Po drogach bł. Jana Beyzyma SJ [MISYJNE DROGI]

To był drugi region, w którym rozpoczęli posługę oblaci. Jest tu dom centralny oblatów, ale i seminarium. Klerycy stają się tu misjonarzami, w cieniu szpitala dla trędowatych, który założył bł. Jan Beyzym SJ.

Antananarywa, nazywana także Tana lub Tananarive, to gospodarcza i polityczna stolica Madagaskaru. Położona jest na „płaskowyżu”, na którym kulminacyjny punkt znajduje się na wysokości 1200 m n.p.m., liczy ponad trzy mln mieszkańców. W Antananarywie panuje tropikalny klimat wysokogórski, który charakteryzuje się chłodnymi i bardzo suchymi zimami oraz łagodnymi i bardzo deszczowymi latami. Temperatura w chłodnym sezonie rzadko spada poniżej 10°C. W gorącym sezonie rzadko przekracza 30°C. Klimat na centralnym płaskowyżu pozwala odpocząć.

W stolicy chrześcijanie

Chrześcijaństwo dominuje w Antananarywie. Wyznawcy Chrystusa to ok. 90% mieszkańców miasta. Obserwujemy wielką różnorodność kościołów stowarzyszonych: FJKM – Kościół protestancki, który wywodzi się bezpośrednio od misjonarzy LMS (London Missionary Society) i jest na czele z około 46%, następnie katolicy (ECAR): 39%. Inne kościoły chrześcijańskie to: FLM (luteranie) stanowią mniej niż 4%, kościoły anglikańskie i adwentystyczne po 1,3%, a prawie 7% należy do różnych grup protestanckich (baptyści, zielonoświątkowcy, Jesosy Mamonjy itp.), są też mormoni.

>>> Św. Jan Beyzym: posługacz i misjonarz trędowatych

Dla seminarium

Utworzenie domu oblackiego w Antananarywie, stolicy kraju, jest ściśle związane z rozwojem formacji seminaryjnej w Delegaturze Oblatów na Madagaskarze. Ostateczna decyzja o budowie zapadła w 1991 r. Budowa seminarium została ukończona w listopadzie 1992 r. O. Jan Sadowski został rektorem seminarium i przełożonym domu, ekonomem domu został mianowany brat Bogusław Guzik. W 1998 r. seminarium zostało przeniesione do Fianarantsoa. W Antananarywie pozostał tylko trzeci rok teologii z trzema seminarzystami. W ten sposób dom w stolicy stał się domem gościnnym dla przejeżdżających przez stolicę oblatów, a także dla tych, którzy uczyli się języka malgaskiego. W 2002 r. dom ten stał się siedzibą przełożonego oblatów na Madagaskarze.

Miasto uczelni

Drugim miastem płaskowyżu, w którym posługują na wiele sposobów oblaci jest Fianarantsoa, nazywana też Fianą. To miasto oddalone 400 km na południe od stolicy. To stolica plemienia Betsileo, a administracyjnie należy do regionu Haut Matsiatra. Liczy około 200 tys. mieszkańców. Miasto jest pełne skarbów z przeszłości, od dawna jest miastem nauczania i edukacji (stąd jego nazwa „miasto, w którym dobrze się uczysz”). Rzeczywiście, mieszka tam wielu intelektualistów, jest wiele szkół, księgarń, a także mnóstwo budynków sakralnych. Jest około pięćdziesiąt kościołów, a także uczelnie chrześcijańskie. Oprócz aspektu kulturowego i religijnego miasto słynie również z gastronomii. Istnieje wiele winnic (Isandra i Famoriana), plantacje herbaty Sahambavy, a nawet produkcja serów w Ivoamba. Fianarantsoa ma ciepły klimat umiarkowany, z większymi opadami latem niż zimą. Średnia temperatura wynosi 18,7°C. Czerwiec wydaje się być najbardziej suchym i najzimniejszym miesiącem. W styczniu, najgorętszym miesiącu roku, temperatura osiąga 21,4°C, to najchłodniejszy region Madagaskaru.

Początki chrześcijaństwa na Wyspie

Ewangelizacja w Fianarantsoa, w krainie Betsileo, rozpoczęła się około 150 lat temu. Pod koniec XX w. region ten był prawie w 70% katolicki. 3 października 1902 r., o. Jan Beyzym – polski jezuita, wyruszył w drogę. Szedł pieszo z Antananarywy, w deszczu i spiekocie, do odległego o ok. 395 km Fianarantsoa. Tutaj, w niedalekiej wiosce Marana, przy ofiarnej pomocy rodaków z Polski, mimo piętrzących się różnego rodzaju trudności, zbudował szpital dla swoich biednych – jak ich nazywał – „czarnych piskląt”. 16 sierpnia 1911 r. ukończony już szpital przyjął pierwszych trędowatych pensjonariuszy. 2 października 1912 r. o. Beyzym, wycieńczony ponadludzką pracą i surowym trybem życia, odszedł do Domu Ojca i został pochowany w Maranie, kilka kilometrów od Fiany.

Szkoła dla kleryków

W 1994 r. oblaci z Madagaskaru zadecydowali przenieść seminarium, nazywane scholastykatem, z Antananarywy do Fianarantsoa. Budowa została zakończona w grudniu 1998 r. – scholastykat to dom formacyjny dla młodych zakonników, przyszłych księży oblackich, zwanych zwykle scholastykami. Należy jednak podkreślić, że młodzi, którzy zdecydują się pozostać braćmi, mogą przez pewien czas kontynuować swoją formację w scholastykacie. Scholastycy, przyszli kapłani, studiują filozofię i teologię w Międzydiecezjalnym Wyższym Seminarium Duchownym Św. Jana Chrzciciela w Vohitsoa. Studia trwają 6 lat. Po dwóch latach filozofii i pierwszym roku teologii studenci odbywają rok stażu we wspólnotach oblackich. W czasie studiów klerycy są włączani do pracy duszpasterskiej z myślą o przyszłości: lektorzy i akolici codziennie pełnią swoją posługę w domu i w każdą niedzielę w parafii; w każdą sobotę po południu prowadzimy katechezę dzieci w parafii lub dla niewidomych dzieci; w okresie letnich wakacji każdy seminarzysta odbywa staż duszpasterski i wspólnotowy… Podczas stażu powierza się seminarzyście różne prace: katechezę, odwiedziny w buszu, ruchy parafialne, animację czy formację katechetów itp. Wspólnota dwa razy w roku przeprowadza animację powołaniową w parafiach na miejscu lub w innych miastach – opowiada jeden z kleryków.

Ewangelizacja przez media

– Około 1990 r. Czerwona Wyspa, jak często nazywa się Madagaskar, została zalana wypożyczalniami kaset wideo, gdzie proponowano filmy do „mobilnych kin”. Treść ich była „standardowa” – na eksport do Afryki – obrazy przemocy (walki karate, wojny itp.), seks i zbrodnie. Pamiętam, że pewnego dnia odwiedziłem jedną z wiosek w głębokim buszu i zauważyłem chłopców uprawiających karate. Wtedy zdałem sobie sprawę z tego, jak wszechobecne i niszczące kulturę lokalną były te filmy. Pomyślałem: „Przecież korzystając z tych środków możemy im przekazywać też dobro, miłość, krótko mówiąc, głosić Dobrą Nowinę” – tak wspomina wydarzenia poprzedzające powstanie oblackiego Centrum Audiowizualnego OMIFILM jego pomysłodawca i założyciel o. Henryk Marciniak. Celem tego centrum jest formowanie grup liderów, którzy będą odpowiedzialni w każdej diecezji za animację katechezy i formację duchową za pomocą materiałów audiowizualnych (filmy, audycje, katechezy); przygotowanie i produkcję audycji religijnych – telewizja ogólnokrajowa i lokalna chętnie je przyjmują i nadają. Jest też reprodukcja już istniejących kaset religijnych i ich tłumaczenie na język malgaski (jedyny język w całym kraju) wraz z małą broszurą – katechezą. Centrum współpracuje z radiami katolickimi na Madagaskarze w celu przygotowania audycji w studiu audio. Wreszcie, ośrodek umożliwia też przekazanie wielu materiałów potrzebnych do katechezy dla szkół katolickich, parafii itp., dzięki dużej bibliotece audiowizualnej. Od momentu powstania OMIFILM zrealizował 233 produkcje (stan na czerwiec 2019 r.), a od końca 2019 r., centrum wyprodukowało już 28 reportaży używając nowego sprzętu (format 4K) i 27 filmów dzięki zastosowaniu drona.

W najuboższej dzielnicy

Już w 1995 r., wkrótce po zakupie gruntu pod budowę przyszłego seminarium, oblaci zaczęli mówić o pracy parafialnej w tym mieście. W 1997 r. abp Randriambololona poprosił oblatów o utworzenie parafii w ubogiej dzielnicy Sahalava. Organizacja nowej parafii została powierzona o. Jerzemu Wiznerowi w 1998 r. Ten kościół był symbolem jubileuszowego roku 2000. „Kamień węgielny wmurowano 20 maja 2000 r., a inauguracji dokonał biskup Fulgence Rabemahafaly 25 maja 2003 r. Sala parafialna składa się z dużej sali na przedstawienia, trzech salek katechetycznych (każda dla 40 dzieci), trzech biur, magazynu, kuchni i toalety. Jesteśmy naprawdę szczęśliwi” – wspomina budowę o. Anzelm Varana. Dziś to jedna z najprężniejszych parafii na Czerwonej Wyspie, szczególnie troszcząca się o ubogich.

>>> Tekst pochodzi z „Misyjnych Dróg”. Wykup prenumeratę <<<