Warszawa: uroczystości w 82. rocznicę przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową

W Warszawie odbyły się uroczystości 82. rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy ul. Wiejskiej odbyła się ceremonia złożenia kwiatów, w której uczestniczyli kombatanci, wojsko i parlamentarzyści. Biskup polowy Wiesław Lechowicz przewodniczył modlitwie międzyreligijnej.

Pod pomnikiem licznie stawiły się poczty sztandarowe organizacji kombatanckich. Odegrany został Mazurek Dąbrowskiego. W trakcie uroczystości szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk wręczył akty powołania nowym członkom Rady ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych płk. dr inż. Leonardowi Kapiszewskiemu, płk. dr inż. Czesławowi Lewandowskiemu oraz kpt. Jerzemu Mindziukiewiczowi.

Jan Józef Kasprzyk podkreślił w swoim przemówieniu, że nadrzędnym celem AK było odzyskanie niepodległości. – Dzisiaj, w rocznicę przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową chcemy przede wszystkim podziękować wam, że wtedy nie zabrakło wam odwagi, męstwa i ducha, który czyni nas ludźmi wolnymi, który czyni Polaków tym narodem, który zawsze dba o to, aby Polska cieszyła się najcenniejszym darem, jakim jest niepodległość – powiedział. Szef Urzędu przypomniał, że w tym roku będziemy obchodzić wiele rocznic związanych z Armią Krajową i jej akcjami bojowymi, m.in. 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.

W czasie uroczystości odczytany został list m.in. od marszałka Sejmu Szymona Hołowni, który zwrócił uwagę na to, że „symboliczne zjednoczenie organizacji podziemnych w AK było wyrazem jedności, siły i pragnienia życia w niepodległym kraju”. Jak podkreślił Szymon Hołownia „W czasach wojennej pożogi [żołnierze AK] dali świadectwo poświęcenia, wielkiej odwagi i niezwykłej determinacji. Ich konspiracyjne zaangażowanie niosło nadzieję na wolność, było widomym znakiem, że Polska wciąż walczy i trwa”, napisał marszałek Sejmu.

Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska podkreśliła, że AK „była największą konspiracyjną siłą zbrojną na terenie Polski i najsprawniej działającym podziemnym wojskiem w okupowanej Europie”. Zaapelowała o godne upamiętnienie twórców Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. – Szanujmy tych, którzy swoimi czynami przekazali nam najważniejsze wartości, szanujmy symbole i miejsca święte dla naszej historii – powiedziała.

Wiceszef MON Stanisław Wziątek podkreślił, że kombatanci są wzorem dla młodych żołnierzy. – Współczesny patriotyzm zobowiązuje nas, abyśmy, pamiętając o doświadczeniach żołnierzy AK, budowali jedność narodu polskiego wokół bezpieczeństwa Rzeczypospolitej – powiedział.

Historię powstania AK przypomniał por. Janusz Komorowski, przewodniczący Światowego Związku Żołnierzy AK. – Żołnierze AK byli kolejnym pokoleniem, które w polskim doświadczeniu historycznym stanęło do walki o wolność narodu – podkreślił.

Modlitwę w intencji poległych, zmarłych i żyjących żołnierzy Armii Krajowej odmówili biskup polowy Wiesław Lechowicz, ks. płk Wiesław Żydel z Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego, ks. mjr Tomasz Paszko z Prawosławnego Ordynariatu Wojskowego oraz rabin Icchaak Rappaport z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

Po przemówieniach odbyła się ceremonia złożenia kwiatów przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Kwiaty złożyli m.in. kombatanci, członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK, delegacja MON z dowódcą stołecznego garnizonu.

Uroczystości pod pomnikiem zakończyło odegranie przez Orkiestrę Reprezentacyjną WP „Modlitwy obozowej”.

W nocy z 26 na 27 września 1939 r. w oblężonej Warszawie zawiązana została Służba Zwycięstwu Polski, organizacja wojskowa, której celem była kontynuacja walki z okupantem. W listopadzie organizacja została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej.

Rozkazem z 14 lutego 1942 Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski nadał Związkowi Walki Zbrojnej w kraju nazwę – Armia Krajowa. Akt ten rozpoczął ważny etap scalania wszystkich formacji wojskowych w kraju w jedną armię – najliczniejszą w krajach okupowanych przez III Rzeszę Niemiecką w czasie II wojny światowej. U szczytu swej działalności w szeregach AK walczyło 380 tys. żołnierzy.

Oddziały AK dokonały w latach 1942-1945 ponad 110 tysięcy większych akcji zbrojno-dywersyjnych. Armia Krajowa wykonywała zamachy na funkcjonariuszy hitlerowskiego aparatu policji i bezpieczeństwa, więziennictwa i administracji, wyróżniających się szczególnym okrucieństwem. Wykonywała też wyroki podziemnych sądów Polskiego Państwa Podziemnego na konfidentach i zdrajcach. Żołnierze AK organizowali także akcje odbijania więźniów, prowadzili także działania propagandowe, podnoszące morale ludności w okupowanym kraju. Jedną z najbardziej spektakularnych akcji AK było przechwycenie i przekazanie aliantom rakiety V-2 w 1944 r.

19 stycznia 1945 roku w Częstochowie, w obliczu represji NKWD i w porozumieniu z Rządem RP na uchodźstwie, gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” wydał rozkaz o rozwiązaniu AK i zwolnieniu żołnierzy z przysięgi.

Część żołnierzy AK kontynuowała działalność niepodległościową m.in. w ramach organizacji „NIE”, Delegatury Sił Zbrojnych, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, Konspiracyjnego Wojska Polskiego i innych organizacji podziemnych.