taką osobę jako wrażliwą, empatyczną, otwartą, miłą, taktowną, serdeczną, wielkoduszną. Przykładowe zawody, w jakich może się spełniać to: pielęgniarka, psycholog, nauczyciel, bibliotekarz, fizykoterapeuta, masażysta, ratownik, kelner, pracownik socjalny, ksiądz. 

Typ przedsiębiorczy – lubi pracować z ludźmi. Jednak z takiej współpracy czerpie korzyści dla siebie. Chętnie kieruje innymi, zarządza przedsiębiorstwem. Ceni sobie wpływanie na innych, władzę oraz pieniądze i pozycję społeczną. Potrafi organizować, nakłaniać, również przy pomocy zdolności retorycznych. Uważa siebie za osobę popularną, towarzyską, energiczną, optymistyczną, ugodową, pewną siebie, ryzykującą. Inni widzą go jako osobę władczą, skupiającą na sobie uwagę, impulsywną, bystrą oraz ambitną. Osoba przedsiębiorcza nie lubi zagłębiać się w tematykę naukową. Sprawdzi się jako: prawnik, doradca, dyplomata, księgarz, zaopatrzeniowiec, akwizytor, makler. 

Typ konwencjonalny – najlepiej czuje się, pracując z danymi. Ceni sobie ład oraz bezpieczeństwo, jak też zarabianie pieniędzy i oszczędzanie. Działa zgodnie z poleceniami szefa, regułami, procedurami. Umie działać zgodnie z wytycznymi, podporządkować się poleceniom, wykazuje talent organizacyjny i urzędniczy, jest dokładny, sumienny oraz rzetelny. Uważa, że jest człowiekiem praktycznym. Ludzie opisują go jako kontrolującego się, rozważnego, ceniącego ład, a wręcz pedantycznego, systematycznego, skutecznego, zasadniczego, bez wyobraźni. Typ konwencjonalny nie lubi konfliktów i pracy bez konkretnych zasad postępowania. Dobrymi dla niego zawodami są: archiwista, bileter, kasjer, księgowy, agent ubezpieczeniowy, kosztorysant, inkasent, rzeczoznawca, recepcjonista, wizytator czy urzędnik. 

Którą z dróg wybrać? 

Jeśli jesteś świeżo po maturze i zastanawiasz się, jaki wybrać kierunek studiów, charakterystyka typów osobowości zawodowej na pewno będzie pomocną. Znając siebie i swoje upodobania, możesz sprawdzić, czy wymienione cechy rzeczywiście pasują do Ciebie i wybranego kierunku kształcenia. Jednak co, jeżeli ogarnia cię panika, bo kompletnie nie wiesz, jaka droga edukacji jest dla ciebie odpowiednia, a ty gubisz się w gąszczu oferowanych kierunków i specjalności? Spokojnie. Możesz zrobić kilka rzeczy, aby tak istotny wybór stał się łatwiejszy. 

Po pierwsze, przeczytaj jeszcze raz w skupieniu opisane powyżej opisy typów osobowości. Może uda ci się stwierdzić, że dane cechy charakteryzują cię w większym stopniu niż inne. Jeśli tak, to świetnie, bo pula zawodów automatycznie się zmniejsza. A nuż któryś z nich naprawdę cię zafascynuje? 

Inna rzecz, jaką możesz zrobić, to wzięcie kartki papieru i długopisu. Zadanie będzie polegało na podzieleniu kartki na sektory i wypisaniu czynności, które lubisz robić oraz tych, których nie cierpisz, cenionych przez ciebie wartości, posiadanych umiejętności, cech, jakie w sobie dostrzegasz oraz przymiotów, jakie widzą u ciebie inni ludzie. Jak się zapewne zorientowałeś, metoda jest taka sama jak ta Hollanda. Po prostu być może czytelne, konkretne wypisanie cech w tabelce bardziej do ciebie przemawia. Ważne jest to, abyś wypisał jak najwięcej określeń, bez zbędnego zastanawiania się. Wtedy będzie najbardziej prawdopodobne, że wypisałeś naprawdę to, co faktycznie sądzisz. Po zakończeniu pisania wnikliwie przeanalizuj otrzymane rezultaty. Sam pewnie zauważysz, że twoje zdolności, cechy, wartości, itd. predestynują cię do danych zawodów, a do innych niekoniecznie pasują. Nie przejmuj się, jeśli okaże się, że np. ogólnie wykazujesz cechy osobowości artystycznej, ale pojawiają się także te pasujące do typu społecznego. To normalne, ponieważ człowiek jest skomplikowany. Cechy danego typu mogą mniej lub bardziej przeważać nad innymi, ale praktycznie nigdy nie okazujemy się reprezentantami wyłącznie jednego z nich. Łączymy w sobie przeważnie dwa typy, a czasem nawet więcej. 

Aby pomóc sobie w dokonaniu właściwego wyboru edukacyjnej, a potem zawodowej drogi, warto udać się do doradcy zawodowego. On podczas dłuższego spotkania lub ich cyklu pomoże ci określić, jaki zawód będzie do ciebie najbardziej pasował. Takie spotkanie nie kosztuje wiele, a może realnie zaprocentować w przyszłości, czyniąc cię człowiekiem autentycznie zadowolonym z tego, co robisz. Jeśli mieszkasz w dużym mieście, znalezienie biura doradcy zawodowego nie będzie stanowić problemu. Gorzej z liczbą takich specjalistów w mniejszych miejscowościach. Jednak nie beznadziejnie. W twoim mieście powiatowym musi działać Powiatowy Urząd Pracy. W nim na pewno skorzystasz z porad doradcy zawodowego. Powodzenia w szukaniu swojego miejsca w świecie! 

Jeżeli już pracujesz, nawet od wielu lat albo też dopiero co skończyłeś studia i nie jesteś pewien, czy ukończony kierunek to na pewno ten wymarzony, skorzystaj również z powyższych porad. Z pewnością uda ci się odkryć, co tak naprawdę chcesz i powinieneś w życiu robić. Tylko jeżeli masz pracę dającą dobre dochody, niekoniecznie musisz od razu się zwalniać. Jeżeli np. pracujesz jako księgowy, a uświadomisz sobie, że – powiedzmy – uwielbiasz wykonywać biżuterię czy pisać książki, z powodzeniem możesz to robić po pracy. Kto wie, może stopniowo ulubione zajęcie stanie się tym głównym i pozwoli zarobić na życie? Dla wstępnego zorientowania się, jaki typ osobowości zawodowej dominuje u Ciebie, możesz rozwiązać test tutaj: https://www.quizme.pl/q/deina/jakim_typem_osobowosci_zawodowej_jestes. Ja jestem typem społecznym. Uważam jednak, że mam również mnóstwo cech typu artystycznego i badawczego. A Ty?  

Zobacz także