Synod Biskupów dla Amazonii – co już wiemy?

Czym jest Synod Biskupów dla Amazonii

Od 6 do 27 października biskupi i inni przedstawiciele Kościoła będą dyskutować w Watykanie o sprawach duszpasterskich w Amazonii. Spotkanie odbywa się na zaproszenie papieża Franciszka i nosi tytuł: „Amazonia: nowe drogi dla Kościoła i na rzecz ekologii integralnej”. Jest to tak zwany specjalny synod dla określonego regionu świata. Podobne specjalne zgromadzenia miały miejsce ostatnio w 2010 r. poświęcone Bliskiemu Wschodowi oraz w 2009 r. Afryce.

O czym będą obrady

W centrum obrad znajdzie się sytuacja mieszkańców Amazonii i wyzwań dla Kościoła katolickiego w tym regionie świata. Dokument roboczy Synodu – „Instrumentum laboris” – kładzie nacisk na problemy wynikające z eksploatacji zasobów naturalnych, takich jak drewno, ropa naftowa, gaz i metale szlachetne oraz monokultur, zwłaszcza dla ludności tubylczej. Obejmują one konflikty i przesiedlenia, a także zanieczyszczenia środowiska naturalnego pochodzące z górnictwa i karczowania lasów.

Wśród wewnątrzkościelnych tematów znalazły się kwestie rodzimych tradycji i opieka duszpasterska na rozległym i trudno dostępnym obszarze. Omówione zostaną także kwestie dopuszczenia do święceń kapłańskich starszych żonatych mężczyzn, szanowanych w tubylczych wspólnotach, przeniesienie obowiązków liderów wspólnot na świeckich i nowe funkcje dla kobiet.

Kto będzie uczestniczył w Synodzie

W Synodzie wezmą udział ordynariusze ze wszystkich 9 prowincji kościelnych regionu, znajdujących się w Boliwii, Brazylii, Ekwadorze, Peru, Kolumbii, Wenezueli, Gujanie Francuskiej, Gujanie i Surinamie; przewodniczący 7 konferencji biskupich państw regionu (Antyli, Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Ekwadoru, Peru i Wenezueli); szefowie niektórych dykasterii Kurii Rzymskiej, których kompetencje maja związek z życiem Kościoła w Amazonii; członkowie władz Panamazońskiej Sieci Kościelnej (REPAM) oraz Rady Przedsynodalnej, którzy przygotowywali zgromadzenie Synodu.

Członkami z wyboru będzie 15 zakonników, aktywnych duszpastersko w Amazonii, wyłonionych przez Unię Przełożonych Generalnych. Z kolei z nominacji papieskiej pochodzić będzie 15 proc. uczestników zgromadzenia (biskupów, kapłanów i zakonników kompetentnych w sprawach regionu). Ponadto w obradach brać będą udział eksperci (duchowni i świeccy), których zadaniem będzie współpraca z sekretarzami specjalnymi zgromadzenia w redagowaniu synodalnych dokumentów. Zaproszeni zostaną tradycyjnie audytorzy i audytorki, którzy dadzą swe świadectwo jako „żywy głos ludu Bożego w regionie panamazońskim”, w tym reprezentanci ludów Amazonii. Obecni będą delegaci braterscy kościołów i wspólnot chrześcijańskich działających w Amazonii, a także specjalni wysłannicy innych religii i różnych instytucji.

Jak będzie przebiegał Synod?

Papież ogłosił Synod Biskupów dla Amazonii 15 października 2017 r. w Watykanie i od tego momentu rozpoczęły się przygotowania. Ważnym momentem w przygotowaniach była papieska wizyta w Puerto Maldonado w Peru 19 stycznia 2018 r. 8 czerwca 2018 r. watykański sekretariat Synodu opublikował dokument przygotowawczy wraz z kwestionariuszem. Na podstawie informacji zwrotnych uzyskanych między innymi z około 260 lokalnych i regionalnych spotkań przygotowawczych sekretariat Synodu przygotował „Instrumentum laboris”.

Same obrady obejmują debaty plenarne, w których uczestniczyć będzie papież, oraz pracę w małych grupach. Ważną rolę będzie odgrywał relator generalny zgromadzenia kard. Cláudio Hummes z Brazylii, który stoi na czele REPAM, zaś dwoma sekretarzami specjalnymi będą bp David Martínez de Aguirre Guinea, wikariusz apostolski Puerto Maldonado w Peru i o. Michael Czerny, podsekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.

Co sprawia, że Synod jest ważny dla europejskich katolików?

Dorzecze Amazonki to drugi co do wielkości obszar leśny na Ziemi. Odgrywa ważną rolę w klimacie planety i nazywany jest zielonymi płucami świata. Liczba gatunków roślin i zwierząt na obszarze o powierzchni 7 milionów kilometrów kwadratowych do dzisiaj nie jest całkowicie znana. Karczowanie drzew i zanieczyszczenie na tym obszarze ekologicznie niezwykle wrażliwym ma globalne implikacje. W kontekście kościelnym nowe sposoby opieki duszpasterskiej w Amazonii mogą być wzorem dla kurczących się liczebnie kościołów w Europie. Zastrzega się jednak, że nie można po prostu skopiować w Europie rozwiązań z Ameryki Łacińskiej.

Co się dzieje z wynikami Synodu?

W ostatnim tygodniu spotkania członkowie Synodu zasiądą nad redakcją dokumentu końcowego, który zostanie przekazany papieżowi do ewentualnej publikacji. Dokument nie ma żadnych skutków prawnych. Zwykle jednak papież opiera się na przedłożonym dokumencie pisząc swoją posynodalną adhortację apostolską.

Zobacz także