Siostra Anna Bałchan: dla Boga margines społeczny nie istnieje

Z zawodu jest mechanikiem obróbki skrawaniem. Od wielu już lat zamiast tworzywami sztucznymi zajmuje się ludźmi. I skrawaniem tego, co na świecie złe i okrutne. Służy tym, którzy na pewnym etapie swojego życia zostali ze społeczeństwa wykluczeni i przez nie wykorzystani. Siostra Anna Bałchan SMI zrobiła w tej sprawie już bardzo wiele, a właśnie pracuje nad kolejnym projektem, którego celem jest włączanie do życia w rodzinie i w społeczeństwie.

Siostra Anna należy do Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej. Od lat jest znaną na Śląsku (szczególnie w Katowicach) działaczką społeczną. Za swoją pracę została już kilkakrotnie nagrodzona. Dla niej jednak nagrodą jest bliska więź z drugim człowiekiem i ze swoim pracodawcą (bo tak czasami mówi o Bogu). Przez lata pomagała między innymi osobom uwikłanym w prostytucję. O tym szeroko opowiedziała w książce „Kobieta nie jest grzechem” wydanej przez Znak. 20 lat temu założyła stowarzyszenie pomagające kobietom i ich dzieciom zagrożonym lub dotkniętym przemocą seksualną, fizyczną i psychiczną. Stowarzyszenie działa dziś pod nazwą PoMOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej. Zaangażowanych w nie jest wiele aktywnych, silnych i kompetentnych kobiet. Ich pomoc trafia też do ofiar handlu ludźmi.

Więzi i relacji nie da się kupić albo zastąpić

Siostra Anna, razem z PoMocą, buduje i powoli już wyposaża Centrum Rodziny im. św. Józefa w Katowicach. Jak podkreślają wszyscy zaangażowani w akcję „Budujemy coś dobrego”, ma to być miejsce, w którym dzieci, rodzice, opiekunowie i dziadkowie będą rozwijać umiejętności budowania relacji i więzi. Siostra Anna – oprócz koordynowania prac na miejscu – odwiedza parafie w różnych zakątkach Polski, by prosić o wsparcie. Ostatnio była w warszawskiej parafii ojców franciszkanów. Na zakończenie mszy świętych mówiła o tym, że owo „budowanie czegoś dobrego” to nie tylko budowa murów i ośrodka, ale przede wszystkim relacji i więzi. – To jest w życiu najważniejsze. Chcemy, by dzieci miały zakodowaną miłość rodziców, dziadków. Bo tego nie da się kupić ani zastąpić innymi rzeczami – przekonywała s. Bałchan.

>>> Szarytki: jeśli nie ma ubogich, to trzeba pójść ich poszukać [REPORTAŻ]

Centrum Rodziny w Katowicach ma być miejscem kompleksowej opieki nad rodziną, miejscem nauki umiejętności i kompetencji, które pozwalają zbudować zdrowe relacje rodzinne. Znajdzie się tam żłobek i przedszkole, będą tam organizowane warsztaty ze specjalistami z zakresu rodzicielstwa, wychowania, psychologii rozwojowej, komunikacji. Z jednej strony więc wsparcie rodzin, z drugiej przeciwdziałanie przemocy. Jak przekonywała siostra Bałchan w czasie spotkania w kościele pw. św. Antoniego w Warszawie, budowanie więzi jest najlepszą „szczepionką” na wszelkiego rodzaju sytuacje kryzysowe. Oczywiście nie jesteśmy w stanie się ich w zupełności ustrzec. Jednak – gdy już taka sytuacja się zdarzy – to tak jak w przypadku szczepionki przebieg choroby będzie lżejszy.

– Gdy w 1998 r. poznałam proceder handlu ludźmi, wielu nie chciało mi wierzyć, że coś takiego w ogóle istnieje. Dziś wiemy już o tym o wiele więcej. Wiemy też, że gdy są silne więzi rodzinne, to o wiele łatwiej szuka się takiej osoby i łatwiej jest jej pomóc. Podobnie jest w innych sytuacjach kryzysowych – mówi s. Anna. Katowickie Centrum Rodziny ma pomóc takie więzi budować i opowiedzieć na pytanie, co zrobić, by umieć przebaczać, a jednocześnie nie być źródłem cierpienia dla innych, przede wszystkim w rodzinie. – Przez 20 lat pracy w stowarzyszeniu, szczególnie w ostatnich latach, często słyszę od rodziców, że „nie poznają swojego dziecka”, że zmieniło je środowisko, w którym żyją, internet. To zawsze wynika z braku relacji między rodzicami a dziećmi. Trzeba to odbudować. Tym chcemy się zająć – przekonuje zakonnica.

Wiedza i kompetencje

Pracownicy Centrum i zapraszani do niego eksperci będą też podejmować niezwykle trudny i skomplikowany temat współuzależnień w rodzinach. Naszym celem jest przeciwdziałanie wszelkim formom wykorzystywania człowieka. Źródłem wykorzystywania niekiedy jest osoba spoza kręgu najbliższej rodziny, niekiedy ktoś najbliższy. – Specjaliści w zakresie rozwoju człowieka, komunikacji przekażą rzetelną wiedzą o tym, jak bezpiecznie rozwijać się w społeczeństwie – mówi s. Anna. Centrum buduje się już od czterech lat, teraz inwestycja wchodzi w decydującą fazę. – Gdy żyjemy dla kogoś, gdy służymy innym, szczególnie gdy robimy to z miłości, wtedy działamy na zasadzie inkluzywności – przekonują ci, którzy w ten projekt włożyli całe swoje serce.

>>> Karolina Binek: wykluczenie komunikacyjne. Jak umierają marzenia i możliwości? [FELIETON]

Proboszcz parafii pw. św. Antoniego w Warszawie o. Lech Dorobczyński po spotkaniu z siostrą Anną stwierdził, że „jest ona obecnością Kościoła na ulicy”. W rozmowie z wiernymi przekonywał, że musi się dokonać rewolucja w naszym, chrześcijańskim myśleniu – Kościół jest obecny na ulicy. My tego często nie dostrzegamy. To Kościół często ludzi wykluczonych, poranionych, wykorzystanych, pełen dramatów – mówił o. Dorobczyński. A siostra Anna i wszyscy z PoMOCY właśnie tam zanoszą Dobrą Nowinę. – W naszych miastach często funkcjonują dwie rzeczywistości. Ludzi radzących sobie z życiem i tych wykluczonych. To są dwie rzeczywistości, dwa miasta. Kiedy jedno zasypia, drugie się budzi, ale w obu jest Jezus i potrzebuje nas. Chce, byśmy byli przedłużeniem Jego rąk – podkreśla zakonnica. Dodaje, że „Bóg nigdy nie znudzi się człowiekiem”. – Żaden człowiek nigdy mu się nie znudził. I nigdy żadnego człowieka Bóg nie odtrącił. Dla Niego tak zwany margines społeczny po prostu nie istnieje – mówi s. Bałchan i pyta każdego z nas, czy potrafimy zrobić dla innych coś ważnego; poświęcić czas, uważność, być gotowym do pomocy. Otwartość serca oznacza włączenie drugiego człowieka do swojego życia.

Słuchać, komunikować i patrzeć z Jezusową Miłością

Centrum ma łączyć kilka celów. To przede wszystkim wspomniane wcześniej tworzenie i umacnianie więzi rodzinnych. To także łącząca się z tym międzypokoleniowa integracja. Siostry ze Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej, które są zaangażowane w ten projekt oraz inne kobiety, które pilnują różnych etapów tej inwestycji podkreślają, że chcą poprzez tę inicjatywą realnie zmieniać świat, w którym żyją. – Chcemy zacząć od włączenia w tę zmianę podstawowej grupy społecznej, jaką jest rodzina. Będziemy wyposażać dzieci oraz dorosłych w praktyczną wiedzę i umiejętności potrzebne do budowania bliskich i trwałych relacji, skutecznego słuchania i komunikowania bez przemocy – mówią. Motto ich działania brzmi następująco: „Będziemy uczyć słuchać, komunikować i patrzeć z Miłością, jakiej uczył nas Jezus”.

To przykład wspólnoty włączającej. I nie trzeba uczestniczyć w niej na zasadzie pracy i wolontariatu, by móc w tym projekcie mieć swoją cegiełkę. Budowniczym dobra może być każdy – wystarczyć być darczyńcą. Praca wokół Centrum Rodziny trwa nie tylko na budowie. Już niedługo do rąk czytelników trafi książka opisująca tę akcję. Siostry Anna Bałchan i Barbara Zawiła (prezeska i wiceprezeska Stowarzyszenia PoMOC) opowiadają o kulisach pracy, o budowie i ich codziennej, zakonnej rzeczywistości. Pieniądze pozyskane ze sprzedaży książki przeznaczone będą także na budowę Centrum im. św. Józefa.