Kim była i jak wyglądała Maria Magdalena? Legenda i model 3D

Klasztor San Marco we Florencji dominikanie dostali w XV w. od papieża Eugeniusza IV.  Był to wówczas stary, zniszczony budynek z XII wieku. Pierwsza modernizacje zaplanowano na lata 1437 – 1452. kolejne w następnych wiekach. To w tym klasztorze mieszkał – spalony potem na stosie – kaznodzieja Girolamo Savonarola, oraz malarz Fra Angelico. Ten ostatni, wraz ze swymi uczniami na prośbę braci wykonał szereg fresków w celach i na korytarzach budynku. 

W pierwszej celi namalował jedną z ewangelicznych scen, opisującą  spotkanie  Chrystusa z Marią Magdaleną (por. J 20,14-18). Początkowo Maria wzięła Jezusa za ogrodnika, lecz później rozpoznała w nim Zmartwychwstałego Pana. Gdy chciała go dotknąć, on przemówił do niej słowami Noli me tangere (“Nie dotykaj mnie” lub “Nie zatrzymuj mnie”) i mimo że na fresku tych słów nie znajdziemy, widać je w zachowaniu przedstawionych postaci. Patrzący na obraz widzą klęcząca kobietę wyciągającą dłoń do ubranego w białą szatę mężczyzny, ten zdaje się delikatnie od niej odsuwać, jakby chciał ją zniechęcić, zatrzymać jej dłoń… Noli me tangere.

>>> „Noli me tangere”. Mario, nie dotykaj mnie!

Jedna z trzech 

Według biblijnej relacji Maria pochodziła z Magdali. Hebrajska nazwa miejscowości Migdal Nunaiya (Wieża Ryb) pozwala utożsamiać miasteczko, ze wspomnianym przez Józefa Flawiusza galilejskim miastem portowym, Trichea, położonym niedaleko Kafarnaum.Ewangelie wspominają o Marii po raz pierwszy w momencie kiedy Jezus wyrzuca z niej siedem złych duchów. Następnie słyszymy, że była obecna podczas ukrzyżowania i śmierci Jezusa (Mk 15, 40; Mt 27, 56; J 19, 25) oraz zdjęcia Go z krzyża i pogrzebu. Maria Magdalena była jedną z trzech niewiast, które udały się do grobu, aby namaścić ciało Ukrzyżowanego, ale zobaczyły tylko odsunięty kamień, to ona jako pierwsza powiedziała Apostołom, że Jezus żyje. Zwana Apostołką Apostołów utożsamiana była z jawnogrzesznicą, która obmyła stopy Jezusa, lub siostrą Łazarza, wspomnianego przez św. Jana. Współcześni bibliści uważają jednak, że imię Maria – oprócz Matki Jezusa – nosiły trzy kobiety, nie mające ze sobą bliższego związku. Reforma kalendarza liturgicznego wyraźnie odróżnia “Marie” ustanawiając ku ich czci osobne dni wspomnienia – Marię Magdalenę Kościół Wschodni i Zachodni wspomina 22 lipca, w czerwcu 2016 roku dzień ten został przez papieża Franciszka podniesione do rangi święta. 

>>> Ona wiedziała, jak smakuje prawdziwa tęsknota

W wizjach…

“Magdalena, która na przepysznym siedzeniu ściągała na siebie ogólną uwagę, upadła nagle wśród gwałtownych kurczów; inne grzesznice poczęły nacierać ją pachnidłami i chciały ją wynieść. (…) – pisała Katarzyna Emmerich, relacjonując jedną ze swoich wizji. – Gdy jednak lud zewsząd zaczął wołać <<Mistrzu wstrzymaj się, to niewiasta umiera!>> Jezus przerwał naukę i rzekł: << Posadźcie ją na jej krześle, śmierć którą teraz przebywa, jest śmiercią dobrą, ona wskrzesi ją do życia>>. (…). Omdlałą Magdalenę wyniosły jej służące. Marta i Maria przejęły ją przed synagogą i zabrały do gospody. Odtąd była jakby obłąkana, krzyczała, wybuchała płaczem biegała po ulicy wołając do ludzi. Z trudnością usiłowały niewiasty ją uspokoić. Darła na sobie suknie, burzyła włosy, zasłaniała się cała, jakby kryjąc się przed widokiem ludzi”. W wizjach Katarzyny Emmerich Magdalena była jedną z trzech sióstr Łazarza, obok Marty i Marii. Matka miała ją od dziecka rozpieszczać, zbytnio pielęgnować urodę dziewczyny i spełniać jej wybujałe zachcianki. Zapewne dlatego, mimo iż rodzice byli bogobojnymi ludźmi, Magdalena wyrosła na dumną, zarozumiałą i próżną damę. W wizji Katarzyny, przy podziale majątku Magdalenie przypadł okazały zamek… Nie trudno się domyślić, że bogactwo i przepych jeszcze bardziej “zniszczyły “dziewczynę. Martwiła się o nią siostra, martwił brat. Nie raz prosili Jezusa o pomoc… a Ten, uspokajał, wiedział, że w końcu przyjdzie czas i na Magdalenę. I tak się stało. W końcu Pan uwolnił ją od demonów, co w swojej wizji miała widzieć Katarzyna Emmerich. 

…i legendach

Choć wizje Katarzyny Emmerich są bardzo dokładne i można według nich pisać filmowe scenariusze, to tej konkretnej nie należy taktować jak życiorys Marii Magdaleny, choć wpisuje się ona w tradycję obecną w Kościele przez lata. W 591 roku, papież Grzegorz Wielki wygłosił homilię do fragmentu Ewangelii o jawnogrzesznicy obmywającej nogi Chrystusowi, utożsamiając w nim obie kobiety. W jednym z późniejszych kazań miał widzieć Marię Magdalenę w Marii z Betanii. I tak już zostało na wieki… 

>>> Maria Magdalena. Apostołka apostołów – a nie prostytutka

W IX wieku pojawiła się legenda utożsamiająca Marię Magdalenę z Marią Egipcjanką. W tym samym czasie snuto opowieści o tym, jak to Maria z Magdalii mieszkała w Marsylii i nawracała ludzi a potem przeniosła się na pustynię, gdzie podczas modlitwy unosiła się do nieba. Niektóre legendy wydawały ją za mąż za św. Jana inne – zwłaszcza opowieści gnostyckie – podkreślały bliską relację między nią a Jezusem, widząc w niej kogoś dużo więcej niż uczenia… Na podstawie pewnego manuskryptu –  niewielkiego fragmentu papirusu z tekstem zapisanym w języku koptyjskim, datowanym na IV-IX wiek – powstała nawet opowieść o małżeństwie Marii i Jezusa.  “Dokument” ów zawiera kilka urwanych zdań, w jednym z nich Jezus ponoć nazywa kobietę swoją żoną a potem mówi o tym, że Maria może stać się jego uczniem.

Rekonstrukcja  

Niedawno naukowcy poinformowali, że udało się zrekonstruować twarz kobiety pochowanej w Krypcie Bazyliki Marii Magdaleny w pewnym średniowiecznym miasteczku, w Południowej Francji. Od XIII w. znajdują się tam szczątki, a dokładniej czaszka i kości, należące rzekomo do Marii Magdaleny. Od lat kości i czaszka zmarłej  pozostają zamknięte za szczelną szybą, toteż naukowcy musieli zrobić ponad 500 fotografii pod różnym kątem. Dzięki temu byli w stanie stworzyć komputerową animację 3D na podstawie, której odtworzyli kształt twarzy. Uzyskano obraz okrągłej twarzy o wydatnych kościach policzkowych i szpiczastym nosie. Ustalono, że czaszka należała do kobiety w wieku około pięćdziesięciu lat pochodzącej z rejonu Morza Śródziemnego. Kobieta miała ciemnobrązowe włosy, a odcień skóry odpowiada tym, które występują u ludzi z tego regionu. W włosach znajduje się też typ gliny znad Morza Śródziemnego, którą niegdyś używano w obronie przed wszami.  

Czy tak wyglądała Maria Magdalena? Trudno powiedzieć, ale jest to kolejny dowód na to, że  fascynuje ludzi do dzisiaj i nie bez powodu jest przez niektórych zwana najbardziej tajemniczą kobietą. Nowego Testamentu. 

Zobacz także