fot. cathopic/chollak

Dlaczego czterdzieści dni Wielkiego Postu?

W naturalny sposób chrześcijanie odczuwali potrzebę postu przed obchodami Paschy, czyli świąt Zmartwychwstania Pańskiego, wspominając mękę i śmierć Chrystusa. Formalne świadectwo takich obchodów spotykamy pod koniec II w. u św. Ireneusza – pisze o. prof. Leon Nieścior OMI. 

W Biblii pojawia się praktyka postu częstszego i regularnego, w określone dni tygodnia. W Ewangelii św. Łukasza (Łk 18, 12) wspomina się o regularnym poście faryzeusza, który pości dwa razy w tygodniu, szczycąc się z tego. W „Didache”, piśmie z II w., przeciwstawia się post żydowski postowi chrześcijan. Przy okazji dowiadujemy się, w jakie dni gorliwi Żydzi pościli. Otóż, Izraelici praktykowali post w poniedziałki i czwartki, podczas gdy chrześcijanie poszczą w środy i piątki. Praktykę postu w środy i piątki potwierdza Orygenes  i inni pisarze. Oba te dni wiążą się z męką Chrystusa: środa – wiąże się ze zdradą Judasza i aresztowaniem Jezusa, piątek zaś –  z Jego śmiercią. To właśnie wtedy został zabrany Chrystus jako Oblubieniec, na czego pamiątkę Jego uczniowie poszczą (Łk 5, 35). 

U Tertuliana pada rozróżnienie pomiędzy powstrzymaniem się od jedzenia, ograniczaniem się w nim („suchy post” – xerophagia) i „stacją” jako jedzeniem posiłku o późniejszej porze. „Stacja” zaczynała się rano Eucharystią, która razem z wydłużoną modlitwą osobistą uświęcała w te dni post. Z czasem, jak na początku V w. w Rzymie, nazwa „stacja” przejdzie na zgromadzenie liturgiczne z udziałem papieża, duchowieństwa i ludu w jednym z rzymskich kościołów. 

>>> Znaki liturgiczne postu 

Post paschalny 

W naturalny sposób chrześcijanie odczuwali potrzebę postu przed obchodami Paschy, czyli świąt Zmartwychwstania Pańskiego, wspominając mękę i śmierć Chrystusa. Formalne świadectwo takich obchodów spotykamy pod koniec II w. u św. Ireneusza. W kontekście sporu o dzień świętowania Paschy Ireneusz pisze do papieża Wiktora, że nie tylko ta uroczystość, ale i poprzedzający ją post jest przyczyną kontrowersji. Jedni bowiem poszczą dzień przed Paschą, inni dwa dni, inni – jeszcze dłużej. Nie wydaje się jednak, żeby post, o którym donosi Ireneusz, wykraczał poza Wielki Tydzień. W każdym razie post paschalny, trwający do liturgii wigilii paschalnej, był ściśle przestrzegany w starożytnym Kościele. Jego znaczenie wzrastało wskutek praktyki chrztu katechumenów w Wielką Sobotę. W „Didache” zaleca się post trwający dzień lub dwa dni przed chrztem. 

>>> Chrześcijaństwo ekstremalne [FELIETON]

Niebawem rozciągnięto czas umartwień na cały tydzień poprzedzający święto Zmartwychwstania Pańskiego. Biskup św. Dionizy Aleksandryjski (zmarł ok. 264 r.) napisał list do Bazylidesa, który zaświadcza o istnieniu w Kościele aleksandryjskim praktyki postu sześciodniowego, poprzedzającego Paschę. Później ten okres wydłuży się na kilka tygodni, aż dojdzie do czterdziestu dni – i powstanie tradycja Wielkiego Postu.  

Fot. cathopic.com

>>> Wielki Post to „pracowity chrzest” – przewodnik po wielkopostnych niedzielach

Post biblijny 

Czterdzieści dni ma bogatą symbolikę biblijną. Wymowa teologiczna tego okresu wykracza poza praktyczny sens, mający na uwadze przygotowania do Paschy. Wiąże się z czterdziestodniowym postem Mojżesza przed zawarciem przymierza z Jahwe, z czterdziestoletnią wędrówką Izraelitów przez pustynię, z czterdziestodniowym postem Eliasza nakazanym przez Boga, z czterdziestodniową pokutą Niniwitów nawróconych przez proroka Jonasza,  a przede wszystkim z czterdziestodniowym przebywaniem Jezusa na pustyni. Już w 325 r. Sobór Nicejski I wspomina o okresie czterdziestu dni poprzedzającym Paschę , natomiast św. Hieronim (zmarły ok. 420 r.) stwierdza, że dla chrześcijan taki post jest oczywistością: „My pościmy przez jeden okres czterdziestodniowy według tradycji apostolskiej, zgodnie z całym światem”. Ukształtowaniu się Wielkiego Postu sprzyjała też konieczność zapewnienia dłuższego okresu przygotowania do chrztu przed Wielką Sobotą. 

Czytałeś? Wesprzyj nas!

Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!

Zobacz także
Wasze komentarze