#Ewangelia

Słowo „ewangelia” pochodzi z języka greckiego (gr. εὐαγγέλιον) i w dosłownym tłumaczeniu oznacza: dobrą nowinę. W starożytności termin używany jako określenie nagrody dla osoby przynoszącej dobrą nowinę.

Co to jest Ewangelia?

Ewangelie kanoniczne to cztery księgi Nowego Testamentu. Są to: Ewangelia według świętego Marka (powstała ok. 68-73 lub 65-70), Ewangelia według świętego Mateusza (powstała ok. 70-100 lub 80-85), Ewangelia według świętego Łukasza (powstała ok. 80-100 lub 80-85) oraz Ewangelia według świętego Jana (powstała ok. 90-100 lub 90-110). Po raz pierwszy słowo „ewangelia”, na określenie utworu, pojawia się u świętego Justyna.

Ewangeliści

Autorów Ewangelii nazywam Ewangelistami od III wieku naszej ery. Marek, Mateusz, Łukasz i Jan są także uznawani za świętych. I to nie tylko przez Kościół katolicki, ale także przez Kościoły: prawosławny, anglikański, ewangelicki, ormiański i koptyjski.

W sztuce każdemu z ewangelistów przypisywano poszczególne atrybuty. Oprócz księgi Markowi w przedstawieniach świętego Marka umieszczano lwa, u świętego Mateusza był człowiek lub uskrzydlony młodzieniec. Na przedstawieniach świętego Łukasza znajdziemy woła. Natomiast świętemu Janowi przypisywano orła.

Powstanie Ewangelii i kanon

Kanon ukształtował się prawdopodobnie w pierwszej połowie II wieku. W drugiej połowie II wieku znane są już cztery ewangelie. Wymienia je tzw. kanon Muratoriego oraz Tertulian, a Ireneusz z Lyonu ok. 180 r. jest przekonany o świętości jedynie czterech ewangelii.

Według hipotezy dwuźródłowej powstania Ewangelii, jako pierwsza z Ewangelii synoptycznych powstała Ewangelia według św. Marka, a pozostali dwaj ewangeliści korzystali z niej oraz z innego wspólnego źródła (to hipotetyczne źródło jest nazywane źródłem Q). Najpoważniejszym problemem tej hipotezy jest fakt, że Ewangelia Q, jeśli istniała, to zaginęła bardzo wcześnie. Kontrowersyjnym dokumentem uważanym przez niektórych za potwierdzenie tej hipotezy jest Ewangelia Tomasza, która zawiera wiele sformułowań wspólnych dla Łukasza i Mateusza, nie występujących w Ewangelii według św. Marka. Interpretowane jest to na dwa sposoby – albo pismo to powstało bardzo wcześnie i Tomasz również korzystał z Q, co byłoby silnym argumentem za istnieniem Q, albo też powstał bardzo późno i korzystał z Ewangelii według św. Łukasza i według św. Mateusza. Obie te hipotezy mają swoich zwolenników.

Treść Ewangelii

Ewangelie są zapisem narodzin, życia i działalności oraz męki i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Najbardziej znanymi fragmentami są przypowieści, na przykład: o domu na skale, o talentach, o uchu igielnym, czy przypowieść o Synu Marnotrawnym. Ewangelie zawierają także opisy cudów i uzdrowień dokonywanych przez Jezusa z Nazaretu, na przykład: cud w Kanie Galilejskiej, rozmnożenie chleba, ucieszenie burzy na jeziorze, uzdrowienie opętanego, uzdrowienie paralityka, czy uzdrowienie trędowatego.

Apokryfy

Pozostałe pisma przedstawiające życie Jezusa określa się jako ewangelie apokryficzne. Spośród nich najbardziej znana jest Ewangelia Tomasza. W latach 70. XX w. w Egipcie odnaleziony został tekst Ewangelii Judasza. Kilka lat temu popularna była także Ewangelia Marii Magdaleny.

Zobacz wszystkie wpisy dotyczące #Ewangelia