Najważniejszy jest człowiek – historia twórcy igrzysk paraolimpijskich

W igrzyskach paraolimpijskich liczy się człowiek, a nie jego niepełnosprawność – tę myśl ich twórcy Ludwiga Guttmanna przypomniała jego córka, 88-letnia obecnie Eva Loeffler. Rozmowę z nią zamieściły 24 sierpnia, w zawiązku z rozpoczęciem w tym dniu w Tokio XVI Letnich Igrzysk Paraolimpijskich, agencja Kyodo i dziennik „The Japan Times”.

W wywiadzie Loeffer, która od ucieczki jej rodziny z Niemiec hitlerowskich w 1939, mieszka w Anglii, podkreśliła olimpijski entuzjazm swojego ojca. Przypomniała, że jako lekarz neurochirurg zaczął on organizować zawody sportowe dla brytyjskich żołnierzy – inwalidów już w 1944 r.

„Mój ojciec potrafił Inspirować ludzi” – stwierdziła sędziwa rozmówczyni japońskich mediów. Zwróciła uwagę na jego przyjaźń z dr. Yutaką Nakamura, zawiązaną w 1960 w brytyjskim Centrum Neurologii (Stoke Mandeville Hospital), w którym Japończyk prowadził własne badania naukowe. „Dzięki wysiłkom obu tych lekarzy już od czasu drugiej paraolimpiady w Tokio w 1964 igrzyska te nabrały nowej dynamiki i stały się ważnym wydarzeniem ogólnoświatowym, takim, jakim ojciec zawsze chciał je widzieć i kochać” – powiedziała E. Loeffler.

>>> W Korei Północnej Igrzyska Olimpijskie… dopiero się zaczęły

Wyraziła przekonanie, że współzawodnictwo leży u źródeł motywacji, aby wziąć udział w zawodach. „Gdy siedzisz na wózku inwalidzkim, np. z powodu wypadku drogowego i oglądasz filmy z zawodów z udziałem poruszających się na nich niepełnosprawnych, rodzi się ta motywacja” – wyznała kobieta. Jej zdaniem „dla młodych ludzi może to być wspaniały cel w życiu, mogą bowiem doświadczyć inspiracji i nadziei oraz ekscytacji i zadziwienia”. Podkreśliła, że rywalizacja na igrzyskach „zwykłych” i paraolimpijskich jest taka sama i dramat też jest ten sam.

Być może pod wpływem tych paraolimpijskich inspiracji obu lekarzy już do dwóch lat większość tokijskich taksówek ma na drzwiach wypisane hasło „Tokyo 2020. Start your impossible” (Zacznij to, co się wydaje niemożliwe).

Ludwig Guttmannn urodził się 3 lipca 1899 w Toszku (po niem. Tost) na Górnym Śląsku w ówczesnym Cesarstwie Niemieckim w rodzinie niemieckich Żydów, która w 1902 przeniosła się do Chorzowa (wówczas Królewskiej Huty – Königshütte). Tam zdał maturę, po czym zaczął się udzielać jako wolontariusz w miejscowym szpitalu górniczym[, aby w ten sposób jak najlepiej przygotować się do studiów lekarskich. Tam też, pod wpływem śmierci jednego z pacjentów, postanowił zostać neurochirurgiem. W 1918 rozpoczął studia medyczne we Wrocławiu, które w latach 1919-24 kontynuował we Fryburgu. W 1927 ożenił się ze swoja przyjaciółką z czasów studenckich Elsą Samuel.

W 1928 r. już jako neurochirurg otrzymał pracę w klinice psychiatrycznej Uniwersytetu w Hamburgu. W 1933, po wprowadzeniu w Niemczech hitlerowskich antysemickich ustaw o zakazie wykonywania zawodu (tzw. Berufsverbot) zwolniono go ze stanowiska głównego lekarza w Wenzel-Hancke-Krankenhaus we Wrocławiu i odtąd mógł leczyć wyłącznie Żydów. Wielu z nich pomógł, zwłaszcza po pogromach tzw. Nocy Kryształowej (9-10 listopada 1938).

14 marca 1939 Ludwig Guttmann z żoną i dwójką dzieci wyjechał z Niemiec do Portugalii i w Lizbonie na polecenie ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa opiekował się miejscowym dyktatorem António de Salazarem. Gdy wyjeżdżał z Portugalii, uzyskał zgodę na pobyt w Wielkiej Brytanii, która odtąd stała się jego drugą ojczyzną. Początkowo, jako obywatel niemiecki, nie mógł praktykować i działał jedynie naukowo. Pracował potem w klinice neurochirurgii w Nuffield Radcliffe Infirmary, a następnie w Stoke Mandeville Hospital w Buckinghamshire. W 1944 r. powierzono mu zadanie utworzenia oddziału dla paraplegików – inwalidów II wojny światowej, dla których opracował nowatorskie metody rehabilitacji.

Guttmann uważał sport za sposób leczenia i rehabilitacji i 28 lipca 1948 r. zorganizował w Stoke Mandeville zawody dla weteranów wojennych w łucznictwie. A ponieważ tego samego dnia otwierano pierwsze po wojnie letnie igrzyska olimpijskie w Londynie, lekarz skojarzył te zdarzenia, stając się inicjatorem igrzysk paraolimpijskich. W 1966 r. za swoje zasługi na tym polu otrzymał tytuł szlachecki z rąk królowej brytyjskiej Elżbiety II. Zmarł 18 marca 1980 w Aylesbury (ok. 60 km od Londynu).

>>> Jego matkę zamordowano podczas wojny domowej. Historie reprezentacji uchodźców na Igrzyskach Olimpijskich

Gdy w sierpniu 1960 w Rzymie przeprowadzono I letnie igrzyska paraolimpijskie, władze Międynarodowego Komitetu Olimpijskiego przyjął wówczas w Watykanie św. Jan XXIII. Zwracając się do Guttmanna nazwał go „Pierrem de Coubertinem Igrzysk Paraolimpijskich”.

Obecna paraolimpiada odbywa się w Tokio w dniach 24 sierpnia 2021-5 września.

Igrzyska paraolimpijskie są drugimi pod względem wielkości i znaczenia zawodami sportowymi w wielu dyscyplinach. Startują w nich zawodnicy z różnymi niepełnosprawnościami fizycznymi, np. z problemami poruszania się, bez kończyn, z porażeniem mózgowym, niewidomi i inni. Odbywają się one co cztery lata, a od 1988 (igrzyska letnie) i od 1992 (zimowe) w kilka dni po „zwykłych” igrzyskach olimpijskich i w tym samym mieście. Organizuje je Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski (ang. International Paralympic Committee). Od 1976 odbywają się też Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie.

Zobacz także